سازمان هواپیمایی کشوری را بیشتر بشناسیم

به دستور رضا شاه پهلوی در سال ۱۳۱۸ خورشیدی باشگاهی ملى برای هوانوردی تأسیس شد که هزینه آن را مردم تأمین کنند. در آن دوران رئیس هیئت مدیره باشگاه قوام‌الملک شیرازی، مدیرعامل آن عبدالله یاسایی و نایب رئیس هیئت مدیره شوکت‌الملک علم (وزیر پست و تلگراف) بودند و دیگر اعضای آن عبارت بودند از: علی‌اصغر حکمت (وزیر کشور)، صدیق اعلم (رئیس فرهنگستان ایران) سهام‌السلطان بیات (نایب رئیس مجلس شورای ملی)، عباس مسعودی (نماینده مجلس و مدیر روزنامه اطلاعات)، سرتیپ احمد نخجوان (سرپرست وزارت جنگ) و سرتیپ احمد خسروانى.

به گزارش فرتاک نیوز، یکی از نکات قابل توجه در راه اندازی این باشگاه، جمع آوری مبلغی بود که در آن زمان با پولی که به مبلغ 3654731 ریال مستقیما از مردم جمع‌آوری شده بود ، ۲۵ فروند هواپیما از آمریکا به بهای مجموعا ۱۲۸۱۵۱دلار و وسائل و تجهیزات لازم برای فرودگاه و قطعات یدکی خریداری شد و زمین کنونی فرودگاه مهرآباد به مساحت یک میلیون و چهارصد هزار متر مربع انتخاب و با هزینه پنج هزار و ششصد تومان تسطیح شد.

بعد از اقدامات اولیه که خرید هواپیما و زمین بود، به منظور تکمیل کادر پرواز به ویژه خلبانی اقدام به ثبت نام نمودند که برای خلبانی حدود هزار نفر برای آموزش ثبت‌نام کردند که از میان آن‌ها چهارصد نفر در پرواز همراه با خلبان شرکت کردند و تا سال ۱۳۲۰ بیست و شش نفر آموزش دیدند و توانستند به صورت مستقل پرواز کنند.

اما اتفاق مهم که روند کار این باشگاه را متوقف کرد، اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰ و نکته قابل توجه این بود که تا آذر ۱۳۲۰ ۲۷۶۸۸۴۵۲ ریال از ایرانیان داخل و ۵۷۵۳۴۸ ریال از ایرانیان خارج از کشور برای راه‌اندازی باشگاه هواپیمایی پرداخت شده بود. آموزشگاه و آسایشگاه خلبانی در فرودگاه مهراباد در حال ساخت بود و تا آذر ۱۳۲۰ ۲۸۴ هزار و سیصد تومان هزینه برداشته بود.

در پایان سال ۱۳۲۱ باشگاه هواپیمایی دوازده خلبان و هجده مکانیسین داشت و آموزشگاه خلبانی‌اش با دوازده هواپیمای آموزشی برقرار بود. دوازده هواپیمای دیگر این آموزشگاه در همان زمان به وزارت پست و تلگراف فروخته شد.

در سال ۱۳۲۶ اداره کل هواپیمایى کشورى تأسیس شد. این اداره ابتدا با دو کارمند کار خود را در اتاقی در طبقه پایین ساختمان شمس‌العماره آغاز کرد و سال بعد با بودجه‌ای بالغ بر سیصد هزار تومان به فرودگاه مهرآباد انتقال یافت.

اداره هواپیمایی کشوری در آغاز از متخصصان خارجی و افسران نیروى هوائى ارتش استفاده می‌کرد. در سال ۱۳۲۸ قانون تشکیل اداره هواپیمایی کشوری به تصویب مجلس شورای ملی رسید و این اداره رسماً زیر مجموعه وزارت راه شد. در سال ۱۳۳۱ آموزشگاه‌های مخابرات و دید‌بانى هواشناسى (با سی دانشجو)، رادیو تکنیسین (با سی دانشجو)، رادیو مکانیسین (با بیست دانشجو) و آموزشگاه عالى پیش‌بینى هواشناسى (با نه دانشجو) تأسیس شد و آموزشگاه‌ ناوبرى و خلبانى (با نه نفر دانشجو) در حال تأسیس بود.[۴]

سال ۱۳۵۳ اداره کل هواپیمایی کشوری با عنوان «سازمان هواپیمایی کشوری» زیر پوشش وزارت جنگ رفت و پس از انقلاب ۱۳۵۷ با تصویب شورای انقلاب به وزارت راه و ترابری ملحق شد.
در حال حاضر علی عابدزاده و از سال 1394 این مسئولیت را بر عهده گرفته است و براساس شواهد قرار است فردا خلبان تورج دهقانی زنگنه که در حال حاضر مدیرعاملی شرکت هواپیمایی هما را برعهده دارد این مسئولیت را پذیر شود.