پربازده‌ترین و کم بازده‌ترین بازارها

 در هر دوره از اقتصاد ایران، یک یا چند بخش به طور همزمان توجه سرمایه‌گذاران و سفته بازان را به خود جلب کرده است. دراین دوره‌ها گاه کالاهایی مأمنی برای سرمایه‌گذاری و کسب سود شده است که به هیچ عنوان حکم بازاری برای سرمایه‌گذاری نداشته‌اند ولی به دلیل شرایط اقتصادی خاص حجم عمده‌ای از سرمایه‌های مردمی را نصیب خود کرده است. در دوره‌ای سیم کارت تلفن همراه چنین نقشی را بازی می‌کرد و افراد با خرید تعداد زیادی سیم کارت و فروش دوباره آن بازدهی بالایی را کسب می‌کردند. خودرو نیز در دوره‌های گذشته بازاری جذاب برای مردم بوده است هرچند در شرایط فعلی نیز ورود خودروهای جدید و پرمتقاضی بازهم سرمایه زیادی به سوی خود جلب می‌کند ولی در مجموع، دیگر به‌عنوان یک بازار سرمایه‌گذاری محسوب نمی‌شود. اما در طول تمام این سال‌ها همواره رقابت شدیدی میان پنج بازار شامل سکه و طلا، ارز، سپرده‌های بانکی، بورس و مسکن وجود داشته که در هردوره‌ای این رقابت بسته به شرایط و نوسانات به نفع یکی ازاین بازارها تمام شده است. این درحالی است که بورس و بیمه در سایر کشورها مهم‌ترین محل برای سرمایه‌گذاری و کسب سود است اما در ایران به طور معمول بخش‌هایی مورد توجه قرار می‌گیرد که حجم بالایی از بازدهی را در زمان محدودی نصیب سرمایه‌گذاران  می کند. البته ممکن است با لحاظ نرخ‌های روزانه و بدون درنظر گرفتن متوسط ماهانه شاهد بازدهی بالاتر در بازارهایی همچون طلا و ارز باشیم و دراین میان برخی از سرمایه‌گذاران سود قابل توجهی کسب کرده باشند ولی بررسی متوسط نرخ‌ها برآیند منطقی تری به دست خواهد داد.

 در سال 1395 یعنی از ابتدای سال تا دی ماه تحولات بسیاری در بازارهای پنج گانه رخ داد. درشرایطی که در دو سال قبل بازارهای طلا و ارز با ثبات نسبی مواجه بودند و همین ثبات تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به این بازارها را کاهش داده بود، ولی از پاییز امسال رشد دامنه نوسانات دراین بازارها باعث شد تا برخی از سفته بازان یک بار دیگر به این دو بازار بازگردند هرچند که از بهمن ماه این نوسان مهار شد و قیمت‌ها عقب نشینی کرد.

در مقابل ،بازدهی شاخص کل بورس تهران که در طول سال‌های 1392 و 1394 به بیش از 20 درصد رسیده بود به دلیل تحولات بسیاری که در تالار شیشه‌ای رقم خورد منفی شد و سودی نصیب سهامداران نکرد.بازار مسکن نیز با وجود رکود بیش از دو ساله‌ای که گرفتار آن است در ابتدای سال‌جاری نشانه‌های پیش رونق را به نمایش گذاشت و قیمت مسکن که نشان دهنده بازدهی این بازار است افزایش یافت، اما درمیان تمام این بازارها باثبات‌ترین و پربازده‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاران ،سپرده‌های بانکی است که با وجود کاهش نرخ سود سپرده‌ها به 15 درصد، همچنان در صدر سایر بازارهاست ضمن اینکه جزو کم ریسک‌ترین هاست.

پربازده‌ترین و کم بازده‌ترین بازارها

مقایسه بازدهی بازارهای پنج گانه در 10 ماهه سال‌جاری نشان می‌دهد که حداکثر میزان بازدهی در حدود 15 درصد و کمترین آن نیز منفی یک درصد بوده است.

بازدهی بازار سکه،   9 درصد

در بازار سکه و طلا مقایسه نرخ سکه تمام بهار آزادی به‌عنوان ملاک این بازار از فروردین تا آذر ماه امسال حکایت از بازدهی بیش از 9 درصدی دارد. هر قطعه سکه تمام طرح قدیم براساس آمارهای رسمی بانک مرکزی در فروردین ماه به طور متوسط یک میلیون و 22 هزار و 500 تومان بوده است که این مبلغ در آذر ماه به یک میلیون و 117 هزار و 500 تومان می‌رسد که 9.2 درصد رشد داشته است. در 9 ماهه امسال نیز متوسط قیمت سکه تمام طرح قدیم یک میلیون و 78 هزار و 900 تومان بوده که نسبت به نخستین ماه سال 5.5 درصد رشد نشان می‌دهد.سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نیز با رشدی 9.3 درصدی بازدهی همانند سکه طرح قدیم دارد. در فروردین ماه امسال متوسط قیمت هر قطعه سکه طرح جدید یک میلیون و 24 هزار و 400 تومان بوده که این رقم در آذر ماه به یک میلیون و 120 هزار و 200 تومان افزایش یافته است. در 9 ماهه امسال نیز این نوع از سکه یک میلیون و 83 هزار و 200 تومان بوده که در مقایسه با فروردین ماه 5.7 درصد افزایش داشته است.

بازار ارز 10/5 درصد بازدهی

اما در بازار ارز و برای دلار میزان بازدهی بیشتر از بازار سکه و طلا بوده است به طوری که در این بخش شاهد بازدهی 10.5 درصدی هستیم. طبق گزارش‌های بانک مرکزی در فروردین ماه متوسط هر دلار امریکا 34 هزار و 934 ریال بوده که این رقم در آذر ماه به 38 هزار و 633 ریال می‌رسد. برای یورو نیز تفاوت قیمت 39 هزار و 575 ریالی فروردین ماه به 41 هزار و 743 ریال ،بازدهی 5.4 درصدی را برای این ارز به دنبال داشته است.

بازدهی مسکن، 9/9 درصد

تغییرات نرخ هر مترمربع مسکن نیز از ابتدای سال تا دی ماه بازدهی بین 5.2 تا 9.9 درصد را نشان می‌دهد. براساس گزارش بانک مرکزی درحالی که متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در شهر تهران در دی 94 حدود 40 هزار و 888 ریال بوده که این رقم در دی امسال به 44932  ریال رسیده که 9.9 درصد افزایش داشته است. همچنین طبق این آمار متوسط قیمت مسکن در سال گذشته 41494  ریال بوده که این رقم در سال‌جاری به 42642  ریال رسیده که 5.2 درصد رشد نشان می‌دهد.

بازدهی بورس، منفی یک درصد

اما تحولاتی که در سال‌جاری در بخش‌های مختلف اقتصادی رخ داد، تأثیر زیادی روی شاخص‌های بورس داشت که در پایان سال با اصلاح صورت‌های مالی بانک‌ها و بازگشایی نماد آنها پس از حدود 5 ماه بیشترین افت بر تالارشیشه‌ای اتفاق افتاد. براساس اعلام سازمان بورس و اوراق بهادار در 10 ماهه امسال بازدهی شاخص کل بورس تهران به منفی 1.04 رسیده است، اما در فرابورس این بازدهی 4.89 درصد اعلام شده است که بخش عمده آن به دلیل اوراق بدهی است که در فرابورس مبادله شده است.

بازدهی سپرده بانکی، 15 درصد

با این حال در سال‌جاری کم ریسک‌ترین بازار سرمایه‌گذاری بیشترین بازدهی را نیز به همراه داشته است. هرچند در سال‌های اخیر نرخ سود سپرده‌های بانکی در چند مرحله کاهش یافت و به 15 درصد در آخرین تصمیم شورای پول و اعتبار رسید ولی با لحاظ همین نرخ، سپرده‌گذاری در بانک‌ها بالاترین بازدهی را به همراه داشته است. در دو سال اخیر با هماهنگی شبکه بانکی و بانک مرکزی نرخ سود سپرده‌های بانکی از 24 درصد در دو مرحله به 18 درصد رسید و از ابتدای تیر ماه امسال این نرخ به 15 درصد کاهش یافت، اما گزارش‌های رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد با وجود کاهش 9 درصدی نرخ سود سپرده شاهد مهاجرت گسترده سپرده‌های بانکی به سایر بازارها نبوده‌ایم.