سفره ایرانی با دیگر کشورها چه تفاوتی دارد؟
یک فعال و پژوهشگر گردشگری گفت: درحالی سالانه یک ششم جمعیت جهان سفر میروند که یک ششم مردم دنیا گرسنگی را تجربه میکنند.
آرش نورآقایی در همایش نقش خوراک در گردشگری که در کوچکترین عمارت تاریخی شهر کاشان برگزار شد، اظهار کرد: کشور ما سرشار از تضاد است. ما در سرزمینی زندگی میکنیم که خشکسالی و کم آبی آن را فرا گرفته، اما آب صادر میکند. در واقع هندوانه میکاریم، آب زیادی برای آن مصرف میکنیم و در نهایت آنها را صادر میکنیم.
او به این همایش که با پذیرایی غذاهای محلی همراه بود، اشاره کرد و افزود: اگر خوراک امشب اضافه بماند، پس حتما در گردشگری ناموفق عمل کردهایم و در همایشی حاضر شدهایم که غیرمحیط زیستی بوده است و غیرمستقیم در فرسایش خاک کشورمان دخیل بودهایم. آمارها نشان میدهد در استرالیا برای تولید یک تن گندم ۱۳ تن خاک فرسایش پیدا میکند، ببینید در ایران با این خشکسالی، وضعیت چگونه است.
نورآقایی افزود: آماده کردن یک بشقاب غذا برای سفره آمریکایی ۲۰۰۰ کیلومتر سفر لازم دارد. احتمالا این مسافت برای سفره ایرانی حدود ۵۰۰ کیلومتر باشد. اگر در خانههای بومگردی غذا تولید و مصرف شود شاید این مسافت به پنج کیلومتر برسد. تحقیقات نشان میدهد انرژی که برای تولید خوراک مصرف میشود بیش از انرژی است که آن خوراک به ما میدهد. در واقع اتلاف انرژی که برای تولید خوراک در همه جای دنیا اتفاق میافتد باعث شده آن یک ششم جمعیت جهان اکنون گرسنه بمانند.
او در ادامه گفت: خوراک ضمن آنکه در دستهبندی جوامع بشری و تعیین جایگاه تاریخی و سیاسی مردم جهان تأثیر دارد، یک مساله استراتژیک است. مثلا در ایران انار، پسته، زعفران و خاویار چهار خوراک استراتژیک محسوب میشود که برای هیچ یک کاری انجام ندادهایم. ما حتی شاید تفاوت سفره ایرانی را با دیگر کشورها ندانیم. شاید ندانیم ادویه ایرانی چه اثری در غذا دارد. تحقیقات شش ماهه با یک گروه استرالیایی نشان میدهد مهمترین تفاوت سفره ایرانی با سایر کشورها در مصرف سبزی خشک است. اینها اطلاعاتی است که به کار گردشگری و بومگردیها میآید.
این فعال گردشگری در این همایش که همزمان با رونمایی کتاب فرهنگ مصور آشپزی ایرانی بود، با ارائه توضیحاتی درباره محتوای کتابهایی که به گردشگری خوراک پرداخته است، بیان کرد: کتابهایی در این باره وجود دارد که غیر از دستور پخت، مفاهیم دیگری را در ارتباط با تاریخ، فرهنگ و سفر ارائه میدهند. هر چند که شاید تعداد آنها از انگشتان دو دست کمتر باشد، اما همینها هم مغفول ماندهاند.
نورآقایی سپس گفت: واژه «گردشگری خوراک» رابطهای بین دو واژه سفر و سفره را نشان میدهد. مفهوم خوراک با هم خوردن در عزا و شادی است. حتی اثر معروفی چون شاهنامه نیز به رابطه خوراک و سفر پرداخته، آنجا که میگوید؛ رستم هفت خوان را عبور کرد که اگر «خوان» باشد معنی آن سفره میشود، اما اگر «خان» باشد به معنی هفت مرحله است و چه خوب که رستم بعد از هر خان، ضیافتی برای خود گسترده است. حتی فردوسی هم از این موضوع غافل نشده است