سناریوی آمریکا برای آینده سیاسی عراق
پژوهشگر تحولات عراق اوضاع جاری این کشور را بسیار شکننده توصیف کرد و با اشاره به سوء استفاده حزب منحله بعث عراق از مطالبات مردمی خواستار تسریع در تشکیل دولت برای بهبود خدمات عمومی و پاسخ به خواسته‌های مردمی شد.
مردم عراق طی هفته گذشته در اعتراض به قطع برق، کمبود آب آشامیدنی سالم، نبود فرصت‌های شغلی، فساد در ساختار دولت و نهاد‌های حاکمیتی. در شهر‌های مختلف این کشور تظاهرات کردند و خواستار بهبود وضعیت خدمات عمومی و ریشه کنی فساد در عراق شدند.
به منظور بررسی ابعاد مختلف این مطالبات با "علی موسوی خلخالی" سردبیر تارنمای "دیپلماسی ایرانی" و پژوهشگر تحولات عراق گفتگو کردیم که متن آن به شرح ذیل است.
" علی موسوی خلخالی " درباره علل تظاهرات اخیر در عراق گفت: این تظاهرات در اعتراض به وضعیت خدمات رسانی دولت برپا شد، زیرا خدمات رسانی دولت بغداد به مردم بسیار ناقص و نامطلوب است. طبیعی است که در گرمای بالای ۵۰ درجه و در شهری مثل بصره که میزان رطوبت هوای آن بیش از ۹۰ درصد است، قطع برق و کمبود آب باعث شود تا مردم در خیابان‌ها تظاهرات کنند.
فساد نظام گسیخته
سردبیر پایگاه خبری تحلیلی " دیپلماسی ایرانی " فساد در ساختار قدرت در عراق را عامل مهم ناکارآمدی دولت در خدمات رسانی مطلوب به مردم دانست و گفت: این فساد به صورت نظام گسیخته در عراق وجود دارد. نبود دستگاه قضایی مستقل که بر قدرت حاکم نظارت داشته باشد و با فساد مبارزه کند، باید به این موضوع اضافه کرد. این‌ها بزرگترین مشکل عراق هستند. اکنون احزاب سیاسی بر اساس امیال خود می‌کوشند، از امکانات مالی عراق، به سود منافع خودشان استفاده کنند. آن‌ها توجه چندانی به ارائه خدمات عمومی ندارند. مردم عراق این عملکرد آن‌ها را به خوبی می‌بینند و آن را لمس می‌کنند. این مسائل به خوبی نشان می‌دهد که فساد در عراق در ساختار این کشور لانه کرده و اجازه نمی‌دهد که مردم از خدمات مطلوب بهره‌مند شوند.
موج سواری حزب منحله بعث
وی درباره بهره برداری برخی احزاب و جریان‌های سیاسی از تظاهرات اخیر گفت: مهم‌ترین علت این تظاهرات، مطالبات مردمی است. چنانچه دولت بغداد نتواند به آن‌ها پاسخی مثبتی بدهد. طبیعی است که برخی افراد، جریان‌های سیاسی و حتی کشور‌های بیگانه بخواهند از این تظاهرات به سود خود بهره برداری کنند. از جمله این جریان‌ها می‌توان به حزب منحله بعثاشاره کرد. درست است این حزب از لحاظ سیاسی منحل شده، اما شاخه‌های آن هنوز زنده است. یعنی افرادی در عراق وجود دارند که طرفدار این حزب هستند. اینان می‌توانند در یک نقطه جمع شوند و برای خود رهبری مشخص کنند و از طریق همین تظاهرات وارد عمل شوند و بر فضای سیاسی عراق تاثیرگذاری کنند. این تاثیرگذاری زمانی بیشتر خواهد شد که جریان‌های سیاسی مخالف دولت حامیان بیگانه نظیر عربستان و آمریکا داشته باشند.
تبلیغات منفی رسانه‌های سعودی
وی در ارتباط با همنوایی برخی سیاستمداران عراقی با رسانه‌های سعودی در متهم کردن ایران به نقش آفرینی در ناآرامی‌های عراق گفت: یک جریان سیاسی مخالف ایران در عراق وجود دارد که عربستان و آمریکا حامی آن هستند. ریاض - واشنگتن به دنبال هر فرصتی هستند تا به ایران ضربه بزنند. هر اتقاقی که در عراق می‌افتد، به عنوان ابزاری برای وارد کردن فشار علیه تهران استفاده می‌کنند. اکنون که موضوع قطع برق در عراق به وجود آمده این را بهانه و اعلام کرده اند، ایران جریان برق را روی مردم عراق قطع کرده است البته بدون اینکه به دلائل آن (عدم پرداخت بهای برق از سوی بغداد و نیاز شدید ایران به انرژی با توجه به گرمای شدید بر اساس قرارداد امضا شده با عراق) اشاره‌ای کنند. اکنون رسانه‌های سعودی مثل " العربیه " و" الحدث " در حال تبلیغات منفی علیه ایران هستند و مدعی اند که مردم عراق معترض قطع جریان برق از سوی ایران هستند و علیه تهران شعار می‌دهند.
کشمکش‌های سیاسی و افزایش نارضایتی‌ها
موسوی خلخالی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه " آیا سیاستمداران عراقی توانایی پایان دادن به نا آرامی‌های اخیر کشورشان را دارند؟ " گفت: اکنون عراق روی یک بمب ساعتی قرار دارد. اگر احزاب سیاسی این کشور هرچه سریع‌تر به سمت تشکیل دولت و پارلمان جدید حرکت نکنند، نارضایتی مردم می‌تواند تشدید شود. واقعیت این است که بسیاری از خدماتی که دولت باید به مردم ارائه دهد، به صورت کامل ارائه نمی‌شود. شهروندان عراقی با مشکلاتی نظیر قطعی برق، آب، وضعیت نامطلوب بهداشتی و مسائل زیست محیطی.. دست و پنجه نرم می‌کنند. در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که هر چقدر کشمکش‌های سیاسی بیشتر شود و دولت به نیاز‌های مردم کم توجهی کند، نارضایتی‌های مردمی بیشتر خواهد شد.
سناریوی آمریکا برای آینده سیاسی عراق
وی با بیان اینکه ادامه یافتن تظاهرات و عدم تشکیل دولت و پارلمان جدید در عراق می‌تواند، به دخالت کشور‌های بیگانه منجر شود، اظهار داشت: یکی از سناریو‌هایی که به تازگی مطرح شده این است که آمریکا و به طور غیرمستقیم انگلیس به دنبال آن هستند که تشکیل دولت جدید عراق به تاخیر بیفتد تا شکاف بین جریان‌های سیاسی بیشتر شود و آن‌ها بتواند سناریوی مطلوب خود را در این کشور اجرایی کنند. سناریویی که در میان احزاب سیاسی عراق مطرح شده و آن‌ها از آن ابراز نگرانی کرده اند، این است که یک دولت موقت تشکیل شود که در آن جریان‌های کنونی مثل مجلس اعلای اسلامی عراق حضور نداشته باشند، اما جریان‌ها و احزاب سیاسی عموما سکولار ساختار چنین دولتی را تشکیل دهند. احتمالا در این دولت موقت عناصر وابسته به عربستان سعودی حضور خواهند داشت. این دولت به اسم " تکنوکرات " امور عراق را به دست می‌گیرد و کاملا مورد حمایت آمریکا خواهد بود. وقتی که چنین دولتی تشکیل شود، می‌تواند اعلام نتایج انتخاباتی را به تعویق بیندازد تا سناریوی مطلوب آمریکا در عراق مورد پذیرش قرار بگیرد.
بی توجهی واشنگتن به منافع ملی عراق
این پژوهشگر تحولات عراق تصریح کرد: سناریویی که آمریکا می‌خواهد در عراق اجرایی کند، به منافع ملی این کشور توجهی نمی‌کند. اگر واشنگتن می‌خواست به منافع ملی عراق توجه کند، به فساد نظام گسیخته این کشور دامن نمی‌زد، عرصه سیاسی ملتهب عراق را بیش از این ملتهب‌تر نمی‌کرد. وقتی آمریکا ملاحظه کند، بستر برای اجرای سیاست هایش فراهم است، سناریوی خود را پیاده می‌کند. در همین راستا ممکن است سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که به خشگمین شدن مردم از جریان‌های اسلامی منجر شود.
ایجاد شکاف در محور مقاومت
موسوی خلخالی درباره تاثیرات منطقه‌ای اجرایی شدن سناریوی آمریکا مبنی بر تشکیل دولت سکولار در عراق گفت: همان طور که می‌دانید بساط داعش در عراق برچیده شد و ارتش سوریه و متحدانش پیروزی‌های بزرگی در مبارزه با گروه‌های تروریستی در این کشور به دست آورده اند. آمریکا می‌خواهد از شرایط جدید منطقه به نفع خودش بهره برداری کند. یعنی با تشکیل دولت موقت عراق و تغییر در ساختار سیاسی این کشور، آمریکا می‌تواند در محور مقاومت شکاف ایجاد کند. به عبارت دیگر واشنگتن می‌خواهد عراق را از محور مقاومت جدا کند و با این اقدام، محور مقاومت را با مشکل روبرو کند. این هدف اصلی واشنگتن است.