ناکامی رئیس جمهوری آمریکا در تشکیل ائتلاف علیه ایران؛
شورای امنیت برای ترامپ ناامن شد
جلسه ای که دونالد ترامپ در شورای امنیت با کلیدواژه ضدیت با ایران برگزار کرد دوستان و دشمنان و رقبای واشنگتن آن را به محفلی برای ضدحمله ای گسترده علیه سیاست های رئیس جمهوری آمریکا تبدیل کردند.
ترامپ از لحظه ای که بر صندلی ریاست شورای امنیت نشست، اتهامات ضدایرانی اش را دوباره از بر خواند. همان اتهام های همیشگی و همان ادعاهای واهی. اما آنچه که برای او تازگی داشت این بود که تقریبا همگان چشم در چشم او دوختند و با صراحت اعلام کردند که راه و روش و نگاهشان درباره ایران با آمریکا فرق دارد.
جلسه ترامپ با موضوع منع گسترش سلاح های کشتارجمعی برگزار شد اما هدف اصلی او از تشکیل این جلسه ایجاد اجماع علیه ایران بود. رئیس جمهوری آمریکا گفت: «همه ما وظیفه داریم مانع تولید و فروش تسلیحات هسته ای و شیمیایی بشویم.»
او از همین زاویه زمینه را برای ورود به بحث موردنظرش فراهم کرد و افزود: اخیرا در سوریه دو بار به رژیم اسد به علت استفاده از سلاح های شیمیایی علیه افراد غیرنظامی واکنش جدی نشان دادیم.
ترامپ بعد از تهمت زدن به اسد، دو سپر حمایتی سوریه یعنی ایران و روسیه را نیز به فهرست اتهام زنی هایش افزود و گفت: این ایران و روسیه هستند که رژیم سوریه را تقویت می کنند. رژیم ایران خشونت، ترور و بی ثباتی را در منطقه صادر می کند. این کشور به صورت غیرقانونی و پنهانی برنامه موشک بالستیک خود را پیش می برد و این موشک ها را در سراسر خاورمیانه پخش می کند.
او حتی ادعا کرد: این توافق افتضاح و یک جانبه به ایران اجازه داد تا مسیر خود را به سمت دستیابی به بمب هسته ای ادامه دهد. آنها برای ادامه فعالیت های خود به پول نقد نیاز داشتند و ما این پول نقد را به آنها دادیم.
چین نیز از اتهامات ترامپ بی نصیب نماند. رئیس جمهوری آمریکا گفت: مطلع شدیم که چین درحال تلاش برای دخالت در انتخابات ما هستند. آنها نمی خواهند که من برنده این انتخابات شوم زیرا من تنها کسی بودم که جلوی آنها ایستادم.
** مکرون: برجام یک توافق جدی است
زمانی که صحبت های ترامپ تمام شد شلیک های پیاپی حاضران در جلسه به سوی او شروع شد. امانوئل مکرون رئیس جمهوری جوان فرانسه روابط نزدیکی با ترامپ دارد و قطعا رئیس جمهوری آمریکا انتظار داشت یار فرانسوی او را تنها نگذارد. اما مکرون نشان داد که حتی در اتاق محل برگزاری جلسه به اندازه اقیانوس اطلس با ترامپ فاصله دارد.
مکرون با انتقاد از خروج آمریکا از برجام گفت: برجام یک توافق جدی است و همه طرف ها باید برجام را رعایت کنند.
وی خاطرنشان کرد: برجام بهترین نیست، اما قدمی کلیدی در مسیری درست است. با وجود اینکه بحران عدم اعتماد وجود داشت، تهران به تعهدات خود عمل کرده و از سوی دیگر تمامی بندهای برجام باید از سوی همه اعضای شورای امنیت نیز اجرایی شود.
مکرون انتقاداتش را به همین جا ختم نکرد. او حتی از سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران نیز شکایت کرد و گفت: سیاست رسیدگی به این موضوع نمی تواند در تحریم و محدود کردن خلاصه شود. پایه های مذاکرات جدید باید روی آنچه ما پیش تر با ایران در سال 2015 امضا کردیم بنا شوند و ما هر موضوع را جداگانه و در چارچوب خودش بررسی کنیم؛ برنامه موشکی ایران در یک چارچوب و رفتار ایران در منطقه در چارچوبی دیگر.
**انگلیس: ایران به تعهدات برجامی عمل کرده است
مکرون ترامپ را ناامید کرد اما رئیس جمهوری آمریکا شاید به دوستان انگلیسی و «رابطه ویژه» لندن و واشنگتن دلخوش کرده بود. «ترزا می» نخست وزیر انگلیس در نشست شورای امنیت سازمان به صراحت گفت که ایران به تمام تعهدات خود در زمینه برجام عمل کرده است.
نخست وزیر انگلیس اما سعی کرد تا نشان دهد که دستکم در برخی حوزه ها با آمریکا همراهی می کند، مثلا در مورد فعالیت های منطقه ای و برنامه موشکی ایران. با این حال، او انتظارات ترامپ را آن گونه که رئیس جمهوری آمریکا می خواست، برآورده نکرد. ترامپ اول از هر چیزی قصد دارد که دیگران را برای خروج از برجام وسوسه کند اما طرف های این توافق رغبتی به تامین خواسته او ندارند، حتی خویشاوندان انگلوساکسونی در لندن.
**بولیوی غوغا کرد
بولیوی به عنوان یکی از صاحبان کرسی های شورای امنیت از شدت و حدت مواضع فرانسه و انگلیس راضی نبود. «اوو مورالس» رئیس جمهوری بولیوی روایت کوتاهی از ناراستی ها و اقدامات ناشایست آمریکا درقبال ایران را برای ترامپ بازگو کرد.
او با بیان اینکه «ایران به دلیل در اختیارگرفتن کنترل منابع خود قربانی حصر و تحریم آمریکا شده است» افزود: ما باید به ریشه های رفتارهایی که به جنگ می انجامد رسیدگی کنیم. در سال 1953 میلادی، آمریکا پشت برنامه ریزی و اجرای یک کودتا علیه یک دولت انتخابی دموکراتیک که نفت ایران را ملی کرد، بود.
وی ادامه داد: برای دهه ها بعد از آن، آمریکا از حکومتی سلطنتی حمایت کرد که جیب شرکت های بین المللی نفتی را پر می کرد. این موقعیت تا زمان انقلاب سال 1357 ادامه پیدا کرد اما ایران امروز که کنترل منابعش را به دست گرفته، بار دیگر قربانی حصر آمریکا شده است.
رئیس جمهوری بولیوی خاطرنشان کرد: بولیوی اساسا نوع سیاست یک جانبه ای که علیه ایران از طرف آمریکا اتخاذ شده است را محکوم می کند. خروج آمریکا از توافق هسته ای و پنهان شدن پشت اتهامات واهی و دخالت در امور این کشور برادر را، محکوم می کنیم.
مورالس حتی جنگ افروزی های آمریکا در عراق، لیبی و سوریه نیز به ترامپ یادآور شد. آسوشیتدپرس نوشت: هنگامی که رئیس جمهوری بولیوی سخنرانی می کرد ترامپ با «صورتی سنگی» و بی حرکت به مقابلش خیره شده بود.
**حق حفظ رابطه اقتصادی با ایران
مورالس تریبون را به چینی ها سپرد تا آنها نیز انتقادات خود را بیان کنند. «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین که کشورش نامزد عنوان «ابرقدرت آینده» و رقیب آمریکاست، با زبانی دیپلماتیک و حقوقی با ترامپ و تیمش طرف شد.
او گفت که برجام یک سند بسیار مهم بین المللی است و همه باید به آن پایبند باشند. به گفته این مقام چینی، برجام نتیجه تلاش های چندجانبه بین المللی و یک الگوی موفق دیپلماسی برای حل مسایل مهم است.
'وانگ یی' با اشاره به اینکه توافق هسته ای با ایران بسادگی بدست نیامده است ، افزود: برجام باعث منع اشاعه شده است و کاملا در راستای صلح و ثبات منطقه تنظیم شده و برای این اهداف نیز مفید و موفق بوده است.
وزیر خارجه چین مخالفت پکن با سیاست تحریم را نیز بیان کرد و قاطعانه اعلام کرد: همه کشورها حق دارند با ایران روابط عادی تجاری و اقتصادی مانند قبل داشته باشند.
او با اشاره به اینکه شورای امنیت سازمان ملل در زمینه برجام قطعنامه دارد تاکید کرد باید به این قطعنامه پایبند بود به ویژه اینکه آژانس بین المللی انرژی اتمی هم پایبندی ایران را در سلسله گزارش هایش به برجام مورد تایید قرار داده است.
وانگ یی در بخش دیگری از سخنانش به مساله شبه جزیره کره و تلاش ها برای غیراتمی شدن این منطقه اشاره کرد و گفت: این منطقه به صلح نیاز دارد و چین نیز همچنان به توافقنامه های بین المللی و عدم اشاعه پایبند است.
این دیپلمات چینی همچنین گفت : پکن اعتقاد دارد باید در مورد مسایل مربوط به صلح در دنیا منصفانه عمل کرد. شورای امنیت باید محلی برای ارایه راه حل های سیاسی صادقانه باشد و در واقع باید بزرگترین مرجع برای گفت وگو باشد.
**روسیه: برجام زنده بماند
پس از چین نوبت به روس ها رسید، همان رقبای سرسخت آمریکا در دوران جنگ سرد. «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه به نشست شورای امنیت سازمان ملل رفته بود تا بگوید: روسیه معتقد است که برجام باید زنده نگه داشته شود.
دیپلمات ارشد روسیه هشدار داد: اگر برجام زنده نگه داشته نشود شاهد هرج و مرج در خاورمیانه خواهیم بود.
او در جلسه ای که با عنوان منع گسترش سلاح های کشتارجمعی برگزار شد، تناقض رفتاری و سیاسی آمریکا را برجسته کرد و گفت: خروج یکجانبه آمریکا از برجام برای نظام منع گسترش سلاح ها خطرناک است.
لاوروف تاکید کرد: ایران به تعهدات خود در برجام عمل می کند و آژانس بین المللی انرژی اتمی آن را تایید می کند.
وزیر امور خارجه روسیه تاثیر منفی اقدام ترامپ در رابطه با برجام بر اعتماد پیونگ یانگ را نیز یادآور شد و اعلام کرد: تصمیم آمریکا درباره ایران می تواند بر مساله کره شمالی تاثیر بگذارد و این تهدید جدی برای نظام منع انتشار سلاح های کشتارجمعی است.
**درس عبرت انگیز
اواسط جلسه بود که ترامپ صندلی اش را ترک کرد و جایش را به «نیکی هلی» سفیر آمریکا در سازمان ملل داد تا او سیبل بقیه انتقادات شود. هیلی هم توان مدیریت جلسه را نداشت و نتوانست از بیان انتقادات جلوگیری کند. بسیاری از رسانه ها به تنها ماندن دوباره آمریکا اشاره کردند.
وال استریت ژورنال از داخل آمریکا با صدای بلند در گوش رئیس جمهوری کشور خود فریاد زد: ترامپ در همان مسندی که نشسته بود شاهد حمایت یکپارچه اعضای شورای امنیت از توافق هسته ای با ایران و ستایش آنها از این دستاورد دیپلماتیک بین الملل بود.
«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران که برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته است، از همان شهر توئیت کرد که آمریکا در جلسه شورای امنیت متوجه شد که بیش از پیش منزوی شده است.
او این سوال را مطرح کرد که «آمریکا کی درس می گیرد؟»
معلوم نیست چند بار دیگر باید انزوای آمریکا در مساله برجام به ترامپ ثابت شود تا راه عقلانیت را در پیش بگیرد و مانند رئیس یک «دولت عادی» رفتار کند.