خاشقچی چه می‌دانست که سر به نیست شد
درحالی‌که پرسش‌های جامعه جهانی بر روی کیفیت قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار منتقد سعودی و یافتن جسد او متمرکز است، اصلی‌ترین پرسش این است که او چه مدارکی را در دست داشت که در قبال آنها، سرش را به باد داد.
رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه می‌گوید 28 سپتامبر ساعت 11 و 50 دقیقه زمانی که خاشقچی نخستین بار برای طی مراحل ثبت ازدواج وارد کنسولگری عربستان در استانبول می‌شود، برنامه قتل او کلید می‌خورد.
وی می‌افزاید: یکم اکتبر یعنی یک روز پیش از قتل خاشقچی، یک تیم سه نفره ساعت 16 و 30 دقیقه با یک پرواز تجاری از عربستان وارد استانبول شده و در هتلی مستقر می‌شوند. روز بعد ساعت یک و 45 دقیقه، تیم سه‌نفره دوم نیز با پرواز تجاری دیگر وارد ترکیه شده و در همان هتل مستقر می‌شوند.
به گفته وی: تیم 9 نفره سوم شامل ژنرال‌های سعودی، با پرواز خصوصی وارد استانبول شده و درمجموع تیم 15 نفره تشکیل می‌شود که به‌صورت مجزا در ساعت 9 و 50 دقیقه و 11 وارد کنسولگری می‌شوند.
آنها ابتدا هارد دیسک دوربین‌های مداربسته را خارج کرده و سپس ساعت 11 و 50 دقیقه با خاشقچی تماس گرفته می‌شود تا نوبت وی یادآوری شود. خاشقچی ساعت 13 و 8 دقیقه وارد کنسول گری می‌شود و ازآن‌پس دیگر خبری از او نیست.
تاکنون گزارش‌های متفاوتی درباره نحوه قتل خاشقچی منعکس‌شده که در تازه‌ترین مورد، به نابودی جسد او در اسید اشاره شده است. پیش‌ازاین نیز میدل ایست آی جزئیاتی از نحوه قتل جمال خاشقچی را منتشر کرده و مدعی شده بود که این روزنامه‌نگار عربستانی، ظرف هفت دقیقه کشته و درحالی‌که جان در بدن داشت سلاخی شد.
این تارنمای انگلیسی به نقل از منبع ترکیه‌ای خود، نوشته است که خاشقچی را از دفتر سرکنسول کشان‌کشان به میز تشریح اتاق مجاور بردند و هم‌زمان صدای جیغ وداد یکی از شاهدان از طبقه پائین شنیده شد.
'پس‌ازآنکه ماده‌ای نامعلوم به خاشقچی تزریق شد، صدای جیغ و داد نیز قطع گردید. صلاح محمد الطبیقی، رئیس بخش پزشکی قانونی تشکیلات امنیت عمومی عربستان و یکی از اعضای گروه 15 نفری که با هواپیمایی خصوصی وارد ترکیه شد، هنگامی‌که خاشقچی هنوز جان در بدن داشت بر روی میز تشریح شروع به بریدن اندام وی کرد.'
در واکنش به انتشار این گزارش، بسیاری از نهادهای بین‌المللی و کشورها جار وجنجال زیادی به راه انداخته و خواستار تحقیقات دقیق درباره کیفیت قتل وی شده‌اند. بااین‌حال یک ماه پس از گذشت این حادثه، کمتر کشوری در غرب حاضرشده است تا در ازای بدترین شیوه قتل خاشقچی دست از همکاری‌های پرسود با رژیم سعودی بردارد. چنانچه وزیر امور خارجه انگلیس به تازگی روایت رسانه‌ها درباره نحوه کشته شدن خاشقچی را نزدیک به واقعیت دانسته اما گفته است که واکنش به عربستان بایستی سنجیده باشد.
از این منظر کیفیت قتل خاشقچی به هر میزان که شنیع باشد تأثیری بر معادلات سیاسی بین المللی نخواهد گذاشت و در بهترین حالت ممکن، منجر به ارائه ضمانتی از طرف رژیم سعودی شود که از تکرار آن جلوگیری کند. چنانچه در آخرین بیانیه کشورهای عضو گروه 7 از عربستان خواسته شده تا نسبت به عدم تکرار چنین حوادثی تضمین دهد.
اما روی دیگر ماجرا شواهدی است که نشان می‌دهد، خاشقچی مدارکی را در دست داشته که افشای آن می‌توانست برای مثلث بن سلمان، ترامپ و نتانیاهو و سناریوی ایران ستیزی آنها گران تمام شود.
*** ارتباط قتل خاشقچی و ایران اینترنشنال چیست؟
خاشقچی درست همان روزی به قتل رسیده است که روزنامه انگلیسی گاردین به نقل از یک منبع آگاه فاش کرد: بودجه 250 میلیون دلاری شبکه تلویزیونی ضد ایرانی «ایران اینترنشنال» را عربستان تأمین می‌کند.
در واقع، دو هفته پس از آنکه «ایران اینترنشنال» مصاحبه با سخنگوی یک گروه افراطی جدایی‌طلب که از حمله تروریستی به اهواز تمجید کرد را پخش کرد، گاردین به بهانه اینکه نهاد ناظر بر رسانه‌های انگلیس درباره این ماجرا تحقیق می‌کند، نوشت: یک منبع آگاه که درگذشته با «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی همکاری داشته، عنوان کرده است که بودجه ایران اینترنشنال از دربار سلطنتی سعودی تأمین می‌شود.
نکته حائز اهمیت اینجاست که این گزارش درست دو ساعت پس از آن منتشر شد که ترکیه بر اساس بررسی دوربین‌های مداربسته ادعا می‌کند که خاشقچی وارد کنسولگری عربستان شده و پس از آن ناپدید می‌شود.
حکومت آل سعود مدعی است که او در پی یک مشاجره در کنسولگری کشته شده است؛ با این حال، ترکیه بر اساس مدارکی که در اختیار دارد مدعی است که خاشقچی پس از ورود به کنسولگری از طریق اسکایپ با «سعود القحطانی» مشاور دیوان پادشاهی سعودی، صحبت کرده و مورد بازجویی قرار گرفته است. پس از آن، القحطانی دستور قتل و احتمالاً شکنجه خاشقچی را صادر کرده است.
گاردین در گزارشی که چهار روز پیش منتشر کرد به نقل از منبع آگاه خود نوشته است: سعود القحطانی که در خلال پرونده خاشقچی از منصب خود برکنار شده، در تأمین بودجه تلویزیون ایران اینترنشنال دست داشته است.
این نشریه انگلیسی به رغم فشارهایی که در این مدت تحمل کرده تا این لحظه از بردن نام منبع خودداری کرده است. با این حال، تحلیلگران معتقدند زمانی که از منابع آگاه در جایی مانند عربستان صحبت می‌شود، منظور چهار پنج نفر مشخص هستند که خاشقچی در یک سال گذشته یکی از این افراد بوده است.
«حسام‌الدین آشنا» رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری روز شنبه در صفحه توییتر خود، به طرح پرسش‌هایی در خصوص قتل «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد آل سعود و ارتباط احتمالی آن با افشاگری‌های روزنامه گاردین در خصوص منبع مالی یک شبکه معاند فارسی‌زبان پرداخت.
آشنا با اشاره به اظهارات اخیر «لیندسی گراهام» سناتور آمریکایی که پیش از قتل خاشقچی، از حامیان عربستان سعودی بود، نوشت: آیا گراهام متن بازجویی سعودی‌ها از جمال خاشقچی را دیده است؟
وی در خصوص افشاگری‌های روزنامه گاردین در خصوص منبع مالی «ایران اینترنشنال» نوشت: آیا منبع گاردین در گزارش منبع مالی ایران اینترنشنال، جمال خاشقچی بود؟ آیا خاشقچی به این خاطر به قتل رسیده که منبع مالی ایران اینترنشنال را به گاردین لو داده است؟
«حمید بعیدی نژاد» سفیر ایران در انگلیس نیز روز شنبه نوشت: هم‌زمانی اعلام سعودی به‌عنوان منبع مالی شبکه‌ی ایران اینترنشنال از سوی گاردین به نقل از «یک فرد مطلع سعودی»، با قتل خاشقچی، این سناریو را تقویت کرده است که منبع گاردین، خاشقچی بوده است.
وی ادامه داد: روشنگری گاردین پیرامون نقش خاشقچی در این پرونده، حالا هم وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای و هم خواسته جهانی است.
*** اطلاعات خاشقچی درباره حمله شیمیایی عربستان به یمن
نشریه انگلیسی ساندی اکسپرس بتازگی به نقل از یکی از دوستان خاشقچی گزارش داده که او مدارکی را به دست آورده بود که ثابت می‌کرد عربستان سعودی در حمله به یمن از تسلیحات شیمیایی استفاده کرده است.
این نشریه انگلیسی نوشته است که احتمال وجود مدارک حملات شیمیایی، می‌تواند انگیزه اصلی سعودی‌ها برای قتل خاشقچی بوده باشد.
ساندی اکسپرس در ادامه این گزارش به نقل از یک منبع مطلع نوشته است که سرویس اطلاعاتی انگلیس از تصمیم سعودی‌ها برای ربودن و قتل «خاشقچی» خبر داشته است.
بنابر این گزارش، سرویس اطلاعاتی انگلیس می‌دانسته که یک «عضو حلقه سلطنتی عربستان سعودی» دستور ربایش و حتی در صورت نیاز قتل «جمال خاشقچی» را صادر کرده است.
این منبع آگاه گفته است که اداره ارتباطات دولتی انگلیس (جی.سی.اچ.کیو) که ازجمله مهم‌ترین نهادهای اطلاعاتی انگلیس است، با شنود گفت وگوهای مقام‌های اداره استخبارات عربستان سعودی دریافته‌اند که این مقام دستور ربایش خاشقچی و بازگرداندن او به عربستان را صادر کرده و برای اینکه در صورت لزوم اقدامات بیشتری هم علیه او انجام شود، «راه را باز گذاشته است.»
او سپس مدعی شده که سرویس اطلاعات خارجی انگلیس (ام. آی.6) یک روز پیش از قتل خاشقچی از تصمیم سعودی‌ها برای بازداشت او مطلع شده و حتی به ریاض هشدار داده که این کار را اقدام درستی نمی‌دانند؛ با این حال، عربستان سعودی به این هشدار توجهی نکرده است.
این منبع مطلع، می‌گوید: «روز 1 اکتبر، ما متوجه حرکت گروهی شامل اعضای استخبارات به استانبول شدیم. روشن بود که هدف آنها چیست. ما از طریق کانال‌هایی هشدار دادیم که این فکر خوبی نیست. رخدادهای بعدی نشان داد که آنها هشدار ما را نادیده گرفته‌اند.»
مجموعه این شواهد نشان می‌دهد که ریاض در اقدامی عجولانه دست به تسویه حساب با افشاگری زده که اکنون از ابعاد گسترده واکنش‌های بین‌المللی وحشت کرده است.
آل سعود که تا حد زیادی به رابطه جدید خود با واشنگتن و تل‌آویو در راستای ایران ستیزی دل‌بسته، اکنون در بحرانی دست وپا می‌زند که امیدوار است با امان‌نامه ترامپ و نتانیاهو بتواند تاج و تخت خود را حفظ کند. با این حال، افشاگری‌های خاشقچی آتشی است که شعله آن ابتدا دامن قاتلان او را خواهد گرفت و دیر با زود زبانه‌های آن خاندان سعودی را درمی‌نوردد.