خطر در کمین سپرده‌گذاران بانک‌های متخلف!
برای چند درصد سود بیشتر ریسک نکنید
با وجود هشدار بانک مرکزی، برخی بانک‌ها هنوز راه‌هایی برای پرداخت سود سپرده بیش از ۲۰ درصد پیش روی مشتریان می‌گذارند که احتمال به خطر انداختن سرمایه مشتریان را به همراه خواهد داشت.
پرداخت سود سپرده بانکی به مشتریان همواره حاشیه‌های زیادی داشته و بسیاری از بانک‌ها از طریق شرایط مختلف اقدام به دور زدن نرخ‌های اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی کرده‌اند.
از ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سودهای روزشمار گرفته، تا پرداخت سود بیشتر از آن‌چه در قرارداد مشتریان ثبت می‌شود و قول و قرارهایی که فقط شعب بانک‌ها و مشتریان در جریان آن هستند، همه و همه راه‌هایی است که بانک‌ها برای رقابت در جذب سپرده بیشتر به آن متوسل می‌شوند.
برخی از کارشناسان بانکی معتقدند که ایجاد سودهای روزشمار و پرداخت سود به سپرده مشتریان بیش از آن‌چه توافق میان بانک‌ها و اعلام بانک مرکزی باشد، از زمانی بیشتر شایع شده که بانک‌های خصوصی روی کار آمدند و برای رقابت با بانک‌های دولتی و جذب سپرده‌های آن‌ها دست به این اقدامات زدند؛ اما این روزها تخطی از سقف پرداخت سود سپرده به مشتریان، دولتی و خصوصی ندارد و در واقع همه بانک‌ها را در رقابتی کاذب با یکدیگر قرار داده است.
بانک‌ها برای دریافت سپرده بیشتر از مردم، جریمه‌های بانک مرکزی را به جان می‌خرند، اما اقدام به پرداخت‌های سود غیرقانونی به مشتریان می‌کنند؛ به طوری‌که سود سپرده‌ای که از سوی بانک مرکزی اعلام شده و مدیران بانک‌ها نیز بر آن توافق کرده‌اند، ۱۵ درصد است، اما تا همین چند وقت پیش سودهای ۲۳ تا ۲۴ درصدی نیز به مشتریان پرداخت می‌شد.
پرداخت سود بیشتر به مشتریان سبب می‌شود که بانک‌ها برای جذب سرمایه بیش از آن‌چه در توان دارند، سود پرداخت کنند و در نهایت دچار ضرر و زیان و به تبع آن اضافه برداشت از منابع بانک مرکزی شوند که همین موضوع در سال‌های گذشته بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی را افزایش داده است.
بانک مرکزی ایران در آخرین گزارش خود از وضعیت بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی تا پایان مهرماه سال جاری از مانده بدهی ۱۶۰ هزار و ۵۴۰ میلیارد تومانی بانک‌ها خبر داده و این در حالی است که این بدهی در مهرماه سال گذشته ۱۱۲ هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان بوده است.
به این ترتیب، میزان مانده بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از مهرماه سال گذشته تا مهر سال جاری ۴۲.۹ درصد رشد داشته و همچنین میزان این بدهی از اسفند سال گذشته که ۱۳۲ هزار میلیارد تومان بوده تا مهرماه سال جاری رشد ۲۱.۶ درصدی داشته است.
اما این بار بانک مرکزی جدی‌تر از همیشه در پی آن است که با متخلفان پرداخت سود سپرده بانکی برخورد کند و در همین راستا همتی که در ابتدا هشدار جدی به بانک‌هایی که سود بالای ۲۰ درصد پرداخت می‌کنند، داده بود، از اصلاح ناترازی بانک‌ها به عنوان نخستین گام اصلاح نظام بانکی سخن گفت.
پس از این هشدار رئیس‌کل بانک مرکزی به بانک‌ها، تقریبا تمامی بانک‌ها سود سپرده‌های جدید خود را به کمتر از ۲۰ درصد کاهش دادند، اما این در حالی است که هنوز برخی بانک‌ها روش‌هایی را برای پرداخت سود بیشتر به مشتریان ابداع می‌کنند.
یکی از بانک‌ها که میزان پرداخت سود سپرده را برای حساب‌های جدید در ابتدای افتتاح حساب ۲۰ درصد منظور می‌کند، شرایطی در نظر گرفته و به مشتریان خود می‌گوید که پرداخت سود به سپرده‌ها با افزایش زمان ماندن پول در حساب مشتری افزایش می‌یابد. در واقع در ابتدای افتتاح حساب ۲۰ درصد سود به مشتری پرداخت می‌شود و پس از شش ماه به تدریج نرخ سود افزایش پیدا می‌کند.
محمدرضا جمشیدی - دبیر کانون بانک‌ها و موسسات اعتباری خصوصی، درباره تخلفات و اقدامات برخی بانک‌ها در دور زدن قوانین بانک مرکزی برای سودهای سپرده به ایسنا، گفت: بانک‌هایی که تاکنون نیز تخلف می‌کردند، هیچ‌گاه تخلف خود را به صورت کتبی انجام نمی‌دادند و در حال حاضر قرارداد تمام بانک‌ها برای سود سپرده بلندمدت ۱۵ درصد است، اما با دادن قول‌هایی به مشتری، سودهای بالاتری به او می‌دهند.
وی با بیان اینکه هیچ تضمینی وجود ندارد که مشتری از این طریق به سود خود برسد، اظهارکرد: اگر مثلا شش ماه بعد، بانک سود وعده داده شده را به مشتری ندهد، مشتریان باید از طریق بانک مرکزی اقدام به شکایت کنند و این در حالی است که آن‌ها قرارداد ۱۵ درصد را امضا کرده‌اند، بنابراین تضمینی وجود ندارد که حتما با قول شفاهی به سود خود برسند.
جمشیدی تصریح کرد: ممکن است بانک مرکزی در ماه‌های آتی هشدارش را جدی‌تر کند و بانک‌ها قول خود را عملی نکنند و ممکن است خلاف این نیز اتفاق بیفتد، اما به هر حال مردم باید در این موارد به قوانین توجه داشته باشد.
وی با انتقاد از عدم پای‌بندی برخی بانک‌ها به قوانین و مقررات سود سپرده، گفت: افزایش نرخ سود سپرده در این بانک‌ها به دلیل مشکلی است که این بانک‌ها در جذب سپرده دارند و ممکن است برای آنان مشکلاتی ایجاد شود. این خطری است که متوجه سپرده‌گذاران این بانک‌ها خواهد شد. به این ترتیب، با توجه به قراردادهایی که این بانک‌ها با مشتریان امضا می‌کنند، این احتمال وجود دارد که سودی که قولش به مشتری داده شده پرداخت نشود و در این شرایط مشتری نیز دستش به جایی بند نیست.
از سوی دیگر، بنابر اظهارات جمشیدی، این بانک‌ها قطعا در جذب سپرده مشکلاتی دارند و این مشکلات ممکن است در آینده حادتر شود و در نهایت سرمایه سپرده‌گذاران در این بانک‌ها با خطر مواجه خواهد شد. مهم‌ترین نکته در این زمینه این است که قطعا چند درصد سود بیشتر ارزش به خطر انداختن سرمایه را ندارد و علاوه بر آن، با وجود همه قوانین و الزاماتی که توسط بانک مرکزی انجام می‌شود، مردم نیز نقش مهمی در اجرای درست قوانین دارند و به این صورت است که می‌توان با فرهنگ‌سازی مناسب، زمینه را برای رشد اقتصاد ایران فراهم کرد.