کنفرانس لهستان؛ کانون منازعه اروپا و آمریکا

 کنفرانس ضدایرانی «دونالد ترامپ» در لهستان پیش از اجرایی شدن با موانع جدی و استقبال سرد کشورهای جهان روبرو شده است. این طرح از سوی مقام های کاخ سفید با هدف پیشبرد سیاست ایران هراسی رئیس جمهوری این کشور در دستور کار قرار گرفته است.

«مایک پومپئو» وزیر امور خارجه آمریکا چندی قبل اعلام کرد کشورش کنفرانسی را در تاریخ 13و 14 فوریه (24 و 25 بهمن) تحت عنوان «صلح و امنیت در خاورمیانه» در ورشو پایتخت لهستان برگزار می کند. نوع رویکردهای اعلامی مقام های کاخ سفید در کنار اقدامات دیپلماتیک آن ها و دعوت از کشورهای گوناگون اروپایی و خاورمیانه ای، حکایت از آن دارد که هدف اصلی از این کنفرانس افزایش فشار بر ایران و همراه سازی کشورها با رویکردهای ترامپ است.

** اروپا، بی علاقه به دنباله روی از ترامپ

بسیاری از تحلیلگران بر این اعتقاد هستند که بی علاقگی اتحادیه اروپا به طرح آمریکا ضربه محکمی را به کارآمدی تلاش های وزارت امور خارجه این کشور علیه ایران وارد می کند.

اتحادیه اروپا امضای توافق هسته ای را اعتباری برای خود در عرصه سیاست خارجی تعریف کرده بود و نابودی آن به دست رئیس جمهوری آمریکا را ضربه ای بزرگ به اعتبار خود می داند. از اردیبهشت 1397 و با اعلام خروج واشنگتن از این توافق مهم، اتحادیه اروپا بارها مخالفت صریح خود را با تحریم های یکجانبه آمریکا اعلام کرد و ظاهرا اقداماتی را هم برای مقابله با آن انجام داده است.

اکنون بی اعتنایی بروکسل به کنفرانس ورشو نیز مرحله ای از پیگیری همین خط مشی بروکسل و به نوعی عرض اندام اتحادیه اروپا در مقابل ایالات متحده تفسیر می شود. تارنمای شبکه خبری الجزیره اعتقاد دارد در این شرایط کشورهای اتحادیه اروپا می توانند موجب ناکارآمد شدن کنفرانس آمریکایی در لهستان هم شوند.

تارنمای نشریه «The National» امارات نیز در گزارش خود با عنوان «تحریم کنفرانس ایالات متحده از سوی کشورهای اتحادیه اروپا» آورده است اگرچه وزیر امور خارجه ایالات متحده خبر برگزاری این کنفرانس را مدتی قبل اعلام کرد و سپس سفر خارومیانه ای خود را انجام داد اما مقام های ارشد اتحادیه اروپا در این نشست شرکت نمی کنند. گفته می شود فرانسه نیز در مورد حضور وزیر امور خارجه خود در نشست بی تمایل است و وزرای امور خارجه لوکزامبورگ، بریتانیا و آلمان نیز نظر خود را در مورد حضور در ورشو اعلام نکرده اند.

روزنامه بریتانیایی «اکسپرس» چندی قبل عنوان کرده بود که اتحادیه اروپا با تصمیم های خود سعی دارد تا به صورت مستقیم چالش هایی را برای رئیس جمهوری آمریکا ایجاد کند. این در حالی است که اروپایی ها در حال آماده سازی مکانیسمی برای ادامه تجارت با ایران و مقابله با تحریم های واشنگتن نیز هستند.

اگرچه به گفته وزیر مور خارجه لهستان نام همه کشورهای اروپایی در میان فهرست 70 کشور دعوت شده به نشست ورشو قرار دارد اما مقام های اروپایی به روزنامه «وال استریت ژورنال» اعلام کردند که تردیدهای فراوانی در زمینه حضور تعداد زیادی از این کشورها به ویژه اعضای اتحادیه اروپا و سطح حضور هیات ها در این کنفرانس وجود دارد.

تارنمای روزنامه صهیونیستی «Times of Israel» نیز بر این اعتقاد است که سیاست های اتحادیه اروپا تلاش ایالات متحده علیه ایران به ویژه کنفرانس ورشوی لهستان را دچار اختلال می کند. از اینرو دیپلمات های آمریکایی و اسرائیلی نگران هستند که حاضر نشدن مسئول سیاست خارجی اروپا در این کنفرانس، اهداف آمریکا را ناکام سازد.

گزارش با بیان اینکه اتحادیه اروپا از چند روز قبل نشانه هایی را در زمینه مقابله با ابتکار ضدایرانی کاخ سفید بروز داده است افزود دیپلمات های اروپایی پرسش هایی را در مورد برنامه واقعی این نشست مطرح می کنند. این مقام های اروپایی اعلام کرده اند از آنجاکه «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه تعهدات دیگری را برعهده گرفته است در این کنفرانس شرکت نمی کند.

رسانه های اروپایی بر این باورند در این کنفرانس نه تنها مسئول سیاست خارجی اروپا شرکت نمی کند حتی مشخص نیست که آیا این اتحادیه در سطوح پایین هم در آن مشارکت می کند یا خیر.

از طرف دیگر «جاکیچ کژاپوتوویژ» وزیر امور خارجه لهستان پس از انتقادهای ایران به برگزاری این کنفرانس ضمن حمایت از رویکرد و اقدامات اتحادیه اروپا در قبال توافق هسته ای، ابراز امیدواری کرد نشست ورشو بتواند مجالی را برای نزدیکی بیشتر دیدگاه های آمریکا و اروپا پدید بیاورد.

**هدف ترامپ ایجاد شکاف در اتحادیه اروپا است

تحلیلگران یکی از اهداف مهم ترامپ از برگزاری چنین نشستی آن هم در یکی از کشورهای شرق اروپا را تضعیف رویکرد و جایگاه جهانی اتحادیه اروپا و ایجاد شکاف در میان کشورهای اروپایی ارزیابی می کنند. تارنمای نشریه «پلیتیکو» بر این اعتقاد است که «دونالد ترامپ با تشدید رویکرد سختگیرانه خود در مورد توافق هسته ای ایران، به دنبال ایجاد شکاف در اتحادیه اروپا است». ضمن آنکه برگزاری کنفرانس در ورشوی لهستان موجب رنجش و نارضایتی شدید اروپا هم خواهد شد. پس از اقدام ترامپ در زمینه نابودی توافق هسته ای با ایران، حال ورشو و واشنگتن در کنار یکدیگر و در مقابل قدرت های بزرگ اتحادیه اروپا ایستاده اند.

در این چارچوب ترامپ به دنبال بهره برداری از شکاف میان کشورهای اروپایی در حوزه سیاست خارجی است. به اعتقاد این نشریه، با همه اختلاف نظرهایی که در دو سوی آتلانتیک رخ داده است اما هیچ موضوعی به اندازه توافق هسته ای با ایران، باعث جدایی و دوری اروپا و آمریکا نشده است.

اکنون بر شدت دشمنی ها افزوده شده است. در یک ماه گذشته مقام های اروپایی عزم خود را برای اجرای کانال ویژه مالی (SPV) اعلام کردند تا شرکت های اروپایی به تجارت با ایران ادامه دهند و تحریم های یکجانبه ترامپ علیه تهران را بی اثر کند.

برخی تحلیلگران اعتقاد دارند دولت در لهستان به شدت تحت نفوذ برنامه ها و تصمیم های کاخ سفید قرار دارد. به نوشته این نشریه، دیپلمات های اروپایی به صورت تلویحی از اقدامات دولت لهستان که به صورت آشکار به ابزار اجرای سیاست های دولت ترامپ تبدیل شده است و به انسجام اتحادیه اروپا لطمه می زند، ابراز نارضایتی کرده اند.

حتی کارشناسان در لهستان می گویند دولت آن ها به شدت تحت تاثیر تصمیم های دولت ترامپ قرار دارد و به صورت ناخودآگاه باعث افزایش دشمنی ها با ورشو می شود. «مارسین زابوروسکی» تحلیلگر حوزه سیاست خارجی در ورشو اعتقاد دارد «لهستان در مقام یک پیمانکار فرعی سیاست خارجی آمریکا عمل می کند». وی می گوید وقتی پومپئو برای نخستین بار خبر برگزاری این کنفرانس در لهستان را اعلام کرد مقام های این کشور به شدت فعال شدند تا خود را با خواست و ابتکار آمریکایی ها تطبیق دهند.

این کارشناس اعتقاد دارد این اقدام به شکلی وحشتناک انجام شد. این امر در حالی رخ داد که مقام های وزارت خارجه لهستان در گذشته مدعی بودند ایران ظرفیت متنوع سازی منابع تامین انرژی این کشور و کاهش وابستگی به گاز روسیه را دارد اما برگزاری چنین کنفرانسی این طرح را هم نابود می سازد.