ترامپ و عراق؛ دوگانه ترس و غرور

جریان های سیاسی غالب در پارلمان عراق همان زمان اعلام کردند که سفر شبانه و مخفیانه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا را مصداق نقض آشکار عرف بین المللی می دانند و زمزمه های لغو توافق نامه امنیتی آمریکا و عراق از سوی پارلمان شکل یک مطالبه جدی را به خود گرفت و حالا با اظهارات ضد ایرانی ترامپ و طرح استفاده از پایگاه آمریکا در عراق برای تحت نظر گرفتن ایران، مطالبه خروج نیروهای آمریکایی از این کشور جدی تر هم شده است.

سفر پایان سال گذشته میلادی ترامپ آنقدر یکباره و ناگهانی رخ داد که مقام های عراقی اطلاعی از آن نیافتند به ویژه آنکه رئیس جمهوری آمریکا با هیچ کدام از سه مقام ارشد عراقی (رئیس جمهوری، نخست وزیر و رئیس پارلمان) دیدار نکرد.

بعد از سفر، گفته شد که محمد علی حکیم وزیر خارجه عراق گفته است ترامپ از عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق خواسته است «به مدت 10 دقیقه» در چادری در پایگاه عین الاسد (محل استقرار نیروهای آمریکایی واقع در استان الانبار) با عبدالمهدی دیدار کند اما نخست وزیر عراق چنین دیداری را نپذیرفته است.

اعضای کمیته روابط خارجی پارلمان عراق تعیین نشست یا دیداری 10 دقیقه ای آن هم نه در پایتخت بلکه در پایگاه آمریکایی ها را اهانت به حکومت و ملت عراق دانستند و انتقال نخست وزیر از مقر دولت در بغداد به پایگاه عین الاسد را شایسته دولت مستقل عراق ندانستند بلکه آن را نقض واضح حاکمیت قلمداد کردند.

سفر آن شب ترامپ به عراق چند روز بعد از اعلام تصمیم به خروج نیروهای آمریکایی از سوریه انجام شد؛ اعلامی که زلزله ای سیاسی در آمریکا به خصوص با استعفای جیمز متیس وزیر دفاع و برت مک گورک فرستاده آمریکا در ائتلاف بین المللی مبارزه با تروریسم ایجاد کرد؛ دو نفری که شدیدا مخالف خروج آمریکایی ها از سوریه بودند. با پیوستن این دو به صف مخالفان علنی سیاست های ترامپ، حلقه اطراف او تنگ تر و انتظار برای انتقادهای گزنده رقبای سیاسی نیز بیشتر می شد.

برخی ناظران این سفر را با کارکرد داخلی در آمریکا تفسیر کردند و آن را پیامی به داخل آن کشور دانستند که می خواهد به افراد نگران در ایالات متحده اطمینان دهد که سیاست آمریکا در عراق شبیه سوریه نخواهد بود.

اما چرا شبانه و مخفیانه؟ هنوز کسی پاسخ قاطعی برای این سوال ندارد و همچنان باب گمانه هایی مانند «برخی ملاحظات امنیتی» یا حتی ابراز «نارضایتی ترامپ از روند انتخابات عراق» باز است.

ترامپ آن شب روبروی سربازانش در پایگاه عین الاسد ایستاد و گفت که «هرگز» قصد ندارد نیروهای آمریکایی را خارج کند بلکه بالعکس احتمال استفاده از خاک عراق به عنوان پایگاهی «برای دخالت در سوریه در صورت ضرورت» وجود دارد. در همین حال گفت که «آمریکا نمی تواند پلیس دنیا باقی بماند».

سردرگمی، غرور، دروغ، ترس یا هر نام و علت دیگری در رابطه با رفتارشناسی ترامپ چندان مهم و جدید نیست. کافی است با هر کدام از این کلید واژه ها در رسانه های آمریکایی جستجو کرد و مصداق های متعدد آن را یافت اما قدر مسلم، جدیدترین تناقض ترامپ این است که بعد از آنکه برابر سربازانش می ایستد و تصریح می کند «آمریکا نمی تواند پلیس دنیا باقی بماند»، حالا روبروی مجری شبکه «سی بی اس» و میلیون ها چشم، می نشیند و از ضرورت حفظ پایگاه آمریکایی ها در عراق برای تحت نظر گرفتن ایران می گوید و همزمان، احتمال اعزام نیرو به ونزوئلا را نیز بعید نمی داند.

فقط ترامپ می تواند به سربازانش بگوید که حفظ حضورشان در عراق به خاطر ضرورت وجود پایگاهی برای دخالت در سوریه است و کمتر از 40 روز بعد به رسانه ای آمریکایی بگوید: «پول هنگفتی تاکنون برای یکی از پایگاه‌های نظامی کشورش در عراق خرج کرده و می‌توانیم آن را نگه داریم. یکی از دلایلی که می‌خواهم آن را نگه دارم، این است که می‌خواهم کمی ایران را زیر نظر داشته باشم، زیرا این کشور یک مشکل واقعی برای واشنگتن است.»

دیروز پارلمان عراق از زبان «حسن الکعبی» نایب رئیس خود با صدای بلند خطاب به ترامپ گفت: نیروهای نظامی و مستشارانت را از طریق قانون و با اراده ملی (از عراق) بیرون خواهیم کرد.

نائب رئیس پارلمان عراق تاکید کرد: این سخنان نقض آشکار حاکمیت و اراده ملی عراق و همچنین نقض صریح قانون اساسی این کشور است که تاکید دارد عراق پایگاهی برای تعدی به هیچ کشوری نخواهد شد.

الکعبی گفت: همگان وظیفه دارند برای پایان دادن به حضور نظامی آمریکا اقدام فوری انجام دهند و اجازه ندهند عراق نقطه ای برای تعدی یا رصد هیچ کشور دیگری شود.

اینکه مسئولان عراقی چگونه و چه زمانی موفق به اخراج نیروهای آمریکایی شوند هنوز نیازمند صبر است. تا آن زمان به نظر می رسد نیروهای آمریکایی بیش از رصد ایران نیازمند آن باشند که چشم هایشان را در محیط 360 درجه به اطراف پایگاه های خود بگردانند.