انتقاد حدادعادل از مجریان صداوسیما

 نوزدهمین برنامه تلویزیونی شب شعر دیشب دوشنبه ۲۲ بهمن با موضوع «شعر و هنر انقلاب» با غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بنیاد سعدی، محمد صادق رحمانیان مدیر رادیو فرهنگ، شاعر و پژوهشگر و اجرای محمود اکرامی‌فر از آنتن شبکه چهار سیما پخش شد.

حداد عادل ابتدای این برنامه، زبان هر ملت را از عناصر تعریف هر ملت دانست و گفت: این مردم هستند که  زبان را رشد داده‌اند. در این فارسی نو که ما امروز به آن صحبت می‌کنیم، رودکی سر سلسله است و فردوسی حق بزرگی به گردن زبان فارسی دارد.

سوالی که این برنامه مطرح شد این بود که اندیشه از طریق شعر و کلمات، پویا و زنده می‌ماند و شعر چقدر می‌تواند به زبان فارسی کمک کند؟

رحمانیان در پاسخ به این سوالات گفت: هستی تاریخی هر ملتی، ۳ ضلع دارد که دین، فرهنگ و دولت هستند. کشوری موفق هست که بتواند هر ۳ ضلع را به صورت متوازن پیش ببرد. ایران در شرایط تاریخی توانسته ضلع فرهنگش را پیش ببرد. برگ اول دفتر هویت زبان است و تجلی زبان در شعر است. اندیشه از طریق شعر و کلمات پویا و زنده می ماند.

شعر نوعی رسانه است.

حداد عادل نیز در ادامه گفت: ادبیات زبان هنری شده است. خصوصیت شعر حفظ زبان است. شعر نوعی رسانه است. شعر زبان را خالص می کند. شعر با مردم ایران رابطه‌ای ناگسستنی دارد و خیلی از بزرگان و مقام داران برای ابراز وجود شعر می گفتند.

رحمانیان در بخش دیگری از این برنامه درباره این‌که چرا ایران را با مولانا و خیام و شاعران بزرگ می‌شناسند، گفت: شعر هنر اول ایران است. آن چیزی که باعث می‌شود مردم جهان ما را با کلمه و شعر بشناسند، تخیل و تصویرگرایی است که در خودِ شعر وجود دارد.

وی در مورد شعر انقلاب اسلامی گفت: شعرانقلاب اسلامی متاثر از انقلاب بود که از دهه ۴۰ شروع شده تا هم اکنون. شعر انقلاب تحول در محتوا بوده است. در اشعار کوتاه ایجاد فضا و تولید فورم صورت گرفته است. هنر اول ما در انقلاب هنر شعر بود که با موسیقی تلفیق شد. در حال حاضر شعر نقش هنر مکمل پیدا کرده است و منزوی شده است.

حداد عادل نیز گفت: این شعر است که می‌تواند ایران را جهانی کند. بسیاری از تحصیل کرده‌های دانشگاهی حتی یک بیت شعر در حافظه ندارند. علت دوری از شعر به آموزش و پرورش بر می‌گردد. در ادبیات حافظه و محفوظات یک رکن است. در این۴۰ سال به جز امام و آیت الله خامنه‌ای چه کسی از مسئولین را می‌شناسید که اهل شعر باشند؟ این دلیل کم توجهی به شعر است.

رحمانیان نیز پس از حدادعادل، ازدیاد شاعران را از دلایل کاسته شدن اهمیت شعرا دانست.

در بخش دیگری از این برنامه، حداد عادل در مورد شعر انقلاب گفت: پس از انقلاب در شعر فارسی تحول سبکی نیز پیدا شد. بیدل قبل از انقلاب محجور بود اما امروز مطرح شده است. شعارها شیپور انقلاب بودند و شعر رسانه‌بودن خود را در تظاهرات‌ها نشان داد. درون مایه شعر با انقلاب عوض شد. شعر بعد از انقلاب شعر تعالی‌گراست.

رحمانیان هم در مورد فرم و محتوا در شعر پس از انقلاب گفت: از کارهای شعر انقلاب ایجاد تقابل و تضاد بود. یعنی خطی کشید بین تفکر اسلامی و تفکر غربی. تفکر اسلامی ایرانی ما تفکری شهودی است برعکس غرب که تفکری تکنیکی دارد و تعقلی است. آبشخور آن از تفکرات ایجاد شده در جامعه بود. شاعران عافیت‌طلب نبودند و این را در شعرشان تقبیح می‌کردند. از دیگر جریان‌های شعر انقلاب این بود که توجه‌اش به روستا بیشتر شد. شاعران توانستند اندیشه‌های انقلابی را در شعرشان ترویج دهند.

در بخشی از این برنامه حداد عادل با گله از مجریان صدا و سیما برای استفاده بی‌مورد از واژگان غیرفارسی، از آنها خواست تا بی‌دلیل از کلمات خارجی استفاده نکنند.

وی در ادامه خدمات انقلاب به زبان فارسی را برشمرد که از جمله آنها یکسان سازی زبان آموزش بود و گفت: حدود شصت هزار واژه در بیش از ۷۰ واژه علوم معادل‌سازی شده‌اند که ۲۰۰۰ تا از آنها مثل رایانه واژه عمومی هستند. دیگر واژه‌ها در خدمت علم هستند.