در شب آرزوها چه باید بکنیم؟
لیلةالرغائب از جمله شب های بزرگ ماه رجب بوده که اعمال مخصوصی برای آن ذکر شده است.
«لیلةالرغائب» یا همان «شب آرزوها» نخستین شب جمعه ماه رجب است که یکی از بزرگترین شب های این ماه بوده و اعمال مخصوصی برای آن ذکر شده است. اعمالی که انجام آن ها برکات و پاداش بسیاری را برای انسان به همراه خواهد داشت.
کیفیت اعمال لیلةالرغائب به شرح زیر است:
از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است که فرمود: از نخستین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا ملائکه و فرشتگان خداوند به آن شب، لیلةالرغائب می گویند و علت نامگذاری این است که چون یک سوم از شب می گذرد تمامی فرشتگانی که در آسمان ها و زمین هستند، در کعبه و اطراف آن جمع می شوند. در این هنگام خداوند آنان را مورد خطاب خویش قرار می دهد و می فرماید: "ای فرشتگان من! هر چه می خواهید از من بخواهید."
فرشتگان عرض می کنند: "خداوندا! خواسته ما از تو این است که گناهان کسانی را که در ماه رجب روزه می گیرند، ببخشایی و آنان را مورد آمرزش خویش قرار دهی." خداوند تبارک و تعالی می فرماید: «این کار را انجام دادم.»
شایسته است کسی که این حدیث را می شنود، در لیلة الرغائب، بر فرشتگان زیاد سلام و درود بفرستد تا تکلیفی را که آیه تحیت بر عهده ما گذاشته که (و إذا حییتم بتحیّة فحیّوا بأحسن منها اوردوها) (1)؛ «هرگاه به شما تحیّت گویند، پاسـخ آن را بهتر از آن بدهید، یا (لااقل) به همانگونه پاسـخ گویید.» ادا کرده باشد.
قال رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله: ما من أحد صام یوم الخمیس أوّل خمیس من رجب ثم یصلّى بین العشاء و العتمة اثنتی عشرة رکعة، یفصل بین کلّ رکعتین بتسلیمة، یقرء فی کلّ رکعة فاتحة الکتاب مرّة و «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» ثلاث مرّات، و «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ» اثنتی عشرة مرّة، فإذا فرغ من صلاته صلّى علیّ سبعین مرّة، یقول: اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الأُمِّیِّ وَ عَلى آلِهِ. (2)
«هرکس اولین پنج شنبه ماه رجب را روزه بگیرد، سپس بعد از نماز مغرب و عشا، دوازده رکعت نماز بخواند، در هر رکعت «حمد» یک مرتبه و «إنا أنزلناه» سه مرتبه و «قل هو الله أحد» دوازده مرتبه بخواند، وبعد از خواندن نماز، هفتاد مرتبه بر من صلوات بفرستد و بگوید:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَى آلِهِ ؛ سپس به سجده رود و هفتاد مرتبه بگوید: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِکَهِ وَ الرُّوحِ؛ سپس سر از سجده بر داشته و بگوید: رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ؛ باز به سجده رود و هفتاد مرتبه بگوید: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِکَهِ وَ الرُّوحِ؛ پس حاجت خود را از خداوند بخواهد که إن شاء الله برآورده خواهد شد.»
پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم بعد از این فرمایشات فرمودند: «سوگند به خدایی که جان من در دست اوست، هر مرد و زنی که این نماز را به جا آورد، خداوند گناهانش را می بخشد هر چند به اندازه کف دریا و شمار ریگ ها و هم وزن کوه ها و به تعداد برگ درختان باشد و در قیامت هفتصد نفر از خویشانش را که سزاوار آتش دوزخند شفاعت کند و در شب اول قبر خداوند پاداش این نماز را به بهترین شکل و با صورتی خندان و زبانی شیوا نزدش می فرستد و او می گوید: دوست من! محبوبم! بشارت باد بر تو که از تمام رنج ها و سختی ها رهایی یافتی.»
او سـؤال می کند: «تو کیستی که تاکنون شخصی به زیبایی تو ندیده ام و بویی به خوش بویی تو به مشامم نرسیده است!»
او پاسـخ می دهد: «من ثواب و پاداش همان نمازی هستم که تو در فلان شب و فلان ماه خواندی. من در شب اول قبرت کنارت آمدم تا حق تو را به جای آورم و در تنهایی مونست باشم و ترس و وحشتت را از بین ببرم و آنگاه که در صور دمیده می شود و قیامت بر پا می گردد، بر سرت سایه می افکنم و تو به تمامی خیرهایی که از جانب مولایت هست، می رسی.»
همچنین پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) در بیان عظمت و اهمیت ماه رجب می‌فرمایند: خداوند متعال در آسمان هفتم فرشته‌ای به نام داعی قرار داده است هرگاه ماه رجب فرا رسد آن فرشته دعوت کننده هر شب تا به صبح گوید: خوشا به حال کسانی که به ذکر الهی مشغولند، خوشا به حال کسانی که با میل و رغبت تمام رو به سوی درگاه خدا آرند و خداوند می‌فرماید: من همنشین کسی هستم که با من همنشین باشد و مطیع کسی هستم که فرمان مرا ببرد و آمرزنده‌ام کس را که از من طلب آمرزش کند این ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من و رحمت هم از آن من است. هر کس مرا در این ماه بخواند پاسخ مثبت دهم و هر کس از من چیزی بخواهد به او عطا کنم و هر کس از من هدایت جوید هدایتش کنم و من این ماه را وسیله ارتباط بین خود و بندگانم قرار داده‌ام پس هر کس به آن چنگ زند به من می‌رسد.