تالاب میقان اراک مامن پرندگان مهاجر و سرمایه ارزشمند طبیعی
تالاب کویری میقان اراک واقع در 15 کیلومتری شمال شرقی اراک از زیستگاه های مهم پرندگان بومی و مهاجر و از سرمایه های ارزشمند زیست محیطی است که تابلویی از جلوه های طبیعی بکر را فرروی بینندگان می گذارد.
این منطقه از زیستگاه های مهم و بین المللی پرندگان است که بیش از 140 گونه پرنده را در فصول مختلف سال میزبانی می کند و صحنه های پرواز پرندگان آبزی و کنار آبری آن جذابیتی دلنشین دارد و هر سال شمار قابل ملاحظه ای از گردشگران را برای پرنده نگری و بهره مندی از داشته های طبیعی بکر و زیبا به تالاب میقان می آورد.
تالاب کویری میقان به عنوان یکی از 10 تالاب مهم کشور و آخرین حلقه اکولوژیک حوزه آبریز دشت اراک است و این محدوده از نظر اقلیمی زمستان های معتدل دارد و به جهت همین ویژگی، توقفگاه گروه های جمعیتی پرندگان مهاجر است که در دسته های کوچک و بزرگ و با شکلی زیبا در فراز و فرود های خود تابلوهای چشم نوازی از طبیعت بکر و زیبایی ها را فراروی هر بیننده ای قرار می دهند.
ارتفاع این تالاب از سطح دریاهای آزاد یکهزار و 700 متر است و منابع تامین آب آن از بارش های جوی، آب سه رودخانه قره کهریز، فراهان و شهراب و پساب تصفیه فاضلاب اراک تامین می شود.
در فصل بهار تالاب میقان به عنوان یکی از زیستگاه های اصلی پرندگان مهاجرکه در فصل پاییز با عبور از این منطقه از نواحی سردسیر سیبری به سمت مناطق گرمسیر جنوبی و آفریقا پرگشوه بودند و اینک در راه بازگشت به موطن اصلی در این تالاب اسکان موقت دارند.
تنوع زیستی در این تالاب بالا و پرتعداد است و تنها در گونه های پرندگان کنگر، خودکا، اردک نوک پهن، فلامینگو، غاز خاکستری، هوبره، تنچه، حواصیل، اردک سبز از جمله میهمانان این زیستگاه است.
درنای خاکستری از گونه های خاص و مهم تحت حمایت بین المللی است که تالاب میقان هر سال با آغاز فصل سرما میزبان کوچ موقت این گونه ارزشمند است.
این سرمایه مهم زیست محیطی در مجموع 25 هزار هکتار وسعت دارد که سطح آبگیر دریاچه آن 10 تا 12 هکتار برآورد می شود و با بارش های مناسب سال گذشته این دریاچه که در قلب کویر میقان جای گرفته 80 درصد آبگیری شده بود و به دنبال بارش های بهاره امسال تمامی سطح آن آبگیری شده است.
غنای خاک کویر میقان اراک از ماده ارزشمند سولفات سدیم است و این ناحیه به عنوان بزرگترین ذخیره گاه معدنی سولفات سدیم در خاورمیانه مطرح ایت و وجود نمک و سولفات سدیم در حاشیه کویری تالاب مناظری دیدنی را برای گردشگران ایجاد کرده است.
منظره دل انگیز طلوع خورشید در فصل بهار و رقص نور بر موج های دریاچه کویری میقان در حالیکه پرندگان بر فراز آن پرواز می کنند جلوه ای خاص را می آفریند.
وجود برخی وحوش مانند گرگ و روباه، مار، پرندگانی چون عقاب و برخی نمونه های نادر لابه لای شاخ و برگ های سبز قره داغ و آترپلیکس جلوه ای دیدنی به منطقه کویری این تالاب داده و در سکوت محض کویر پرواز انواع پرنده ها و صدای دلنشین آن ها بسیار جذاب است.
درنا، مرغابی سانان، فلامینگو ها، خروس کولی و انواع پرندگان دیگر با حضور خود در طبیعت بکر تالاب میقان انسان را شگفت زده و به دیدن هر چه بیشتر وا می دارد.
پیشینه تالاب میقان اراک 2 هزار سال تخمین زده شده است و مامنی مهم و امن برای زمستان گذرانی طیف وسیعی از پرندگان از جمله درنای خاکستری محسوب می شود.
پوشش گیاهی این منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب میقان یکی از ذخیره گاه های مهم گیاهان شور کشور به شمار می رود.
علاوه بر پرندگان، گونه های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبگ آب شور نیز از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن محسوب می شوند که هر یک در نوع خود حائز اهمیت هستند.
به علت شوری آب، لایه های نمکی در منطقه دیده می شود، علاوه بر این گنبدهای نمکی نیز در سطح زیرین منطقه وجود دارند که تحت تاثیر گسل های منطقه باعث لرزه خیزی خفیف در منطقه می شوند.
مسافران نوروزی می توانند با حضور در تالاب کویری میقان خاطرات به یادماندنی را در سفر خود به استان مرکزی ثبت کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در گفت و گو با ایرنا گفت: تالاب میقان اراک هر سال در ایام نوروز پذیرای شمار زیادی از مسافران و گردشگران بود اما در ایام نوروز 97 به دلیل حساسیت و پیشگیری از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان ورود به تالاب و محدوده آن ممنوع اعلام شد.
«رضا میرزایی» افزود: تاکنون موردی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در این تالاب مشاهده نشده و تردد آزاد است اما اگر موارد مشکوکی مشاهده شود ممنوعیت تردد اعلام می شود.
وی بیان کرد: جمعی از محیط بانان این استان روزانه در ایام نوروز در تالاب میقان اراک برای ارایه توصیه های زیست محیطی به مسافران نوروزی حضور دارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: یگان حفاظت محیط زیست این استان نیز در ایام نوروز در تمام مناطق حفاظت شده استان مرکزی حضور دارند و امید است گردشگران نوروزی تعامل و همکاری خوبی با محیط بانان یگان حفاظت محیط زیست داشته باشند.
میرزایی اظهار داشت:بارش های سنگین روزهای اخیر سبب شده که بخش کویری حاشیه تالاب گل آلود باشد و نیاز است که مسافران نوروزی برای تردد از استحکام بستر زمین اطمینان پیدا کنند.
وی عنوان کرد: تالاب میقان اراک در زمره 10 تالاب مهم کشور است و از اهمیت زیستی بالایی برخوردار است و امید است مسافران و گردشگران نوروزی در حفظ مسایل زیست محیطی این منطقه بکوشند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: هفتاد قله اراک نیز یکی از مناطق طبیعی و بکر است که از جاذبه های زیادی برخوردار است اما به دلیل شایعه بیماری تب برفکی و بیماری های مشترک بین دام های اهلی و وحشی در برخی نقاط کشور، ورود گردشگر به این منطقه در ایام نوروز ممنوع است.
میرزایی افزود: موزه حیات وحش محیط زیست استان مرکزی نیز هر سال پذیرای مسافران نوروزی بود اما در نوروز 98 به دلیل انجام تعمیرات تعطیل است.
کلانشهر اراک مرکز استان مرکزی است و در این منطقه بیش از 620 هزار نفر جمعیت زندگی می کند.