پاسخ به ۳ پرسش درباره تروریست اعلام کردن سپاه

آمریکا که سال گذشته با تحریم های همه جانبه خود علیه ایران نتوانست به قول «جان بولتن» جلوی جشن ۴۰ سالگی پیروزی انقلاب اسلامی را بگیرد، در فاز جدید فشارها، دست به انجام اقدامات تحریک آمیز برای تشدید جنگ روانی علیه کشورمان زده است.

تازه ترین این تصمیم ها خبری است که رویترز و وال استریت ژورنال داده و ادعا کرده اند که فردا آمریکا سپاه پاسداران ایران را در زمره گروه های تروریستی قرار می دهد. اقدامی که به گفته تحلیل گران و حتی مقامات آمریکایی تکراری است و اثری را که از آن تصور می رود ندارد اما به جنگ روانی علیه ایران کمک می کند. در این مجال کوتاه به سه سوال درباره این اقدام آمریکا پاسخ می دهم.

۱- تروریست دانستن سپاه از منظر حقوق بین الملل چه مفهومی دارد؟

به تصریح بند ۷ ماده ۲ منشور ملل متحد «هیچ‌یک از مقررات مندرج در این منشور، ملل متحد را مجاز نمی‌دارد در اموری که ذاتاً جزو صلاحیت داخلی هر کشوری است دخالت کند». به بیان دیگر هرگونه اقدام حقوقی درباره امور داخلی کشورها خلاف این بند از منشور ملل متحد است.

سپاه پاسداران نیز به عنوان یکی از نیروهای نظامی ایران که در اصول قانون اساسی کشور نیز به آن اشاره شده، مشمول همین قاعده حقوقی است. بنابراین اگر آمریکا فردا دست به این اقدام بزند، نخستین بار خواهد بود که نیروی نظامی یک کشور از سوی یک کشور دیگر به عنوان سازمان تروریستی اعلام می شود.

این اقدام خلاف حقوق بین المللی و نقض حقوق یک دولت عضو کنوانسیون‌های ژنو است و به گفته کارشناسان حقوق بین الملل، «کمیته بین‌المللی صلیب سرخ» که مسئول نظارت بر پایبندی دولت‌ها به این کنوانسیون‌هاست موظف است علیه این اقدام آمریکا، واکنش نشان دهد.

همچنین دیگر کشورها نیز این امکان را دارند که از آمریکا به جرم اعمال قوانین خود بر سایر کشورها به سازمان ملل شکایت کنند. این بدعت آمریکایی بیش از پیش اثبات می کند که رژیم آمریکا که به راحتی قوانین بین المللی را نقض می کند به هیچ وجه قابل اعتماد و اتکا نیست.

۲- آیا آمریکا پیشتر هم سپاه را تروریست می دانست؟

در برهه ای که مستشاران سپاه مشغول طراحی عملیات ها علیه داعش در عراق بودند، آمریکایی ها خیلی تلاش کردند تا با ژست مبارزه با تروریسم وارد همکاری های مقطعی و پنهانی با سپاه شوند. دو سال پیش ژنرال «رابرت گارد» که ۳۲ سال سابقه عضویت در ارتش آمریکا را دارد در یادداشتی در پایگاه «هیل» نوشته بود: «به رغم آنکه سپاه اقداماتی در منطقه انجام می‌دهد که با منافع ملی آمریکا سازگار نیست اما این موضوع همکاری با آنها را در موضوعات مهمی که برای دو طرف سودمند است منتفی نمی‌کند…در واقع ما دشمن مشترکی به نام داعش داریم. سپاه نقش مهمی در جنگ با داعش بازی می‌کند.»

درحقیقت آمریکا با گنجاندن نام سپاه در فهرست سازمان های تروریستی تلاش می کند با این نهاد که به صورت همه جانبه مقابل تروریسم در منطقه و نقشه های آمریکا ایستاده است، مقابله و آن را تضعیف کند تا گروهک های دیگر تروریستی مورد حمایت کاخ سفید مجالی برای عرض اندام پیدا کنند. این رویکردهای دوگانه آمریکایی ها در حقیقت بازهم اثبات کننده این واقعیت است که ایالات متحده به هیچ وجه قابل اعتماد برای همکاری در هیچ حوزه ای نیست.

۳- با اعلام تروریست بودن سپاه، آمریکا چه نفعی می برد؟

الف- واقعیت این است که آمریکایی ها در یک دهه اخیر تحریم های متعدد و حتی تکراری علیه سپاه و مقامات و شرکت های وابسته به این نهاد وضع کرده اند، بنابراین حتی اگر سپاه را تروریست بخوانند عملاً اتفاق جدیدی نخواهد بود و این حرکت صرفاً یک حرکت تبلیغاتی و نمایشی است.

چه اینکه اولاً تحریم ها علیه سپاه کاملاً تکراری است و اتفاق جدیدی نیست. قبلاً تحریم های آمریکا درباره مجموعه وابسته به سپاه صورت گرفته است و دوم اینکه هیچ شرکت یا موسسه وابسته به سپاه با نام این نهاد فعالیت نمی کند و اگر هم شرکت یا فردی وابسته به این نهاد از سوی آمریکا شناسایی شود در فهرست تحریم ها اضافه می شود و مجدد ادامه کار با یک شرکت صوری دیگر انجام می شود.

لذا اقدام احتمالی آمریکا از این منظر تاثیر چندان اقتصادی نخواهد داشت. چندی قبل «اندرو کلر» یکی از معاونان پیشین بخش مربوط به تحریم‌ها در وزارت خارجه آمریکا گفته بود: «تروریستی اعلام کردن سپاه بی‌فایده و زیان‌آور است. سپاه پاسداران اکنون تحت چندین تحریم آمریکاست.»

ب- با این حال با این اقدام نمایشی، آمریکا اولاً در روزهای سالگرد خروج از برجام، باردیگر ژست مقابله با ایران و تشدید تحریم ها علیه ایران را می گیرد تا تلاش کند به تحریم هایی که در این یک سال اثرگذاری اولیه خود را از دست داده اند تاجایی که می تواند تنفس مصنوعی بدهد.

دوم اینکه ظاهراً این اقدام آمریکا قرار است درست یک روز پیش از انتخابات رژیم صهیونیستی انجام شود؛ انتخاباتی که نتانیاهو در آن با چالش سختی برای پیروز شدن روبه روست و ترامپ هم در این یک سال اخیر اقدامات جنجالی برای حمایت از او انجام داده است.

ج- آمریکایی هایی که داخل کاخ سفید مخالف این اقدام هستند ازجمله مقامات ارشد پنتاگون، به خوبی می دانند که این اقدام تاثیری بر عملکرد ایران ندارد اما نوع اقدام نشان می دهد که با هدف تحریک ایران و نیز به نوشته گاردین و خبرگزاری فرانسه برای «تاثیرگذاری روانی» بر شرکا و طرف های تجاری ایران انجام می شود. جایی که نیاز به مدیریت و واکنش دقیق و هوشمندانه دارد.

واکنشی که باید در همه سطوح اعم از دولت و سایر نهادها پیام واحد و مشخصی برای آمریکایی ها صادر کند. آمریکا که همه فشار و تصمیم های جدی خود را سال گذشته علیه ایران اعمال کرده اکنون به اقدامات روانی روی آورده است. واقعیتی که با تحلیل دقیق عرصه می توان به خوبی پیام های آن را دریافت.

تمام مسئولان و حتی جریان های سیاسی باید به صورت یکپارچه برای خنثی سازی این اقدام تبلیغاتی با قدرت، نمایشی از همبستگی را ارائه کنند تا این صدای واحد دیگر کشور ها را مجاب کند که با واکنش های به موقع اقدام نمایشی ترامپ را خنثی کنند.

امیرحسین یزدان پناه