دلار زدایی؛ راهبرد روسیه و چین علیه آمریکا

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه که روز چهارشنبه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با شی جین پینگ رئیس جمهوری چین در کاخ کرملین، بیانیه مشترک سران دو کشور را قرائت می کرد، گفت: روسیه و چین با توجه به اهمیت بالا و بدون جایگزین برجام برای حل و فصل وضعیت پیرامون برنامه هسته ای ایران، پایبندی خود را به اجرای پایدار و همه جانبه توافق ها بویژه در چارچوب توافق بین المللی مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، حفظ می کنند.

این تاکید در مقدمه این بیانیه حاکی از آن است که کاسه صبر دو عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل از نقض عهدها و تهدیدهای مکرر آمریکا لبریز شده است.

در بیانیه سران روسیه و چین همچنین بر حمایت دو کشور از همکاری‌های بازرگانی سودمند با ایران و مخالفت با تحریم های یکجانبه و فراملی که از سوی امریکا اعمال می شود، تاکید شده است.

یک روی سکه تاکید بر تعامل تجاری با ایران، ناخرسندی سیاسی از یکجانبه گرایی آمریکا در سایه سیاست های ترامپ است اما روی دیگر سکه آن است که چین و روسیه دیگر حاضر نیستند مزایای تجارت با ایران را به سود واشنگتن در حالی از دست بدهند که آمریکا دائماً به تحریم علیه روسیه و چین و نیز تحمیل تعرفه های سنگین علیه کالاهای چینی ادامه می دهد.

به همن دلیل، جین پینگ به حمایت‌های گسترده و بی رویه دولتها از اقتصادشان در عرصه جهانی انتقاد کرد و بدون ذکر نام کشوری تحریم های یکجانبه علیه برخی کشورها را مورد انتقاد قرار داد.

پوتین در ادامه سخنان خود گفت که روسیه و چین مصمم به استفاده از ارزهای ملی در معاملات دوجانبه هستند.

وی ادامه داد: موافقت نامه‌ای که امروز بین دو کشور امضا شد استفاده از ارزهای ملی در معاملات بازرگانی دو کشور را تسهیل می‌کند.

وی در ادامه خطاب به رئیس جمهوری چین گفت: من و شما افزایش سطح مبادلات بازرگانی دو کشور به سطح ۱۰۰ میلیارد دلار را هدف قرار داده بودیم و سال گذشته به ۱۰۸ میلیارد دلار رسیدیم، امسال هم تاکنون نسبت به سال گذشته در این زمینه شاهد رشد هستیم.

رئیس جمهور چین در شرایطی راه مسکو را برای شرکت در نشست دو روزه اقتصاد بین المللی سن پترزبورگ در پیش گرفت که وزارت خارجه آمریکا با صدای بلند و لحن خصمانه ای گفته بود در این نشست شرکت نمی کند؛ به این ترتیب به نظر می رسد راه رویارویی اقتصادی در جنگ سرد چین و آمریکا از روسیه می گذرد.

«سرگئی لوزیانین» مدیر انجمن شرق دور در آکادمی علوم روسیه در گفت و گو با سایت «گازیتو» روسیه بر این باور است که هر دو کشور چین و روسیه مصمم به استقلال از آمریکا هستند و بر این موضوع بیش از همیشه تاکید می کنند.

وی می افزاید: نه چین برادر بزرگتر روسیه است و نه روسیه خود را برادر بزرگتر چین می داند اما هر دو تلاش می کنند نظامی را در اوراسیا برپا کنند که بر هژمونی آمریکایی متکی نباشد.

شبکه راشاتودی روسیه نیز در گزارشی به نقل از برخی ناظران اقتصاد بین الملل نوشت: مشکل اینجاست که بیشتر سرمایه گذاری های چین در روسیه از کانال اموال دولتی است زیرا بازرگانان چینی عمدتاً به علت ترس از تحریم های آمریکا به سرمایه گذاری در روسیه روی نمی آورند اما کارشناسان چاره مشکل را در ساختاری شبیه آن چیزی می دانند که اتحادیه اروپا برای تجارت با ایران پیش بینی کرده است. (ساز و کار ویژه مالی ایران و اروپا موسوم به اینستکس)

به این ترتیب بعد از ساز و کار ایران و اروپا، چارچوب های کار جدید جهانی و نظام اقتصادی دیگری به دور از تحریم های یکجانبه آمریکا با پرهیز از کاربرد دلار در تعاملات اقتصادی در حال شکل گیری است؛ تشکیلاتی که چین و روسیه را از مزایای تجارت با ایران نیز برخوردار و در واقع نسخه کاربردی جنبش عدم تعهد را اجرایی خواهد کرد.

چند روز پیش از این نشست، کارشناسان روس از ضرورت ایجاد ارز آسیایی برای مقابله با تهدیدهای آمریکا گفته بودند.

«اولگا ساموفالووا» در روزنامه «وزگلاد» نوشت: پیشنهاد ایجاد ارز واحد آسیایی را ماهاتیر محمد رئیس جمهور مالزی در انجمن اقتصادی توکیو داد و اکنون زمان توجه جدی و عملی به این پیشنهاد رسیده است. از حیث نظری این ارز جدید می تواند قطبی تازه در نظام پولی جهانی به وجود آورد و دلار را شکست دهد.

دو روز پیش از نشست سن پترزبورگ «کرل دیمیتریف» رئیس صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه اعلام کرد که صندوق سرمایه گذاری روسیه آمادگی دارد صندوق مشترک جدیدی را بر پایه یوان چین بسازد و دست از ارز آمریکایی بشوید؛ این همان چیزی است که در بیانیه اخیر چین و روسیه دورنمای ارز جدید و نظام پولی تازه را ترسیم کرد.