ضرورت پایبندی به اخلاق در رقابت های انتخاباتی

«در انتخابات با کرامت رفتار کنند همه؛ چه آنهایی که نامزد می‌شوند، چه آنهایی که طرفدار آنهایند، چه آنهایی که مخالف با بعضی از نامزدها هستند. جناح های مختلف کشور، بداخلاقی، بدگویی، اهانت، تهمت و این حرف ها را مطلقاً راه ندهند. این از آن چیزهایی است که اگر پیش بیاید، دشمن از او خوشحال می‌شود». این جملات گزیده ای از سخنان آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری درباره رعایت اخلاق در عرصه رقابت انتخاباتی است.

انتخابات عرصه رقابت در حوزه های گوناگون سیاسی، اجتماعی و ... به شمار می رود که اهمیت بسزایی در سرنوشت کشور دارد و نمایانگر مطالبات مردمی و خواست اجتماعی محسوب می شود. به همین منظور نامزدهای انتخاباتی به این مهم توجه ویژه ای دارند و می کوشند با ارایه برنامه ها و سیاست ها خود، آرای عمومی را جذب کنند و بر مناصب گوناگون تکیه زنند.

در این میان مراعات اصول اخلاقی و آداب اسلامی از جمله موارد مهمی است که نامزدها و طرفداران آنها همواره باید به آن پایبند باشند و در تبلیغات، این موضوع را سرلوحه کارهای خویش قرار دهند. بی گمان بیان مسایل دور از واقعیت می تواند بدترین شیوه عمل تبلیغی باشد. تنها بایستی به امور و خواسته هایی توجه داشت که درچارچوب اصول اسلامی، عقلانی و عقلایی است و از واقعیت برخوردار باشد.

برگزاری یک انتخابات سالم بر پایه اصول اخلاقی در گرو رعایت اخلاق انتخاباتی از طرف تمامی نامزدها و هواداران آنان است زیرا اگر انتخابات اخلاقی نباشد نمی توان امید داشت که جامعه به طرف کمال حرکت کند و در مسیر هنجارهای اجتماعی و اخلاقی گام بردارد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در آستانه برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ارتباط با «رعایت اخلاق انتخاباتی» به گفت وگو با «پروانه مافی» نماینده مردم تهران در دهمین مجلس شورای اسلامی پرداخته است.

** رعایت اخلاق، مهمترین اصل در انتخابات

پروانه مافی رعایت اصول اخلاقی را مهمترین رکن در رفتار نامزدها و طرفداران آنان دانست و گفت:‌ ایجاد فضای سالم و به دور از هرگونه تشنج، لازمه انتخابات سالم است. رعایت احترام متقابل، همبستگی و دوری از تهمت، افترا و حرمت شکنی از اصول مهم برای برگزاری انتخاباتی اخلاقی و سالم به شمار می رود که همگان باید این مهم را رعایت کنند. شایعه پراکنی، تهمت زدن و تخریب کردن می تواند بیشترین آسیب را به نامزدها و فضای انتخاباتی در سطح جامعه به وجود آورد و سبب سلب اعتماد مردم نسبت به مسوولان و نظام شود و حضور آنها را در این عرصه باشکوه کمرنگ کند. رعایت اخلاق ‌اسلامی، اتحاد و همدلی شاخص پیروی از دستورهای دین و کلام وحی است؛ بنابراین نامزدان اصلح باید پیش از هر امری، تبیین‌کننده هدف ها و برنامه‌های خود برای مردم باشند و از تخریب و شایعه‌پراکنی علیه دیگر رقیبان دوری کنند. قرآن کریم همواره تبیین کننده مسیر حرکت مردم در تمامی عرصه ها است و در این برهه از زمان که سرنوشت کشور و نظام رقم می خورد می توان با توسل و پیروی از دستورهای این کتاب آسمانی در مسیر پیشرفت کشور و ارتقای عزت نظام اسلامی گام برداشت. نامزد منتخب و اصلح باید با رعایت اخلاق ‌اسلامی از شجاعت، صداقت و کرامت‌ انسانی برخوردار باشد و در راه اعتلای آرمان های اسلام و انقلاب تلاش کند.

** پرهیز از شعارزدگی و وعده های واهی

نماینده دهمین مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه نامزدها باید رفتار و سخنان خویش را مبنی بر واقعیت و همراه با تامل کنند، اظهار داشت: نامزدها در تبلیغات باید همراه با تعقل و بر مبنای واقعیت سخن بگویند و نباید وعده هایی بدهند که قادر به اجرای آن نیستند. در واقع این گونه شعارگویی جز فریب مردم چیزی ندارند و از نظر اخلاقی و شرعی ناپسند است. نامزدها باید بکوشند از نیرنگ افراد بپرهیزند و از تجاوز به حقوق دیگر نامزدها و هواداران آنها خودداری کنند زیرا اهانت و تخریب به هر شکل ممکن وحدت کلمه را از میان می برد.

مردم باید بتوانند در فضای سالم و آرامی درباره نامزدها، برنامه و هدف های آنان تصمیم گیری کنند و اگر شاهد اختلاف و تخریب باشند، دیگر اعتماد آنان نسبت به مسوولان از میان می رود و شاهد ناهنجاری ها می شویم. برخی از نامزدها برای کسب آرای بیشتر و پیروزی در انتخابات آگاهانه یا ناآگاهانه به برخی تهمت ها و تخریب ها دست می زنند که این گونه رفتار در جامعه اسلامی هرگز مقبول و پسندیده نیست. تبلیغات انتخاباتی نامزدها و طرفداران آنها باید در چهارچوب قانون و اخلاق انجام شود و حامیان در دفاع از نامزد منتخب خود به بیان نقطه های مثبت وی بپردازند چون تخریب نامزد مقابل باعث تحریک دیگر نامزدها می‌شود و این منجر به بروز تنش در فضای انتخاباتی منجر خواهد شد. نامزدهایی که با کمترین بداخلاقی وارد عرصه انتخابات می شوند، نزد مردم از اعتبار بیشتری برخوردارند، مردم رفتار آنها را درک می کنند و با بصیرت و آگاهی بیشتری به انتخاب خود رای می دهند.

برخی از نامزدها طرح هایی غیرواقعی و به دور از واقعیت های اجتماعی ارایه می دهند و آنان باید با توجه به ظرفیت های جامعه به ارایه طرح ها بپردازند و اگر فردی به دور از ظرفیت ها و واقعیت ها بخواهد وعده ای دهد به نوعی به گزافه گویی پرداخته است. در هر زمانی شرایط اجتماعی مطالباتی را اقتضا می کند که برای پاسخ گویی می بایست به ظرفیت های جامعه توجه کرد.

شناخت حقیقت و واقعیت برای آن است که حقیقت امری به شمار می رود که می بایست به عنوان یک آرمان، آن را در نظر داشت و این مقوله را به عنوان هدف، برنامه ریزی کرد و با شناسایی واقعیت به ظرفیت های جامعه پی برد. بنابراین نامزدها با توجه به حقیقت گرایی می بایست برنامه ها و مواضع خویش را برنامه ریزی کنند.

** عدالت و اعتدال خط مشی رسانه ها در انتخابات

وی رعایت اصل بی طرفی در تبلیغات انتخاباتی را مهمترین ویژگی رسانه ها دانست و تصریح کرد: رسانه‌ ها، نقش مهمی در اخلاقی برگزار شدن انتخابات و جلوگیری از رقابت های منفی دارند. آنها باید بیشترین مراعات را در حفظ اخلاق داشته باشند زیرا می توانند در ایجاد مشارکت همگانی و شکل گیری شور و نشاط در جامعه تاثیر گذار باشند. انتشار خبرهای صادقانه، افزایش امید، حفظ وحدت و همبستگی در انتخابات مهمترین وظیفه های رسانه در برهه کنونی انتخابات است. خبرنگاران، با اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در کنار رعایت اصول و اخلاق حرفه ای با ترویج روحیه امید در جامعه به خلق این حماسه بزرگ کمک شایانی می‌کنند. رسانه ها نباید در پی برنده شدن نامزدی خاص تبلیغات گسترده ای انجام دهند و به انتشار و بزرگنمایی برخی اظهارات، بدون توجه به واقعیت بپردازند. در این میان رسانه ملی از بودجه عمومی مردم استفاده می کند پس باید در راستای اهداف عمومی و ملی و با رعایت اصل بی طرفی در ایجاد فضایی آرام گام بردارد. همانطور که امام راحل همواره تاکید داشتند که «تلویزیون یک دانشگاه عمومی است» باید دانست که مردم از رسانه ملی آموزش می بینند و تمام برنامه ها روی آنها تاثیر می گذارد. بنابراین رسانه ‌ها باید با درست نمایی، پرهیز از تخریب و خطی ‌نگری از بروز التهاب در جامعه جلوگیری کنند و اجتماع را به طرف برگزاری پرشور انتخابات در فضایی اخلاقی سوق دهند.