تغییر گرایش کشور-جزیره‌های اقیانوسیه از اتحاد با آمریکا به سمت چین
موج انتقادات نسبت به نتایج سیاست‌های متحدان آمریکا در جزایر حوزه اقیانوسیه، این کشورها را به سمت تعمیق روابط با چین سوق داده است.
کشور-جزیره‌های حوزه اقیانوسیه، یکی پس از دیگری روابط خود با متحدان آمریکا را قطع کرده و به ایجاد روابط دیپلماتیک با چین روی آورده‌اند. اقدامی که درپی هراس این کشورها از عواقب سیاست‌های نظام سرمایه‌داری در این ناحیه صورت می‌گیرد.
قطع روابط کشورهای اقیانوسیه با تایوان در حمایت از چین
چین معتقد است تایوان یکی از استان‌های این کشور است و باید به‌طور مسالمت‌آمیز یا با زور به این کشور بازگردد.
روز جمعه، ۲۹ شهریور، یکی از جزایر حوزه اقیانوسیه به‌نام «جمهوری کریباتی»، روابط خود با تایوان، متحد آمریکا در این منطقه را قطع کرده و اعلام کرد به تعمیق روابط دیپلماتیک با چین خواهد پرداخت.
روزنامه «گاردین» در این باره نوشت، با این‌که دولت کریباتی قطع روابط با تایوان را به‌طور رسمی اعلام نکرده است، «جوزف وو» وزیر امور خارجه تایوان اعلام کرد طی اقدامی متقابل روابط خود با کریباتی را قطع کرده و فوراً سفارت خود در این کشور را تعطیل خواهد کرد.
این در حالی است که چهار روز پیش نیز جزایر سلیمان، کشوری دیگر در حوزه اقیانوسیه ضمن اعلام قطع روابط با تایوان، خواستار برقراری روابط با چین شد. مقامات آمریکایی پیش‌تر به «جزایر سلیمان» هشدار داده بودند «فریب» قول‌های چین مبنی بر سرمایه‌گذاری در این کشور را نخورده و روابط خود با تایوان را قطع نکند.
آمریکا مدعی است که چین کشورهای فقیر حوزه اقیانوسیه را تحت نام اعطای وام برای اجرای پروژه‌های عظیم زیرساختی، در «تله بدهی» می‌اندازد و سیاست پکن در قبال این کشورها «اقتصاد دزد دریایی‌وار» است. ادعایی که چین بارها آن را رد کرده است.
پکن روز سه‌شنبه اعلام کرد که جزایر سلیمان پس از قطع روابط با تایوان، فرصت‌های توسعه بی‌سابقه‌ای را به دست خواهد آورد.
تایوان از سال ۲۰۱۶ تا کنون روابط دیپلماتیک با کشور السالوادور، بورکینافاسو، جمهوری دومینیکن، سائوتومه و پرنسیپ و پاناما را از دست داده است و اکنون با چرخش دیپلماتیک جزایر سلیمان و کریباتی، تنها با ۱۵ کشور در ارتباط خواهد بود. از میان این کشورها نیز تنها ۳ کشور با تایوانی‌ها روابط رسمی دارند.
محاصره کشورهای اقیانوسیه توسط عواقب اقلیمی دیدگاه سرمایه‌داری
از سوی دیگر، استرالیا به‌عنوان متحد دیگر آمریکا در اقیانوسیه نیز تحت انتقاد شدید دولت‌های این حوزه قرار گرفته است.
ماه گذشته «فرانک باینیماراما» نخست‌وزیر فیجی، «اسکات موریسون» نخست‌وزیر استرالیا را به توهین علیه سران کشورهای اقیانوسیه متهم کرد و گفت مقامات چینی نزاکت و منش بهتری دارند. او اعتراض به موریسون را پس از آن اظهار کرد که مقامات استرالیایی در نشستی منطقه‌ای از زیر تعهدات اقلیمی خود شانه خالی کردند.
در این نشست کشورهای اقیانوسیه نسبت به تأثیر صنایع زغال‌سنگ استرالیا بر تغییرات اقلیمی و بالا آمدن سطح آب دریاها ابراز نگرانی کردند اما با عدم پاسخ‌گویی مقامات استرالیایی مواجه شدند. این کشورها معتقدند با ادامه یافتن روند فعلی گرمایش جهانی و ذوب شدن یخ‌های قطب‌های زمین، تا کمتر از نیم قرن آینده بسیاری از جزایر واقع در غرب اقیانوس آرام زیر آب خواهند رفت.
با افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو زمین به دلیل استفاده بی رویه از سوخت‌های فسیلی نظیر زغال‌سنگ، نگرانی‌های گسترده‌ای در سطح بین‌المللی نسبت به تغییرات اقلیمی به وجود آمده است. به نوشته روزنامه «استرالین»، امروز (جمعه) ۳۰۰ هزار شهروند استرالیایی در اعتراض به بی‌توجهی سرمایه‌داران کلان به ایجاد آلودگی‌های صنعتی در این کشور به خیابان‌ها آمدند. اعتراضات نسبت به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی قرار است روز جمعه در حدود ۱۵۰ کشور کوچک و بزرگ دیگر جهان علیه ناکافی بودن اقدامات دولت‌ها برای جلوگیری از تشدید تغییرات اقلیمی برگزار شود.
باینیماراما همچنین در پاسخ به اتهامات آمریکا علیه چین گفت: «چینی‌ها به ما توهین نمی‌کنند. آن‌ها نمی‌روند به جهان بگویند ما اینقدر پول به جزایر اقیانوسیه داده‌ایم. آن‌ها چنین کاری نمی‌کنند. آن‌ها مردمان خوبی هستند و قطعاً از موریسون بهتر هستند».
بی‌تأثیری اتهام‌زنی‌های آمریکا علیه چین بر روی کشورهای اقیانوسیه
مرداد ماه سال جاری، شماری از مقامات ارشد آمریکایی با حضور در شهر سیدنی استرالیا بر لزوم تلاش استرالیا برای افزایش نفوذ در میان کشورهای اقیانوسیه به‌منظور مقابله با قدرت رو به رشد چین تأکید کردند. «مایک پامپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در این سفر، تلاش کرد با سخن‌پراکنی علیه چین، روابط میان کانبرا و پکن را به تیرگی بکشاند.
پامپئو در یک سخنرانی در سیدنی مدعی شد چینی‌ها به ملت‌های درمانده برای منابعشان پول می‌دهند و آن‌ها را در قرض گیر می‌اندازند که در نهایت تبادل تجاری نیست بلکه کنترل سیاسی است. او خطاب به استرالیایی‌ها گفت: «شما می‌توانید روحتان را به یک کیسه دانه سویا بفروشید یا می‌توانید از مردمتان محافظت کنید. مأموریت ما انجام هردوی این‌ها است. ما فکر می‌کنیم می‌توان به هردوی این خروجی‌ها دست یافت».
«مارک اسپر» وزیر دفاع آمریکا نیز در استرالیا به اتهام‌زنی علیه چین پرداخت. او گفت: «ما همچنین به شدت مخالف الگوی مختل کننده رفتار تهاجمی و رفتار ثبات‌زدای چین هستیم».
«گنگ شائونگ» سخنگوی وزارت امور خارجه چین در واکنش به اتهام‌زنی‌ها و ادعاهای آمریکا اعلام کرد رهبران جزایر واقع در حوزه اقیانوسیه، برخلاف استرالیا، در هراس از افزایش تأثیرگذاری چین در منطقه به سر نمی‌برند.
گنگ با اشاره به اظهارات باینیماراما گفت: «این اولین باری نبود که رهبران کشور-جزیره‌های اقیانوسیه نسبت به رفتار استرالیا ابراز انزجار می‌کنند. چین بدون آنکه شرط و شروط سیاسی بگذارد، به این کشورها کمک می‌کند».
سخنگوی دستگاه دیپلماسی چین افزود: «با در نظر گرفتن صداقت، نتایجی واقعی، نزدیکی و خلوص نیت در یک سو و یک سرور تحکم‌کننده در سوی دیگر، دیدن تضاد ساده است. مردم کشور جزیره‌ها که در بهترین جایگاه برای قضاوت هستند، کاملاً نسبت به این تفاوت‌ها آگاه هستند».
افول نفوذ نظامی آمریکا در اقیانوسیه
یکی دیگر از موارد اختلاف میان کشورهای حوزه اقیانوسیه، فشار آمریکا برای پیوستن این کشورها به ائتلاف نظامی دریایی علیه ایران در تنگه هرمز است. در حالی که استرالیا، جزو معدود کشورهای جهان محسوب می‌شود که حاضر شده در این ائتلاف شرکت کند، سایر کشورهای اقیانوسیه از پذیرش آن سر باز زده‌اند.
«ران مارک» وزیر دفاع نیوزیلند در واکنش به درخواست انگلیس برای ملحق شدن به این ائتلاف آمریکایی گفت: «من همین حالا می‌گویم که هر دو ناوچه ما در کانادا و در دست تعمیر است. ما در حقیقت هیچ قابلیت موجود (برای کمک به ائتلاف تنگه هرمز) نداریم».
وی ادامه داد، اگر ظرفیت و قابلیت داشتیم، کابینه باید در خصوص کمک به ائتلاف تنگه هرمز تصمیم‌گیری می‌کرد اما هنوز هیچ درخواست رسمی از نیوزیلند در این خصوص نشده است و «هرچیزی فراتر از آن، فرضیات است».
با وجود تلاش آمریکایی‌ها برای حفظ قدرت در منطقه غرب اقیانوس آرام، سلطه این کشور در اقیانوسیه در حال شکست است. ماه گذشته، «مرکز مطالعات آمریکا»، مستقر در دانشگاه سیدنی استرالیا طی گزارشی اعلام کرد توازن منطقه‌ای قدرت در اقیانوس آرام به نفع چین تغییر کرده است. این گزارش عواملی مانند مدرن‌سازی ارتش چین، کاهش سرمایه‌گذاری آمریکا در بخش نظامی و هزینه جنگ‌های بزرگ در خاورمیانه را عامل این تغییر توازن دانسته است.
مرکز مطالعات آمریکا علاوه بر این تصریح کرد بعید است ایالات متحده بتواند به اهداف مشخص‌شده در سند راهبرد دفاع ملی دست پیدا کند. این سند، دستورالعملی است که پنتاگون در سال ۲۰۱۸ صادر کرده و در آن خواستار بازگرداندن برتری رقابتی آمریکا در برابر رقیبانی مانند چین و روسیه شده است.