احتمال فعال شدن "گسل شمال تبریز"

ساعت 2:17 دقیقه بامداد روز جمعه هفدهم آبان ماه زلزله‌ای به بزرگی 5.9  دهم در مقیاس ریشتر به مرکزیت شهر ترک در بخش کندوان شهرستان میانه رخ داد؛ شهر ترک دشتی به ارتفاع 1525 متر از سطح دریا در جنوب رشته کوه بزقوش در 25 کیلومتری شمال شرقی میانه واقع است.

دو گسل شمال بزقوش به طول 55 کیلومتر و جنوب بزقوش به طول 60 کیلومتر در این منطقه واقع شده‌اند.

احتمالا گسل جنوب بزقوش مسبب رخ داد زلزله ترک میانه بوده است؛ این گسل در عمق 18 کیلومتری زمین واقع شده و از نوع (امتداد لغز چپگرد) است و این گسل توان لرزه‌زایی بالای هفت ریشتر را نیز دارد.

از آنجایی که زلزله اخیر در عمق پایین و در مناطق روستایی رخ داده با توجه به بزرگی قابل توجه خسارت چندانی نداشته است ولیکن در فواصل طولانی احساس شده است؛ زلزله‌های سال‌های  1844 و 1879  در همین منطقه از همین گسل‌ها رخ داده است لذا این منطقه احتمال رخ داد لرزه‌های بالای هفت ریشتر را نیز دارد.

از تاریخ رخ داد زلزله تا این لحظه بیش از 50 پس لرزه رخ داده که ده عدد از آنها بیش از سه و نیم ریشتر بزرگی داشته‌اند.

تا این لحظه متاسفانه تعداد 6 نفر کشته و 345 مصدوم و مجروح  و 400 واحد مسکونی نیز تخریب شده است؛ در خصوص زلزله رخ داده ذکر چند نکته ضروری است اول اینکه گسل بزقوش توان لرزه‌زایی بیش از رخ داد فعلی را نیز دارد و لذا احتمال وقوع زلزله مجدد با توان لرزه‌ای بالاتر از همین گسل منتفی نیست و هموطنان گرامی باید هوشیار باشند.

دوم اینکه رخ‌داد زلزله با توان لرزه‌ای حدود 6 ریشتر به معنای کاهش رخ داد لرزه‌ای دیگر نیست؛ چه بسا نمونه‌های متعدد در اقصی نقاط جهان که پیش‌لرزه‌هایی با همین توان لرزه‌ای و بزرگی پیش از زلزله اصلی رخ داده‌اند؛ پس مجدد حداقل تا چند روز آتی خواستار هوشیاری عزیزان هستیم، نکته سوم اینکه گسل بزقوش با گسل‌های اصلی تبریز مانند گسل شمال تبریز در مجاورت بوده و توان فعال کردن آنها را دارد اگرچه با احتمال پایین.

در انتها لازم بذکر است زلزله‌ای با این مقیاس در ابعاد جهانی از لحاظ خطر‌آفرینی حایز اهمیت نبوده و ساختمان‌های مهندسی به سادگی توان تاب‌آوری در برابر چنین لرزه‌ای را دارند و امن‌ترین مکان برای عزیزان حین زلزله داخل ساختمان‌هایی است که به درستی ساخته شده باشند.

امیر ساعدی داریان؛ عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی