سایه سنگین انتخابات بر بازار مسکن

بانک مرکزی در تازه‌ترین گزارش خود از وضعیت تحولات بازار مسکن شهر تهران در اولین ماه سال 96، در حالی افت 5/ 8 درصدی حجم معاملات خرید و فروش ملک در فروردین ماه امسال نسبت به فروردین 95 را اعلام کرده است که حجم معاملات خرید مسکن در فروردین ماه 96 نسبت به ماه قبل-اسفند 95- با ریزش 56 درصدی مواجه شده است.

فروردین امسال، درحالی حجم معاملات خرید مسکن به 5384 فقره واحد مسکونی رسید که این میزان در فروردین سال گذشته 5886 فقره واحد مسکونی بود. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد، بازار معاملات خرید ‌و فروش مسکن در حالی تحت تاثیر در پیش بودن برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به‌عنوان یک عامل بیرونی با اثرگذاری مقطعی، در فروردین ماه با سکته 5/ 8 درصدی رو‌به‌رو شده که این سکته نقطه‌ای(فروردین 96 نسبت به فروردین 95) به همراه ریزش ماهانه 56 درصدی حجم معاملات، به معنای انتظار هر دو سمت عرضه و تقاضای مسکن به خصوص متقاضیان خرید آپارتمان برای روشن شدن چشم‌انداز پیش روی بازار ملک تحت تاثیر اعلام نتیجه انتخابات است. حجم معاملات خرید و فروش مسکن درحالی در فروردین ماه امسال نسبت به اسفند سال گذشته-ماه قبل-با ریزش ماهانه 56 درصدی همراه شده است که تغییرات ماهانه حجم معاملات مسکن در فروردین سال گذشته نسبت به اسفند 94، با یک واحد درصد اختلاف، افت 55 درصدی داشته است.

این در حالی است که سال گذشته با رشد 20 درصدی حجم معاملات خرید مسکن در فروردین ماه نسبت به فروردین 94، عملا پیش‌رونق مسکن خود را از اولین ماه سال نشان داد.هر چند ممکن است ریزش ماهانه 56 درصدی و سکته نقطه‌ای 5/ 8 درصدی حجم معاملات مسکن در فروردین ماه 96 این تصور را ایجاد کند که بازار در حال عقبگرد به سمت رکود است اما کارشناسان معتقدند، هم اکنون بازار معاملات مسکن تحت تاثیر یک عامل بیرونی با اثرگذاری مقطعی یعنی انتخابات ریاست جمهوری در حالت انتظار موقتی به سر می‌برد و اعلام قطعی مبنی بر تغییر رفتار و چرخش بازار مسکن از پیش‌رونق به سمت رکود، نیازمند تکرار وضعیت بازار مسکن فروردین ماه دست کم طی دو تا سه ماه متوالی است. این در حالی است که در نظرسنجی که پنج شنبه گذشته در روزنامه «دنیای اقتصاد» منتشر شد واسطه‌های ملکی بازار مسکن مناطق مختلف شهر تهران نیز از اثرگذاری مقطعی انتخابات ریاست جمهوری قبل و بعد از برگزاری انتخابات بر رفتار هر دو سمت عرضه و تقاضای ملک خبر دادند؛ مشاوران املاک شهر تهران در این نظرسنجی اعلام کردند انتظار می‌رود حتی بازار مسکن تا یک فصل پس از برگزاری انتخابات هم در رکود مقطعی به سر ببرد؛ این وضعیت ناشی از انتظار موقتی هر دو سمت بازار مسکن برای روشن شدن سیاست‌ها و وضعیت اقتصاد کشور ناشی از انتخاب رئیس‌جمهور است.

بانک مرکزی همچنین در این گزارش اعلام کرده است: متوسط قیمت خرید ‌و فروش هر مترمربع زیربنای واحد مسکونی در شهر تهران طی فروردین ماه امسال، 4 میلیون و370 هزار تومان بوده است که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب به میزان 3/ 4 درصد کاهش و 6/ 3 درصد افزایش نشان می‌دهد.میانگین قیمت هرمترمربع آپارتمان در فروردین ماه 96 معادل میانگین قیمت هر مترمربع مسکن طی سال 95 است. با این حال، با توجه به کاهش چشمگیر حجم معاملات مسکن در فروردین ماه که اولا ناشی از نیمه تعطیل بودن بازار مسکن در فروردین ماه و ثانیا تحت تاثیر در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری است، کارشناسان مسکن معتقدند میانگین قیمت اعلام شده برای هر مترمربع مسکن در فروردین ماه در هرکدام از مناطق شهر تهران منعکس‌کننده وضعیت واقعی قیمت مسکن در همه محلات این مناطق نیست و نباید مبنا و معیار قطعی تعیین قیمت از سوی فروشندگان و فعالان بازار ملک قرار بگیرد.

کاهش قابل توجه حجم معاملات مسکن در فروردین ماه در بسیاری موارد موجب شده میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان در هریک از مناطق شهر تهران از پوشش کامل قیمت مسکن در همه محلات آن منطقه به دست نیامده باشد و بعضا میانگین قیمت فروش ملک در مناطق گران‌تر یا واحدهای مرغوب‌تر باشد. بر اساس اعلام بانک مرکزی، در فروردین ماه سال 96 واحدهای تا 5 سال ساخت با سهم 7/ 45 درصدی بیشترین سهم از واحدهای مسکونی معامله شده را به خود اختصاص داده‌اند؛ این سهم در مقایسه با فروردین ماه سال قبل 6/ 6 واحد درصد کاهش یافته و در مقابل به سهم واحدهای با قدمت بالاتر افزوده شده است. همچنین توزیع تعداد معاملات انجام‌شده بر حسب مناطق مختلف شهر تهران در فروردین ماه سال 96 حاکی از آن است که از میان مناطق 22 گانه شهر تهران منطقه 5 با سهم 5/ 16 درصدی از کل معاملات، بیشترین تعداد قراردادهای مبایعه‌نامه را به خود اختصاص داده است. همچنین مناطق 4 و2 به ترتیب با سهم 1/ 10 و 2/ 9 درصدی در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده بر حسب سطح زیربنای هر واحد مسکونی در فروردین ماه سال 96 نشان می‌دهد بیشترین سهم از معاملات انجام‌شده به واحدهای مسکونی با زیربنای 60 تا 70 مترمربع معادل 2/ 15 درصد اختصاص داشته است. همچنین در میان دامنه‌های قیمتی مورد بررسی، واحدهای مسکونی با ارزش 150 تا 200 میلیون تومان با اختصاص سهم 3/ 13 درصدی بیشترین سهم از معاملات انجام شده را به خود اختصاص داده‌اند. بررسی تحولات بازار اجاره مسکن در فروردین ماه سال 96 نیز موید تغییر متناسب اجاره‌بها با نرخ تورم در این دوره است؛ به‌طوری که شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و در کل مناطق شهری نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 1/ 11 و 2/ 9 درصد رشد نشان می‌دهد.