دنیایی که به کلاه قرمزی زندگی بخشید اما خودش پایان یافت

دنیا فنی‌زاده دختر مرحوم پرویز فنی‌زاده، به سبب عروسک‌گردانی شخصیت محبوب کلاه قرمزی شهرت داشت؛ عروسکی که از اولین روز‌های حضورش در تلویزیون محبوب قلب همگان شد و عروسک گردانش را هم در قلب مخاطبانش جا داد.

 ده سال قبل از درگذشت تلخش بود که دنیا فنی‌زاده گرفتار بیماری سرطان شد، سرطانی ناشناخته و عجیب. دست راست عروسک‌گردان کلاه قرمزی، دچار توده سرطانی شد، همان دستی که عروسک کلاه قرمزی را با آن می‌گرداند. قسمت تلخ داستان این است که سرانجام این بیماری دنیا فنی‌زاده را از پا درآورد. به بهانه سومین سالروز درگذشت این هنرمند محبوب، به بیماری‌اش پرداختیم و امیدواریم با اطلاع‌رسانی درست بتوانیم از ابتلای دیگران به آن جلوگیری کنیم.

مراقب عضلات خود باشید

همان‌طور که اشاره کردیم؛ سرطان عضله دست از جمله سرطان‌های تازه‌ای است که این روز‌ها حدود دو هزار نفر از ایرانیان را درگیر کرده است. سارکوم نام دیگر بیماری سرطان عضلات است. این بیماری، بیشتر عضلات، مفاصل و استخوان‌های با بافت نرم را درگیر می‌کند و دست و شکم از جمله مناطقی هستند که به شدت در معرض ابتلا به این عارضه هستند.

بیماری دنیا رسانه‌ای شد

سال جاری که بیماری دنیا فنی‌زاده رسانه‌ای شد، بسیاری از افراد تصور می‌کردند شغل دنیا فنی‌زاده باعث ابتلای او به بیماری سرطان شده است، اما خودش اعلام کرده بود بیماری‌اش هیچ ارتباطی با عروسک‌گردانی ندارد.

کارشناسان معتقدند بیماری سارکوم، علت مشخصی ندارد و مانند بیشتر بیماری‌های سرطان در اثر تکثیر یک سلول جهش‌یافته بین مجموع سلول‌ها ایجاد می‌شود. البته پزشکان معمولا یکی از دلایل سارکوم و البته بیشتر سرطان‌ها را وراثت می‌دانند. یعنی فردی که یکی از اعضای اصلی خانواده‌اش به سرطان دچار شده باشد، احتمال ابتلای خود و فرزندش به این بیماری زیاد است. پس می‌توان عنوان کرد بیماری سارکوم می‌تواند در اثر وراثت ایجاد شود، اما هنوز علت مشخص دیگری برای آن شناسایی نشده است.

جراحی؛ راه درمان سارکوم

یکی از راه‌های درمان این بیماری، جراحی است. یعنی پس از تشخیص پزشک باید قسمتی از بافت عضله‌ای که دچار سارکوم شده از بدن بیمار خارج شده و مراحل بعدی درمان ادامه یابد. البته جراحی به‌صورت صددرصدی نمی‌تواند راه درمان باشد، اما در روز‌های اولیه ابتلای فرد به بیماری احتمال نجاتش را افزایش می‌دهد.

تشخیص زودهنگام

تشخیص زودهنگام یکی از راه‌های اصلی درمان انواع بیماری‌های سرطان است. به همین دلیل، مراجعه هر شش ماه به پزشک و انجام آزمایش‌های پاتولوژی و تشخیصی از جمله مهم‌ترین کار‌هایی است که هر فرد باید انجام دهد. اگر بیماری در همان روز‌های اولیه ابتلای فرد شناسایی شود به راحتی با انجام عمل جراحی قابل مداواست، اما اگر تشخیص دیرهنگام باشد، باید راه دیگری برای درمان آن یافت.

شیمی‌درمانی نخستین قدم

شیمی‌درمانی یا کموتراپی، از جمله راه‌های دیگری است که می‌توان برای مداوای سرطان از آن استفاده کرد. اما برای بیماری سرطان عضله، شیمی‌درمانی راه درمان خوبی نیست و به گفته کارشناسان، شیمی‌درمانی نمی‌تواند نسبت به رادیوتراپی یا جراحی درمان‌کننده بیماری سارکوم باشد. در شیمی‌درمانی دارو‌های مشخصی به بدن بیماران تزریق می‌شود که می‌تواند بافت سرطانی را نابود کرده و به بدن اجازه دهد سلول‌های جایگزین بسازد. شیمی‌درمانی باید پس از تشخیص بیماری به سرعت انجام شود، اما معمولا، چون تشخیص بیماری سارکوم به‌موقع نیست شیمی‌درمانی هم معمولا کارآمدی ندارد.

رادیوتراپی را جدی بگیریم

یکی از مهم‌ترین راه‌های درمان بیماری سارکوم و البته به عبارت درست تر، زنده نگه داشتن بیمار استفاده از تکنیک رادیوتراپی است. رادیوتراپی یا پرتودرمانی با استفاده از اشعه‌های مختلف می‌تواند سلول سرطانی را بمباران کرده و به بافت سلولی قبلی اجازه دهد سلول جدید متولد کرده و جایگزین آن کند. معمولا روش پرتودرمانی برای سارکوم بیشتر قابل استفاده و اعتناست.

بد نیست بدانیم پرتودرمانی به دو صورت برای بیماران سرطانی قابل استفاده است، اگر پزشک تشخیص زودهنگامی برای بیماری سرطان بدهد می‌تواند پس از شیمی‌درمانی از پرتو درمانی استفاده کند، در این حالت بیماری تحت کنترل پزشک است و احتمال ۹۰ درصد خوب شدن بیمار وجود دارد. روش دیگری هم برای درمان بیماری سرطان وجود دارد و آن هم این است که پزشک فقط پرتودرمانی تجویز می‌کند، در این حالت دیگر نیازی به تزریق دارو از راه شیمی‌درمانی نیست و احتمالا بیماری به سرعت درمان می‌شود. برخی سرطان‌ها معمولا از این راه بهبود می‌یابند، سارکوم یکی از همین‌هاست که توسط رادیوتراپی درمان می‌شود.

سرطان درمان می‌شود

همان‌طور که اشاره کردیم بیماری سرطان معمولا درمان‌پذیر است، اما چه اتفاقی می‌افتد که این بیماری اغلب کشنده است؟ علت اصلی آن متاستاز یا شیوع سلول‌های سرطانی به قسمت‌های دیگر بدن است. سارکوم اگر به موقع شناسایی نشود، به بافت‌های هم‌بند خودش متاستاز می‌دهد و اندام‌های دیگر را هم درگیر می‌کند. ریه‌های افراد مبتلا به سارکوم به شدت مستعد سرطانی‌شدن است، به همین دلیل توصیه می‌شود این بیماران تا حدی که امکان دارد از کشیدن سیگار پرهیز کنند. به‌طور کلی افراد سرطانی باید تا جایی که امکان دارد؛ هر ماه به پزشک مراجعه کنند تا احتمال متاستاز برای آن‌ها پیش نیاید.

پرده‌برداری از راز بیماری

دنیا فنی‌زاده، برای نخستین‌بار در برنامه «سلام خورشید» پرده از راز ده ساله بیماری خود برداشت و اعلام کرد روز‌های زیادی درگیر بیماری سرطان بوده و از روش شیمی‌درمانی و رادیوتراپی برای درمان آن استفاده کرده است. او اعلام کرد بیماری‌اش ارتباطی با شغلش ندارد و او در تمام این مدت سعی کرده حتی با دست چپش عروسکش را بگرداند. به گفته دوستان و اطرافیان فنی‌زاده، او تا آخرین روز‌های عمرش امید خود را از دست نداده بود و حتی کار می‌کرد تا انگیزه خودش را حفظ کند.

شست‌وشوی باور‌ها

مبتلایان به بیماری سارکوم یا سایر سرطان‌ها باید توجه کنند که سرطان به‌راحتی کنترل می‌شود، خبر‌های ناشی از مرگ‌ومیر سایر بیماران سرطانی نباید آن‌ها را ناامید کند؛ متابولیسم و فیزیولوژی بدن هر فردی با سایر افراد متفاوت است و این یعنی اگر فردی جان خودش را در اثر سرطان از دست داد، قرار نیست که سایر افراد هم درمان نشوند. انگیزه و امید به زندگی حرف اول درمان بیماری سرطان را می‌زند، پس لازم است بیماران تا آخرین لحظه امید خودشان را حفظ کنند و مطمئن باشند درمان می‌شوند. تکرار این باور‌ها و تلقین آن‌ها از جانب سایر اعضای خانواده باعث می‌شود فرد باور کند سرطانش متاستاز نمی‌کند؛ این باوردرمانی یکی از مهم‌ترین راه‌های درمان سرطان است. دنیا فنی‌زاده حدود ۱۰ سال با بیماری‌اش دست و پنجه نرم کرد؛ دنیا را باید برای خودمان الگو کنیم و بدانیم که باور درمانی الگوی اساسی در درمان بیشتر بیماری‌ها از جمله سرطان است.

بیشتر مراقب خودمان باشیم

سارکوم به جنسیت افراد وابسته نیست و به همان میزان که زنان را درگیر می‌کند به مردان هم آسیب وارد می‌کند. نکته دیگری که بد نیست به آن اشاره کنیم این است که سرطان در جامعه ایرانی نسبت به گذشته بیشتر شایع شده و احتمالا میزان آن بیشتر هم می‌شود، اما نسبت به جامعه‌ای مانند آمریکا رتبه‌ای پایین‌تر دارد و احتمالا این رتبه پایین‌تر هم می‌آید. برای پایین آوردن این آمار بهتر است هر شش ماه به پزشک مراجعه کنیم و تا حد ممکن اطلاعات خود درباره سرطان را بالا ببریم و باور‌های خود برای درمان آن را تقویت کنیم.