مهمترین چالش‌های روسیه در سال ۲۰۲۰
روسیه در سال جدید ۲۰۲۰ رویارویی سختی با چالش‌هایی بزرگ دارد که از جمله مهمترین آن‌ها اختلافات موشکی با آمریکا، افزایش تنش‌ها با پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و تحریم‌های غربی به جای مانده از ۲۰۱۹ میلادی است.
این موضوعات در ساختار سیاست روسیه به عنوان مهم ترین مسائل طبقه بندی شده و دولت روسیه امکانات خود را برای حل وفصل این مسائل و کاهش پیامدهای آن منسجم کرده است.
اختلافات موشکی روسیه و آمریکا
اختلافات موشکی همواره مهم ترین مساله در سیاست خارجی شوروی سابق و روسیه پس از سال ۱۹۹۱ (فروپاشی شوروی) به عنوان میراث دار آن بوده است.
اختلافات این دو کشور هسته ای در این عرصه در سال گذشته عمق بیشتری یافت به طوری که در روز ۲ ماه اوت سال ۲۰۱۹ روسیه به دنبال آمریکا از پیمان منع موشک های هسته ای کوتاه و مبانبرد خارج شد تا این پیمان به طور کامل از اعتبار بیفتد.
پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان برد و کوتاه برد هشتم ماه دسامبر سال ۱۹۸۷ بین میخائیل گورباچف آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی و رونالد ریگان رئیس جمهوری وقت آمریکا امضا شد.
این پیمان نخستین قرارداد کنترل تسلیحات هسته‌ای موشکی راهبردی در جهان محسوب می شد که با توجه به اینکه در دوره جنگ سرد بین دو ابرقدرت (شوروی و آمریکا) امضا شده بود از اهمیت بسیار بالا و حیاتی برخوردار است.
براساس این قرارداد، باید موشک‌های میان برد از یک هزار تا پنج هزار و ۵۰۰ کیلومتر و کوتاه برد از ۵۰۰ تا یک هزار کیلومتر باید نابود شوند.
آمریکا به درخواست روسیه برای تمدید پیمان استارت-۲ با پیمان منع تسلیحات تهاجمی راهبردی که در سال ۲۰۱۰ بین دو کشور امضا و اعتبار آن در سال ۲۰۲۱ بسر می رسد نیز پاسخ نداده است.
واشنگتن در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ موشک میان بردی را آزمایش کردکه نخستین مورد نقض مفاد پیمان فسخ شده منع موشک های هسته ای کوتاه و میانبرد ا بود و با توجه به فاصله زمانی کوتاه آزمایش این موشک با فسخ پیمان یاد شده، روسیه آمریکا را متهم کرد که از مدتها پیش برای خروج از پیمان منع موشک های هسته ای کوتاه و میان برد آماده شده بود.
انتظار می رود اختلافات موشکی آمریکا و روسیه در سال ۲۰۲۰ نیز تداوم و حتی تشدید شود و مسکو اعلام کرده است در صورتی که واشنگتن در منطقه اروپا موشک های جدید مستقر کند، به آن پاسخ خواهد داد.
اختلافات روسیه و ناتو
روسیه و پیمان ناتو از سال ۲۰۱۴ با روی کار آمدن حکومت غرب گرا در اوکراین روابط و همکاری های خود را قطع کردند.
همکاری های روسیه و ناتو تا پیش از بروز بحران در روابط دو طرف با برگزاری نشست های منظم شورای روسیه-ناتو تنظیم می شد.
ناتو در چند سال اخیر برای قدرت نمایی دربرابر روسیه و واداشتن این کشور به پذیرفتن شرایط غرب در وهله اول قطع حمایت ها از جدایی طلبان در شرق اوکراین و بازپس دادن منطقه کریمه، رزمایش هایی را در منطقه دریای بالتیک و دریای سیاه برگزار کرد.
به گفته والری گراسیموف رییس ستاد کل ارتش روسیه، ناتو در سال گذشته در مجاورت مرزهای روسیه بیش از ۱۰۰ رزمایش در سطوح مختلف برگزار کرد.
افزایش تحرکات ناتو نارضایتی روس ها را برانگیخته است و دمیتری پسکوف سخنگوی رئیس جمهوری روسیه به تازگی با بیان اینکه نگرانی روسیه از گسترش روزافزون ناتو پوشیده نیست، هشدار رییس ستاد کل نیروهای مسلح این کشور را اقدامی مبتنی بر حقایق نظامی عنوان کرد.
پسکوف در گفت وگو با خبرنگاران با تایید سخنان والری گراسیموف رئیس ستاد کل نیروهای سلح روسیه که از آماده شدن ناتوبرای مناقشه مسلحانه بزرگ خبر داده بود، گفت: در این مورد موضوع دیدگاه یک نظامی حرفه ای مطرح است که بر تجزیه و تحلیل اطلاعاتی که نظامیان ما با نظارت بر رزمایش های ناتو به دست آورده اند، استوار شده است.
وی ادامه داد: در این مورد این دیدگاه نظامی حرفه ای می تواند تنها ارزیابی صحیح باشد و دفتر رئیس جمهوری روسیه نمی تواند ارزیابی نظامی ارائه کند.
پیش بینی می شود که در سال ۲۰۲۰ باتوجه به عمق اختلافات روسیه و ناتو، تنش ها بین دو طرف ادامه یابد و پیمان ناتو که یک سال پیش چهار گردان نظامی در سه کشور حوزه بالتیک و لهستان مستقر کرده است، نیروهای بیشتری را در مجاورت مرزهای روسیه گسیل کند و رزمایش مشترک و بین المللی با اهداف ضدروسی برگزار کند.
تحریم های غرب علیه روسیه
تحریم های غرب و آمریکا علیه روسیه از چالش های مهم این کشور در عرصه بین المللی است. آمریکا از سال ۲۰۱۱ تحریم روسیه را با وضع قانون ماگنیتسکی علیه این کشور آغاز کرد.
سرگئی ماگنیتسکی وکیل شرکت انگلیسی 'هرمیتاژ' در سال ۲۰۰۹ در زندان 'ماتروسکا تیشینا' مسکو درگذشت و آمریکا به این بهانه قانونی ضدروسی تصویب و ۶۰ نفر از مقام های روس را مورد تحریم قرار داد.
اما تحریم های گسترده آمریکا علیه روسیه از سال ۲۰۱۴ و پس از روی کار امدن حکومت غرب گرا در اوکراین وضع شد و تاکنون واشنگتن بیش از ۷۵ بسته تحریم های اقتصادی و مالی و همچنین تحریم علیه مقام های روس اعمال کرده است.
اتحادیه اروپا نیز به پیروی از آمریکا بسته های تحریمی در مورد روسیه وضع کرده است و هر 6 ماه یک بار آن را تمدید می کند.
این تحریم ها صدها میلیارد دلار به اقتصاد روسیه زیان وارد کرده است و مسکو نیز در پاسخ تحریم هایی را علیه آمریکا و کشورهای اروپایی وضع کرده است و انتظار می رود در سال ۲۰۲۰ این تحریم ها ادامه داشته باشد.
گرم شدن جهانی هوای کره زمین
گرم شدن هوای کره زمین پدیده ای است که همه کشورهای جهان را دربرمی گیرد و تاثیرات مختلف دارد و روسیه نیز از این پدیده استثنا نیست. بسیاری از مناطق اروپایی روسیه در سال ۲۰۱۹ بر اثر پدیده گرم شدن هوا ازپاییز گذشته تاکنون هوای گرمی را تجربه کردند که بی سابقه بوده است.
دمای هوا در این مناطق در ماه های اخیر اکثرا بالای صفر بود در حالی که چند سال پیش در این زمان برودت هوا به ۲۰ درجه زیر صفر و حتی پایین تر از آن می رسید.
دمای هوا در مناطق آسیایی روسیه در آن سوی کوههای اورال هم نسبت به سابق گرمتر است و سیبری که به داشتن زمستان های سخت تا ۶۰ درجه زیر صفر معروف است اکنون برودت کمتر از ۱۰ درجه را نیز تجربه کرده است.این وضعیت برای روسیه مسائلی همچون کم آبی در فصل های بهار و تابستان و در برخی مناطق هم سیل و طغیان رودخانه ها را در پی خواهد داشت.
فقر و سطح پایین درآمد
فقر و ناداری و سطح پایین درآمدها چالش جدی برای روسیه بوده و سیاست های دولت روسیه برای مقابله با این پدیده اجتماعی استوار شده است. بر اساس آمار موجود حدود ۲۰ میلیون نفر در روسیه در زیر خط فقر بسر می برند که چالش جدی برای دولت این کشور محسوب می شود.
خط فقر در روسیه را دولت این کشور تعیین می کند و در سال ۲۰۱۹ رقم ۱۰ هزار و ۴۵۱ روبل (معادل ۱۷۰ دلار) برای آن اعلام شده بود و افرادی که درآمد انها پایین تر از این سطح باشند فقیر به شمار می روند.
بر اساس گزارش کمیته آمار دولتی روسیه ۵.۵ درصد جمعیت ۱۴۶ میلیون نفری روسیه را افرادی تشکیل می دهند که درآمد کمتر از هفت هزار روبل (۱۱۰ دلار) دارند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه اعلام کرده است که دولت باید تلاش های ممکن را برای افزایش درآمد واقعی مردم این کشور بکار گیرد و برای این منظور برنامه ریزی شود.
طبق گزارش های رسانه ای، دولت پوتین در سال ۲۰۲۰ مقابله با فقر و ناداری و سطح پایین درآمدها رادر دستور کار قرار داده است.
مساله زباله گاه ها
مساله زباله و زباله گاه ها به بحرانی در روسیه تبدیل شده است که از چند سال پیش آغاز شده و تاکنون ابعاد گسترده به خود گرفته است.
بر اساس آمار رسمی زباله گاه ها ۴ میلیون هکتار از اراضی روسیه را دربرمی گیرد و تعدادی از این مراکز نزدیک شهرها و قصبه های روسیه قرار دارند که اعتراض مردم این کشور را برانگیخته و در مجموع در سال های اخیر ۳۶ هزار نفر در اعتراضات خیابانی برای مقابله با این پدیده شرکت کرده اند.
بر اساس آمار موجود اگر این وضعیت ادامه یابد تا سال ۲۰۵۰ حدود یک درصد مساحت روسیه که کمی بیش از ۱۷ میلیون کیلومتر مربع است را دربرمی گیرد.
کاهش جمعیت روسیه
کاهش جمعیت روسیه چالش دیگری است که دولت و جامعه این کشور با آن روبرو شده اند. کمیته آمار دولتی روسیه شمار جمعیت این کشور در سال ۲۰۱۹ را در ماه دسامبر سال گذشته منتشر کرد که نشان می دهد روسیه بیشترین کاهش جمعیت را در یک دهه اخیر تجربه کرده است.
کمیته آمار دولتی روسیه گزارش داد: در ۹ ماه سال جاری میلادی، جمعیت روسیه ۲۵۹ هزار و ۶۰۰ نفر کاهش یافته است.
براین اساس، جمعیت روسیه ۱۴۶ میلیون و ۵۶۷ هزار و ۴۶۰ نفر است که ۶۷ میلیون و ۸۸۶ هزار نفر یا ۴۶.۳ درصد را مردان و ۷۸ میلیون و ۶۸۱ هزار نفر یا ۵۳.۷ درصد را زنان تشکیل می دهند. روس‌ها جمعیت بیش از دو میلیون نفری کریمه را نیز در آمار خود محسوب می کنند.
طبق این گزارش؛ در پایان سال ۲۰۱۹ روسیه بالاترین نرخ کاهش جمعیت در ۱۱ سال اخیر را تجربه کرده است.
برخی پیش بینی ها حاکی از کاهش جمعیت روسیه تا ۱۱۰ میلیون نفر در ۲۰ سال آینده است که برای دولت و مردم این کشور مانند یک کابوس وحشتناک تعبیر شده است. انتظار می رود در سال 2020 میلادی دولت روسیه تدابیر بیشتری را برای مقابله با این بحران و توقف روند نزولی جمعیت اتخاذ کند.