وقتی گردشگران در خلا آمار زیاد می شوند/ بیشترین گردشگر از چه کشوری به ایران آمده؟

گردشگری را در دنیا با نام صنعت سبز می شناسند، صنعتی که رونق شگفت انگیزی به اقصاد می دهد و شاید بیش از موارد دیگر در اقتصاد اشتغال آفرین است. نمونه این رونق عجیب اقتصادی را می شود در کشور ترکیه دید، کشوری که به واسطه این صنعت توانست درآمد هنگفتی در دو دهه گذشته کسب کند و حالا حتی بسیاری از مناسبات سیاسی اش را منوط به این صنعت کرده است. ایران اما با وجودی که جزو ده کشور پرجاذبه جهان قرار دارد اما در این فهرست از نظر جذب توریسم در همان مکان دهم است.

در سالهای گذشته اما اقبال دوباره ای به گردشگری ایران شده است، در سال گذشته بسیاری از تورهای گردشگری جهان درخواست های فراوانی برای تماشای ایران داشتند و این نوید روزهای خوب گردشگری را داشت.

رویای 20 میلیونی در خلا آمار

بزرگترین مشکل تجزیه و تحلیل عملکرد دولت ها در گردشگری نبود سنجه ثابت و درستی در ارائه آمار است. این اشکال نه معطوف به دولت های قبلی و نه مربوط به دولت یازدهم است. بعد از گذشت همه این سالها هنوز معیار ثابت و درستی برای ارائه آمار ورد گردشگر در ایران وجود ندارد. وقتی آمارهای دولت دهم در مورد ورود گردشگر به شکل اغراق آمیزی بالا بود در آذر ماه سال ۹۲ مرتضی رحمانی‌موحد، معاون سازمان گردشگری کشور که یک ماه بود سکان معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی را به دست گرفته در اولین نشست خبری خود گفت: آمارهای سازمان گردشگری خام و بدون تجزیه و تحلیل است و هر تبعه خارجی که از راه مرزهای زمینی، هوایی و دریایی وارد ایران می‌شود و آمار آنها از سوی پلیس مهاجرت ثبت و به ما اعلام می‌شود مبنای ورود گردشگر خارجی به کشور است!

هر چند او این انتقاد را معطوف به دولت قبلی می دانست اما زمان ثابت کرد که این رویه همچنان ادامه دارد. از آن زمان تا کنون این سازمان همان رویه دولت های قبل را پیش گرفته و هر سال از افزایش ورود گردشگران خبر می‌دهد و تنها این جمله را اضافه می‌کند که این آمار براساس آمار پلیس مهاجرت است. ولی تاکنون نه تنها این آمار بررسی و آنالیز نشده بلکه سازو کاری نیز برای تجزیه و تحلیل آن فراهم نیامده است.

روزگاری مسولین گردشگری ایران رویای حضور 20 میلیون گردشگر خارجی را در سر می پروراندند، فارغ از اینکه از نظر زیرساخت های گردشگری تحقق چنین رویایی محال بود اما به نظر می رسد این رویا روی کاغذ و البته در آمار محقق شود!

آمارها خبر از تغییر فصل می دهند!

آمارهای ارائه شده از میزان ورودی گردشگران خارجی به کشور متفاوت است اما با توجه به آماری که سازمان گردشگری و صنایع دستی ایران از ده سال پیش اعلام کرده است می توان به رشد آرام ورود گردشگر خارجی به ایران پی برد. بر اساس آمار ارئه شده در سال ۸۴ یک میلیون و ۱۶۲ هزار و ۱۴ نفر وارد ایران شده اند در حالی که به عنوان مثال در سال ۸۸ دو میلیون و ۲۷۶ هزار و ۵۷۵ نفر، سال ۹۱ تعداد سه میلیون و ۷۲۹ هزار نفر و بالاخره سال ۹۴ پنج میلیون و ۲۵۰ هزار نفر وارد ایران شده اند.

مرتضی رحمانی‌موحد معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، همین هفته گذشته با تأکید بر اینکه روند صنعت گردشگری در کشور امیدوارکننده است و گردشگری امری سیاسی نیست در نشست خبری اش گفت: «درآمد حاصل از گردشگری بین سال‌های 92 تا 95، بیش از 32 میلیارد دلار بوده و در این مدت 19میلیون و 900هزار نفر گردشگر خارجی وارد کشور شده‌اند.»

رحمانی موحد این میزان درآمد را با محاسبه تمام امکانات اعم از حمل‌ونقل، سوغات و سایر خدماتی است که در کشور به گردشگران خارجی دانسته است . او این بار از شیوه آمارگیری دفاع کرده است و گفته : «این پایه‌های آماری کاملاً روشن و قابل‌دفاع است. روند گردشگری بسیار امیدبخش است و ما نباید گردشگری را حوزه‌ای سیاسی بدانیم. باید از این آمار و ارقام برای منافع این بخش و توسعه صنعت گردشگری بهره‌برداری کنیم.»

گردشگران چه کشوری بیشتر به ایران می آیند؟

اگر فکر می کنید چند سالی است که گردشگران چشم روشن را بیشتر در شهرهایتان می بینید بنابراین اروپایی ها در صدر گردشگران خارجی هستند اشتباه می کنید! چرا که همچنان گردشگران حوزه خلیج فارس رکورددار سفر به ایران هستند. همین دو روز پیش عبدالرضا مهاجری‌نژاد مدیرکل دفتر برنامه ریزی و حمایت از توسعه گردشگری درخصوص بیشترین ورود گردشگر به کشور گفت: بیشترین مسافران ورودی به کشور طی 5 ساله گذشته به ترتیب از کشورهایی چون عراق، آذربایجان، افغانستان، ترکیه، پاکستان، ترکمنستان، بحرین، هندوستان، کویت و چین بوده است.

از ده کشور اعلام شده به گواه این آمارها تنها یک کشور (ترکیه) آنهم با اغماض اروپایی است. چرا انگیزه این مسافران به ایران دیدار از جاذبه های تاریخی و طبیعی نیست.

سیاحت با طعم زیارت

انگیزه سفر مسافران به ایران انگیزه های متفاوتی است. اما گردشگران زیارتی در ایران رکورددار هستند. به عنوان مثال عراق به دلیل ورود مسافران زیارتی رتبه نخست ورود گردشگر را به خودش اختصاص داده است. برای کشور عراق در ابتدای سال 90 تعداد مسافران ورودی به کشور بیش از 629 هزار نفر بوده که این روند با رشد چشم گیر در سال 95 به رقم یک میلیون و 392 هزار و 243 نفر رسیده است.

گردشگران ورودی از کشور آذربایجان طی سال 90 تا 95 افزایش 309 هزار و 425 نفری، افغانستان رشد 264 هزار و 194 نفری، ترکیه رشد 206 هزار و 417 نفری، پاکستان رشد 74 هزار و 83 نفری و در نهایت ترکمنستان رشد 18 هزار و 982 نفری داشته است.

انگیزه اولیه مسافران برای ورود به ایران زیارت بوده است، دومین انگیزه اما جالب توجه است، گردشگریدرمانی حالا یکی از شاخه های توریسم است که می تواند ایران را به مقصد ایده آلی تبدیل کند.

در این رابطه قائم مقام وزیر بهداشت در امور بین‌الملل گفته است که بیشترین گردشگران سلامت ورودی به ایران هم از کشور عراق است. هر چند محسن اسدی لاری معتق است که ایران از نظر زیرساخت ها در این حوزه بسیار عقب تر از ورود گردشگران است.

دوباره حرف آمار است. آمارهای ارائه شده مبنی بر گردشگران خارجی هم بر اساس همان روال سابق از سوی مدیرکل دفتر برنامه ریزی و حمایت از توسعه گردشگری بیان شده است. یعنی این آمار بر اساس ویزای دریافتی از سوی ایران و ورود آنها از مبادی رسمی شمارش شده است.