نقش تاسیسات و تهویه ساختمان در پیشگیری از انتشار ویروس کرونا

در زمان شیوع ویروس های همه گیر، نقش مهندسین تاسیسات و عوامل تعمیر و نگهداری تاسیسات و تهویه مطبوع جهت حفظ سلامت افراد بسیار جدی و پررنگ خواهد بود.

بیماری های ویروسی مانند ویروس کرونا ، آنفولانزا و بطور کلی بیماری های واگیردار، بسادگی از طریق تنفس افراد بیمار به دیگران منتقل خواهد شد.

بطور کلی درصورتی که به سیستم تهویه ساختمان توجه کافی نشود، احتمال ابتلای سایرین به سندروم ساختمان بیمار یا (Building Sick Syndrome) (SBS) بالا خواهد بود.

سندرم ساختمان بیمار (SBS) به شرایطی اطلاق میشود که ساکنین بعلت قرار گرفتن در فضای ساختمان، دچار بیماری شده و یا بیماری آنها تشدید شود.

علائم بیماری ناشی از "سندروم ساختمان بیمار" متنوع بوده تا حدودی شبیه سرماخوردگی و آنفولانزا است اما نکته اصلی آن است که وقتی بیماران ساختمان را ترک میکنند ، شرایط آنها بهبود خواهد یافت و با بازگشت مجدد به فضای ساختمان مجددا علائم بیماری برمیگردد.

علائم احتمالی در سندروم ساختمان بیمار SBS عبارتند از :

• سوزش گلو

• مشکلات تنفسی

• آبریزش بینی

• علائم آلرژی مانند عطسه

• احساس سوزش در بینی

• بثورات پوستی خارش دار

• سردر د

• سرگیجه

• فراموشی

• خستگی

• تحریک پذیری

• حالت تهوع

• درد بدن

• تب

• لرز

توجه به این نکته ضرو ری است که علائم SBS در افراد متفاوت است، برخی از افراد ممکن است به هیچ وجه علائمی را تجربه نکنند. برخی دیگر ممکن است پس از ترک ساختمان مورد نظر متوجه علائم خود شوند یا افرادی که بیماری تنفسی یا آلرژیک دارند ممکن است متوجه شدت علائم خود شوید.

همانطوریکه ملاحظه میکنید علائم سندروم SBS و علائم ابتلا به کرونا ویروس، شباهت های زیادی بهم دارند، به همین علت توجه به این موضوع در شرایط فعلی برای تفکیک و غربالگری بیماران اهمیت زیادی دارد.

چه عواملی باعث بروز سندرم ساختمان بیمار SBS می شوند؟

اصطلاح "سندرم ساختمان بیمار" وقتی استفاده می شود که علت دقیق بیماری مشخص نشود در چنین شرایطی، بروز SBS میتواند به دلایل زیر باشد :

• مشکل در تهویه ساختمان های پر جمعیت مانند مدارس ، ادارات

• کم بودن مقدار رطوبتی نسبی در ساختمان

• نامناسب بودن درجه حرارت در ساختمان  ( گرمای زیاد- سرمای زیاد )

• وجود گرد و غبار زیاد در محدوده داخلی ساختمان

• سر و صدا و شلوغی در ساختمان

• دود سیگار و دخانیات

• مشکل در نورپردازی فضاهای داخلی ساختمان

• وجود مواد شیمیایی موجود در هوا ناشی از محصولات تمیز کننده

اقدامات مهندسین و عوامل تعمیر و نگهدار ی تاسیسات ساختمان در شرایط فعلی :

توجه به نکات ذیل در خصوص سیستم تهویه ساختمان ، توسط مهندسین وعوامل تعمیر و نگهداری تاسیسات ، نقش مهمی در تضمین سلامت افراد خواهد داشت:

1 - از وجود یک سیستم تهویه مناسب برای تامین هوای تازه (Fresh Air) و خروج هوای ساختمان (اگزاست) مطمئن شوید در صورتیکه تهویه مطبوع ساختمان بوسیله سیستم هواساز تامین شود کنترل این مورد راحتتر است اما در ساختمان های بدون هواساز بایستی دقت عمل بیشتری بر ای تامین هوای تازه و تعویض هوا بعمل آورد.

2 - در برج ها و آپارتمان هایی که سیستم تهویه مرکزی دارند بایستی از فیلترهای مربوط به سیستم تامین هوای تازه بازدید نموده و در صورت نیاز تعویض و جایگزین گردند.

3 - در شرایط عادی، نرخ تهویه (دفعات تعویض هوا در ساعت) طوری انتخاب میشود که مصرف انرژی در حالت بهینه باشد چرا که هوای اگزاست (خروجی از ساختمان) دارای انرژی است و بسته به فصل ، سرد یا گرم شده است و با افزایش نرخ تعویض هوا، عملا مصرف انرژی افزایش خواهد یافت. اما در شرایط بحرانی- مانند شرایط فعلی که ویروس کرونا همه گیر شده است - بایستی تعداد دفعات تعویض هوا در ساعت به ماکزیمم برسد. این مورد در مکان های با ازدحام بالا مانندمراکز درمانی ، ادارات، شرکت ها، دفاتر کار، مراکز خرید و ... اهمیت بسیار بالایی دارد.

5 - در صورتی که هواسازها یا فن های تهویه مجهز به سیستم کنترل دور یا دور متغیر هستند، دور آنها بایستی بر روی ماکزیمم قرار بگیرد.

6- فیلترهای هپا (HEPA Filters) که عموماً در مراکز درمانی استفاده میشوند میتوانند تا 98 درصد از ویروس ها را جمع آوری نمایند. لذا در این شرایط بایستی اطمینان حاصل کرد که کیفیت این فیلترها مناسب بوده و به موقع تعویض شده باشند.

در شرایط فعلی اطمینان از عملکرد صحیح سیستم تهویه و سالم بودن فیلترهای هپا در بیمارستان ها و خصوصا مراکز اورژانس ، اهمیت ویژه ای دارد.

7 - استفاده از لامپ های یو وی (UV Light) خصوصاً در مراکز درمانی تا 95 درصد از ویروس ها و باکتری ها را از بین میبرند.

8- در صورتی که دستگاه تصفیه هوای خانگی دارید، از فعال بودن لامپ UV آن مطمئن شوید.

9 - از مناسب بودن رطوبت نسبی در ساختمان اطمینان حاصل کنید.(رطوبت نسبی به طور متوسط بایستی بین 40 تا 70 درصد باشد )

10 - حتی الامکان از محصولات شوینده با غلظت بالا و بوی زیاد در ساختمان ها استفاده نشود.

در نهایت لازم به ذکر است که مهندسین تهویه مطبوع و اپراتورها ی تعمیر و نگهداری تاسیسات و مدیران ساختمان ، به وظایف خود و اهمیت عملکرد آنها در جلوگیری از شیوع ویروس ها – بخصوص کرونا ویروس Corona Virus – آگاهی داشته و موارد بالا را مد نظر قرار دهند.

امیدوارم که همه کارشناسان وکارفرمایان و خصوصا مهندسین تاسیسات و تهویه مطبوع از این اتفاق تلخ درس گرفته و در طراحی و اجرای س یستم های تاسیسات و تهویه مطبوع ساختمان ها و خصوصا مراکز تجمع و بیمارستاها، استانداردهای لازم را اعمال نمایند تا در چنین شرای طی بتوان با اطمینان از مزیت های آنها استفاده کرد.