تغییراتی که با اجرای ساماندهی آموزش عالی در دانشگاه ها روی می دهد
اتصال مراکز علمی به شبکه دانشگاهی کشور، ساماندهی پذیرش، ماموریت گرا شدن دانشگاه ها برخی از اتفاقاتی است که با اجرای ساماندهی آموزش عالی در دانشگاهها روی می دهد.
یکی از طرح های بنیادین وزارت علوم در چند سال گذشته، طرح سند آمایش آموزش عالی است. این طرح ۱۰ ماده دارد و دارای ۸ ماده تکلیفی است.
اگر آموزش عالی بخواهد اصلاح و اعتبار پیدا کند باید براساس طرح آمایش سرزمین قدم بردارد. ماده اول به بحث تقسیم آموزش عالی کشور به ۱۰ منطقه توجه دارد، ماده دوم تدوین نظام مدیریت منطقه‌ای است، ماده سوم به ساماندهی مؤسسات آموزش عالی اشاره می‌کند و ماده چهارم به رتبه‌بندی و اعتبار بخشی مؤسسات آموزش عالی مربوط می شود.
همچنین ماده پنجم به مأموریت‌گرایی دانشگاهها اشاره می‌کند، ماده ششم موضوع تدوین نظام پذیرش و سنجش است، ماده هفتم به تدوین نظام آموزش‌های مهارتی اشاره می‌کند و ماده هشتم به ایجاد ارتباط معنادار بین اشتغال و تحصیل می پردازد.
براساس ماده سوم این سند که به ساماندهی به واحدهای آموزش عالی اشاره می کند، موسسات آموزش عالی می توانند تجمیع و یا ادغام شوند به نحوی که پاسخگوی نیازهای منطقه‌ای و منجر به کاهش هزینه های سربار و ارتقای کیفی خدمات شوند.
طرح ساماندهی آموزش عالی اواخر سال گذشته توسط وزیر علوم نهایی و مقررشد در سال جدید به دانشگاه ها ابلاغ شود.
از آنجا که این طرح بر افزایش و ارتقای سطح کیفی مراکز آموزش عالی متمرکز است چند اتفاق مهم در مسیر اجرای آن پیش بینی شده است که در ادامه به برخی از مهمترین اتفاقاتی که برای دانشگاههای به دنبال اجرای طرح ساماندهی روی می دهد اشاره می کنیم.
اتصال دانشگاه های بزرگ به دانشگاههای کوچک
براساس این طرح، دانشگاه های کوچک که امکان رشد ندارند با حفظ استقلال تحت پوشش یک شبکه به دانشگاه های بزرگ تر متصل می شوند و می توانند با ارتباطاتی که پیدا می کنند از حمایت های علمی، تحقیقاتی و کیفی دانشگاه های بزرگ بهره مند شوند.
بنا بر اعلام مسئولان آموزش عالی، در واقع هدف از اتصال این دانشگاهها به دانشگاه های بزرگ تر ایجاد ارتباط برای فراهم شدن زمینه های حمایت های علمی، تحقیقاتی و کیفی سازی دانشگاه های کوچک از طریق دانشگاههای بزرگ است.
ماموریت گرا شدن تمام دانشگاه ها
ماموریت‌گرا شدن موسسات آموزش عالی یکی دیگر از اهداف طرح ساماندهی آموزش عالی است بنابراین انتظار می رود، مراکز مختلف باید با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها در رشته‌های تخصصی برای ماموریت‌های تخصصی آماده شوند. ماموریت دانشگاه های کوچک ذیل شبکه ای که ایجاد شده تنظیم و تمام این کارها با نظارت وزارت علوم انجام می شود.
تجمیع یا ادغام مراکز آموزش عالی
در این طرح، موسسه ای منحل نمی شود اما فرایند ادغام یا تجمیع در مورد مراکز آموزش عالی اجرا خواهد شد، تجمیع یا ادغام با توجه به موقعیت مکانی، ماموریت واحد آموزشی و بزرگی آن تعیین می شود.
با اجرای این طرح و مشخص شدن رشته های هر دانشگاه، تعداد دانشجویان یک مرکز نیز تعیین و مشخص می شود که آموزش عالی به دانشجوی بیشتر یا کمتری نیاز دارد. با اجرای این طرح تعداد دانشگاه ها نیز کاهش خواهد یافت. چرا که دانشگاه های کوچک به دانشگاه های بزرگ متصل خواهند شد.
ساماندهی پذیرش
یکی دیگر از پیش بینی هایی که با اجرای طرح ساماندهی آموزش عالی می شود، تعادل در پذیرش دانشجویان است. به گفته مسئولان آموزش عالی هدف کم یا زیاد شدن دانشجو نیست بلکه ساماندهی پذیرش هدف اصلی این طرح محسوب می شود.
استانداردسازی آموزش‌های مهارتی
پیاده سازی استانداردسازی آموزش‌های مهارتی از دیگر برنامه هایی هست که در این طرح پیگیر می شود این طرح قصد دارد نیروی ماهر را تربیت کند که هم بتوان از مهارت‌های آموزش داده شده به آنها در سراسر کشور و هم در سطوح بین‌المللی استفاده کرد و در واقع نیروهای ماهرکارایی بالایی در سطح کشور و بین الملل داشته باشند.
تقویت رشته‌های علوم پایه
تقویت رشته های علوم پایه نیز یکی دیگر از اهداف اجرای طرح ساماندهی آموزش عالی است، اهمیت رشته‌های علوم پایه تاحدی است که رهبر معظم انقلاب نیز در دیدارشان با اساتید دانشگاهی و اعضای هیئت علمی دانشگاهها به مهجور ماندن رشته ریاضی و فیزیک (از اصلی‌ترین رشته‌های علوم پایه) اشاره کردند و بر «خطر نامتوازن شدن رشته‌های دانشگاهی و افزایش گرایش به رشته‌های درآمدزا» تأکید کردند از این رو این موضوع نیز در اهداف طرح ساماندهی مد نظر قرار گرفته است.