تفاوت دعوای خلع ید و تخلیه ید

رومینا حیدری؛ دعوای خلع ید در مورد ملکی مطرح می‌شود که مورد تصرف غیرقانونی شخص دیگر قرار گرفته باشد و بخواهیم غاصب را از ملک اخراج کنیم؛  اما اگر بین مالک و شخص متصرف قراردادی مثل قرارداد اجاره وجود داشته باشد که در آن قرارداد زمان تخلیه ملک معین شده است اما متصرف یا مستأجر ملک را تخلیه نکند می‌توان علیه او دعوای تخلیه ید مطرح نمود. همین‌طور ممکن است شخصی به دیگری اجازه استفاده از ملک خود را بدهد و بعد بخواهد اجازه خود را پس بگیرد در اینجا هم باید دعوای تخلیه ید مطرح کند.

دعوای خلع ید فقط در مورد اموال غیر منقول قابل طرح است

اما دعوای تخلیه ید هم در مورد اموال منقول و هم در مورد اموال غیر منقول قابلیت طرح دارد.

اگر شخصی در واقع خواهان خلع ید باشد اما در دادخواست خود خواسته خود را تخلیه ید مطرح کند قرار عدم استماع دعوی صادر می‌شود.

تفاوت‌دعوای خلع ید با دعوای تصرف_عدوانی

در دعوای خلع ید خواهان باید مالکیت خود را با ارایه سند رسمی اثبات کند و درواقع اولین اقدام او پس از طرح دعوی، اثبات مالکیت است . اما در دعوای تصرف عدوانی اثبات مالکیت از سوی خواهان لازم نیست و خواهان فقط باید ثابت کند که سابقه تصرف او نسبت به متصرف فعلی مقدم است و زودتر از او انجام شده است. (اثبات سبق تصرف)

به‌طور کلی تفاوت خلع ید با تصرف عدوانی عبارتنداز:

1- در دعوای تصرف عدوانی رعایت تشریفات دادرسی لازم نمی باشد و رسیدگی خارج از نوبت انجام می‌شود. در حالی که در خلع ید رعایت تشریفات دادرسی لازم است.

2 - دعوای خلع ید تنها به صورت حقوقی قابل طرح است ولی دعوای تصرف عدوانی به دو شکل حقوقی و کیفری قابل طرح و بررسی است.

3 - در دعوای خلع ید تنها مالک، وکیل یا قائم مقام مالک و یا نماینده حقوقی وی می تواند طرح دعوی نماید، در حالی‌که در دعوای تصرف عدوانی خواهان نیازی نیست که مالک باشد، صرف سبق تصرف خواهان کافیست. حتی اگر مستأجر – مباشر – خادم – رعیت یا کارگر باشد.

4 - در دعوای خلع ید حتماً باید رای قطعی شود و درخواست اجرا باید صورت گیرد. در صورتی که در دعوای تصرف عدوانی حکم تصرف بلافاصله قابل اجراست و نیاز به قطعی شدن ندارد.

5 - هزینه دادرسی در دعوای خلع ید با توجه به اموال غیرمنقول مالی است و بر مبنای ارزش معاملاتی املاک در منطقه محاسبه می‌شود، در صورتی که هزینه دادرسی در دعوای تصرف عدوانی متناسب با دعاوی غیر مالی محاسبه خواهد شد.