آمارهای رسمی با عینک هم ادعای رونق روحانی را تایید نمی‌کند
بالاخره مبنای قضاوت درباره رشد اقتصادی چه باید باشد؟ اظهارات رئیس جمهور یا گزارش نهادهای تولیدکننده آمار. اگر مبنا گزارش نهادهای رسمی است نرخ سرمایه‌گذاری به شدت کاهش و موجودی انبارها به شدت افزایش یافته است.
به گزارش فرتاک نیوز، روز گذشته روحانی در نشست خبری بر آثار اجرای برجام در اقتصاد ایران تاکید سعی کرد تصویری مثبتی از اقتصاد پساتحریم ارائه دهد.
رئیس جمهور دیروز در بخشی از سخنان خود گفت « یک تحرک بسیار خوبی در سراسر کشور به وجود آمده و هر استانداری به تهران می‌آید و گزارش می‌دهد، همه در استان خودشان شاهد رونق و فعالیت هستند، اما عقب‌ماندگی‌ها و کمبودها و رکودها آنقدر عمیق هستند که هنوز جای خالی پر نشده است.
ما در سال 91 حدود 7 درصد رشد اقتصادی منفی داشتیم، در سال 92 منهای 1.2 یعنی نزدیک 2 درصد رشد منفی داشتیم؛ این یعنی 9 درصد رشد منفی داشتیم، در سال 93 حدود 3 درصد رشد داشتیم و در سال 94 حدود 2 درصد رشد داشتیم؛ یعنی ما 5 درصد در مجموع رشد داشته‌ایم. باید 4 درصد دیگر رشد داشته باشیم تا تازه جبران شود.
ما هنوز نتوانسته‌ایم به سال 90 برسیم و هنوز نتوانستیم آن چاله‌های به وجود آمده را پر کنیم، بنابراین این حرف درست است و ما هنوز همه آثار رونق را در همه بخش‌های کشور نمی‌بینیم، اما امسال به لطف الهی، یک حرکت بسیار خوبی شروع شده و باید همان را با سرعت بیشتری ادامه دهیم.»
گرد کردن ارقام منفی رشد اقتصادی در سال‌های 91 و 92 در اظهارات رئیس جمهور نکته جالبی است. روحانی رشد منفی 6.8 درصد در سال 91 را منفی 7 درصد و رشد منفی 1.2 درصد 92 را منفی 2 درصد عنوان کرده و در مجموع رشد اقتصادی آن دو سال را منفی 9 درصد اعلام کرد که یک درصد از رقم واقعی بالاتر است.
روحانی همچنین رشد اقتصادی سال 94 را مثبت 2 درصد اعلام کرده اما معلوم نیست ماخذ این رشد کدام نهاد آماری است. بانک مرکزی که به بن‌بست مصلحت‌اندیشی مشاوران رئیس جمهور خورد و گزارش نماگرهای اقتصادی را بدون درج ارقام رشد اقتصادی منتشر کرد و مرکز آمار ایران هم رشد اقتصادی سال 94 را یک درصد و رشد اقتصادی بدون نفت را 0.9 درصد اعلام کرده است.
بنابراین رئیس جمهور نرخ رشد اقتصادی سال 94 را دو برابر آنچه که مرکز آمار ایران محاسبه کرد، اعلام کرده و به همین دلیل رشد اقتصادی سال 93 و 94 را به جای 4 درصد، 5 درصد ذکر کرد. بگذریم از اینکه در گزارش رشد اقتصادی سال 94 بانک مرکزی، رشد اقتصادی مثبت نبوده و به همین دلیل برای انتشار به سد مشاوران رئیس جمهور برخورد کرد.
روحانی در بخش دیگری از صحبت خود یکی از اهداف برجام را ایجاد اشتغال عنوان کرد و گفت: «با وام که نمی‌شود اشتغال ایجاد کرد، اشتغال با سرمایه‌گذاری درست می‌شود. سرمایه داخلی، سرمایه خارجی، فعال کردن بخش‌های اقتصادی، بخش کشاورزی، خوشبختانه در این چند ماه گذشته از سال جاری هم بخش کشاورزی شرایط رشد خوبی پیدا کرده و در بخش صنعت رشد خوبی داشته‌ایم.»
اگرچه رئیس جمهور به درستی سرمایه‌گذاری را عامل ایجاد شغل می‌داند، اما بد نبود نکاهی هم به ارقام منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران هم می‌انداخت.
سرمایه‌گذاری از 3 بخش مصرف بخش خصوصی، مخارج بخش دولتی و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص تشکیل می‌شود و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از دو بخش تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات و تشکیل سرمایه در ساختمان شکل می‌گیرد.
جدول بالا که از آمار مرکز آمار ایران استخراج شده است، نشان می‌دهد که به غیر از سال 93 رشد تشکیل سرمایه ثابت منفی بوده است. رشد منفی سرمایه‌گذاری در سال 95 و 6 ماهه اول امسال بسیار قابل توجه است و در مجموع نشان می‌دهد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از سال 92 تا شش ماهه اول امسال 26.7 درصد کاهش یافته است.
در این مدت فقط هزینه مصرف نهایی خصوصی و دولتی رشد کرده اما سرمایه‌گذاری مولّد در اقتصاد به شدت کاهش یافته است.
رئیس جمهور در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: «سال گذشته همین موقع بنده مصاحبه‌ای انجام دادم و همه تلاش می‌کردیم تا اجناسی که در انبارها باقی مانده را چگونه به فروش برسانیم.
در برخی از کارخانه‌های بزرگ ما مانند فولاد آنقدر انبارها از کالا انباشته شده بودند که دیگر جایی در انبارها وجود نداشت، اما الان دیگر فولاد جنسی ندارد که بدهد، همه انبارها خالی شده است و حتی در شرایط امروز، فولاد نوبت‌های سه‌ماهه می‌دهد، این موضوع نشان می‌دهد کسانی که می‌گویند رکود و مدام می‌گویند ما نمی‌بینیم، خب عینکی، چیزی استفاده کنید. بروند به همین فولاد نگاه کنند، بررسی کنند سال گذشته فولاد چه شرایطی داشت و امسال چه شرایطی دارد.»
باز هم با استناد به گزارش مرکز آمار ایران تغییر در موجودی انبار که یک متغیر مهم در رونق یا رکود خرید و فروش در بازار است، می‌توان دریافت که در این مدت موجود انبارها به شدت رشد کرده است.
تغییر مثبت در موجودی انبار به معنای بیشتر شدن موجودی انبار در کل بنگاه‌های اقتصادی است. افزایش انبار کالا گویای عدم رونق در بازار و انتقال کالای تولیدی به درون انبار است.
همچنین رئیس جمهور با اشاره به رشد اقتصادی گفته است: «بسیار سپاسگزارم از کارآفرینان، از فعالان اقتصادی، از خدمتگزاران مردم، از همه مقامات، از همه قوا که دست به دست هم دادیم و تا امروز شاهد رشد بیش از 5 درصد هستیم. یعنی رشد 7.4 درصد که در منطقه ما نظیری برای آن تا امروز نمی‌شناسیم و در سطح جهان نیز نمونه‌های خیلی زیادی ندارد.»
عجیب است که رئیس جمهور به رقم رشد اقتصادی نهادی استناد می‌کند که دولت وی اجازه انتشار گزارش و درج ارقام رشد اقتصادی را نداده است. مصحلت اندیشی دولت و مشاوران اقتصادی رئیس جمهور باعث شد گزارش بانک مرکزی با بن بست برخورد کند و سخنگوی دولت نرخ رشد اقتصادی را 6.5 درصد و بدون نفت را 4.5 درصد اعلام کرد که این ارقام در گزارش مرکز آمار ایران درج شده است.
سخنگوی دولت در این مدت بارها متولی انتشار رشد اقتصادی را مرکز آمار ایران عنوان کرده و همین مساله بیانگر موضع دولت نسبت به گزارش بانک مرکزی بود. اما اینکه چه شد روحانی در جلسه روز گذشته به رقم کلی رشد بانک مرکزی استناد کرد....؟ شاید جوابی غیر از این نمی‌توان داد که رقم 7.4 درصد بیشتر از 6.5 درصد است و بهتر است برای بیان دستاوردهای برجام رقم بزرگ‌تر را گفت و لازم نیست بگویید بخش عمده رشد اقتصادی شش ماهه اول امسال به دلیل افزایش تولید نفت بوده است.