چرا دیه مردها دو برابر زنان است؟
وجود اختلاف بین مبلغ تعیین شده برای دیه زنان و مردان از مباحث مورد توجه این روز‌های بسیاری از مردم است.
برابری حقوق زنان و مردان یکی از موضوعات چالش برانگیز سایر جوامع بوده و کشور ما جمهوری اسلامی ایران نیز از این بحث در حاشیه و پرطرفدار دور نمانده است.
برخی موضوعات مثل چرایی دو برابر بودن دیه مردان در مقایسه با زنان از جمله مواردی هستند که گاهی دستاویز رسانه‌های فعال معاند و مخالف کشور شده و در نهایت به بحث مخالفان اسلام و مذهب شیعه منتهی می‌شوند.
چرایی دو برابر بودن دیه مردان دلایل مختلفی دارد و خبرنگار خبرگزاری دانشجو در این گزارش با گفتگو با یک وکیل پایه یک دادگستری به تشریح این مطلب پرداخته است.
مساوات یا جنگ روانی؟
مجید علیمردانی وکیل پایه یک دادگستری درباره چرایی دو برابر بودن دیه مردان نسبت به زنان به بیان توضیحاتی مفید پرداخته است.
وی تصریح کرد: بسیاری از رسانه‌های غربگرا از موضوع دو برابر بودن دیه مردان در مقایسه با دیه زنان بر این عقیده هستند که در دین اسلام مساوات و برابری برای حقوق زنان و مردان وجود ندارد.
این وکیل پایه یک دادگستری اضافه کرد: در واقع ماهیت دیه تعیین شده برای مردان در مبانی فقهی شیعه، ارتباطی به بحث ارزش گذاری زن و مرد ندارد و به هیچ وجه عنوان نشده است که مثلاً ارزش مرد فلان قدر و ارزش زن فلان قدر است.
دیه دو برابری فقط به موارد قتل غیر عمد تعلق می‌گیرد
علیمردانی تاکید کرد: دیه تعیین شده برای فردی که به دلایل مختلف و یا به قتل رسیده به خود فرد پرداخت نمی‌شود و چنین امکانی وجود ندارد.
وی تصریح کرد: دیه معین شده در دین اسلام در واقع پرداخت خسارت به بازماندگان فرد متوفی است و البته این دیه مربوط به قتل غیر عمد بوده است که در اثر یک مسامحه یا سهل انگاری از طرف فرد دیگری به قتل رسیده باشد.
این وکیل پایه یک دادگستری اضافه کرد: در قتل عمد بر هر میزان دیه که طرفین بخواهند می‌توانند با یکدیگر توافق کنند و بحث دیه تعیین شده قانونی پیش نمی‌آید.
علیمردانی خاطرنشان کرد: در تعیین دیه زن و مرد به هیچ عنوان بحث ارزش گذاری و مسائل این چنینی مطرح نیست و اگر قرار بر این بود، دیه باید بر اساس طبقات اجتماعی مختلف معین می شد و دیه کودکان، جوانان و سالمندان با یکدیگر متفاوت باشد.
وی تصریح کرد: اغلب مردان نان آور خانواده خود هستند و افرادی را به عنوان واجب النفقه تحت تکفل دارند و در صورت فوت یا قتل آن‌ها، میزان دیه مردان دو برابر زنان است که آسیب کمتری به افراد تحت پوشش فرد متوفی وارد شود.
این وکیل پایه یک دادگستری اضافه کرد: علاوه بر دلایلی که عنوان شد بدون تردید علل و دلایل دیگری هم در دو برابر بودن دیه مردان دخیل است و همانطور که گفته شد هیچ ارتباطی به ارزش گذاری بین زن و مرد ندارد.
تصمیم گیرنده نهایی برابری دیه زن و مرد، فق‌ها هستند
علیمردانی تاکید کرد: موضوع تعیین دیه یک موضوع کاملا فقهی و البته مطلق است و باید توسط فق‌ها مورد بررسی قرار بگیرد، اما با در نظر گرفتن حداقل‌ها و اینکه دین اسلام یک دین کاملا پویایی است می‌توانند با فتوایی جدید مبنای محاسباتی را تغییر داده و میزان آن را افزایش بدهند.
وی همچنین یادآور شد: در بیمه شخص ثالث که حالت اجباری دارد، دیه زن و مرد به طور برابر پرداخت شده و در مواردی که خسارت توسط بیمه پرداخت می‌شود، مابه التفاوت آن را با یک مبنای شرعی دیگر توجیه کرد و با عناوین دیگری به زنان پرداخت می‌شود.
این وکیل پایه یک دادگستری اضافه کرد: برخی از قوانین این چنینی در شرایط فعلی به بازنگری نیاز دارند و نظر یک فقیه جامع الشرایط مثل رهبر که در راس امور است، می تواند جهت تغییر قوانین فقهی موجود تاثیر شگرفی داشته باشد.
آیا مبلغ دیه زنان سرپرست خانوار با مردها برابر است؟
علیمردانی وجود صندوق‌های مالی حمایتی از افرادی مثل زنان سرپرست خانوار که ممکن است در حادثه یا اتفاقی تلخ به قتل برسند، را راهگشای پرداخت دیه مطابق دیه مردان برشمرد و گفت: در چنین مواردی دیگر مشکل شرعی هم وجود ندارد.
همه احکام و قوانین موجود در اسلام از طرف خداوند بر پایه مصلحت و سعادت بشر تعیین شده است و در نظر دین اسلام و قرآن کریم ارزش و مقام ذاتی زن و مرد تفاوتی ندارد و یکسان است.
تاکید پیامبر اسلام صلی الله بر این بوده است که تنها ملاک فضیلت و برتری هرکس تقوا و ارزش‌های معنوی او خواند بود و زن و مرد بودن در هیچ موردی ملاک خوبی با بدی هیچ کس قرار نمی‌گیرد.