پشت پرده گرانی خودرو در ایران

ماجرای واردات مشروط خودروهای خارجی هنوز پایان نیافته است، زیرا عضو هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام با تکذیب خبر رد مصوبه مجلس مبنی بر واردات خودروهای خارجی در مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گوید اصلاً جلسه‌ای با موضوع بررسی مصوبه واردات مشروط خودروهای خارجی برگزار نشده که مصوبه مذکور رد شده باشد.

شاید تا سال ۹۷ خرید یک خودروی خارجی لوکس با بیش از ۱۰۰ میلیون تومان امکانپذیر بود، اما در پی ممنوعیت واردات خودروی خارجی نرخ این خودروها به شکل مستمر افزایش یافت تا حدی که امروز باید برای خرید یک خودروی خارجی به‌روز بیش از یک میلیارد تومان هزینه کرد.

ممنوعیت واردات خودرو، جهش تورم، افزایش تقاضا برای خودروهای لوکس بین طبقات مرفه جامعه و عدم نظارت بر بازار خودروهای خارجی این بازار را طی سه سال گذشته به قدری داغ کرد که برخی از کارشناسان می‌گویند یکی از دلایل افزایش نرخ خودروهای داخلی، جهش قیمت در بازار خودروهای خارجی است.

اگر بپذیریم که قیمت خودرو در بازار داخلی، تابعی از قیمت خودرو در بازار خارجی است، شاید مجلس شورای اسلامی دست روی خوب نقطه‌ای گذاشته و با تصویب کلیات طرح واردات مشروط خودروهای خارجی در پی آن است که ابتدا بازار خودروی خارجی را بر سر جای خودش بنشاند و سپس به تنظیم بازار خودروی داخلی بپردازد، البته همانطور که می‌دانیم مجلس در طرح فوق تلاش کرده بار مالی ارزی به دولت تحمیل نشود و از نهادهایی، چون شورای رقابت برای تنظیم بازار خودروی خارجی با واردات مشروط نیز کمک گرفته است. همچنین خودروهای سازگار با محیط زیست را برای واردات مناسب دانسته است.

در مورد اثرگذاری طرح مجلس باید اذعان داشت که بازار خودروهای خارجی بلافاصله پس از تصویب طرح واردات مشروط خودروی خارجی با ریزش ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی قیمت مواجه شد، اما، چون طرح مجلس غافلگیرکننده بود، عده‌ای ذی‌ضرر از کاهش نرخ خودروهای خارجی در برابر آن موضع گرفتند تا حداقل فرصتی برای خروج از بازار پیدا کنند.

در پی کاهش قیمت خودروهای خارجی طی روزهای گذشته شاهد درج گسترده خبری مبنی بر مخالفت مجمع تشخیص مصلحت نظام با طرح واردات مشروط خودروی خارجی مجلس بودیم. این خبر در کنار خبر بی‌میلی وزیر صمت به واردات خودروی خارجی، افت بیشتر قیمت خودروی خارجی در بازار را با، اما و اگر مواجه کرد، ولی روز گذشته عضو هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام خبر رد مصوبه مجلس در خصوص واردات خودروهای خارجی توسط این هیئت را تکذیب کرد.

حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با تکذیب خبر رد مصوبه مجلس در خصوص واردات خودروهای خارجی در هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام می‌گوید: هنوز هیئت عالی نظارت جلسه‌ای درباره این موضوع برگزار نکرده که آن را رد یا تأیید کرده باشد.

نظر به اظهارات حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم، امیدها برای واردات مشروط خودروی خارجی و تعدیل قیمت بازار خودرو و شکست انحصار تقویت شد، چراکه خودروسازان داخلی تقریباً بازار خودرو را در انحصار دارند و وقتی از امکان کسب درآمد از محل افزایش نرخ محصول برخوردارند، مشخص است که به سمت افزایش بهره‌وری، کیفیت، کاهش مصرف انرژی، تولید سازگار با محیط زیست و کنترل نرخ حرکت نمی‌کنند.

در شرایط کنونی بازار خودرو، این امید وجود دارد که شاید طرح مجلس بتواند انحصار موجود در بازار را بشکند به دلیل اینکه به نوعی به تقاضای بیش از عرضه پاسخ می‌دهد و عملاً بازار را با ثبات همراه می‌کند. از این‌رو بسیاری از متقاضیان خودروهای خارجی دست از معامله کشیده‌اند و منتظر اجرای طرح مجلس هستند تا پس از اینکه خودروهای جدید وارد بازار شدند خریدهای خود را انجام دهند.

همین اتفاق باعث تشدید رکود بازار خودروی ایران شده و احتمال این مسئله نیز زیاد است که با افزایش عرضه خودروهای خارجی، قیمت خودروهای داخلی هم تا حدودی تعدیل شود. البته اگر وعده خودروسازان مبنی بر افزایش تولید در ماه‌های آینده محقق شود و از طرف دیگر نیز واردات خودروی خارجی از سر گرفته شود، به طور قطع قیمت در بازار تعدیل خواهد شد.