فشار جمهوری‌خواهان بر دولت بایدن برای کنارگذاشتن دیپلماسی با ایران
جمهوری‌خواهان کنگره با متهم کردن ایران به حملات پهپادی اخیر به نظامیان آمریکایی در سوریه، از دولت بایدن خواستند تا دیپلماسی با ایران را کنار بگذارد.
بر اساس نامه‌ای که روز پنجشنبه به کاخ سفید ارسال شده، جمهوری‌خواهان کنگره در حال از سرگیری فشارها بر دولت بایدن برای ترک دیپلماسی با ایران در پی حملات پهپادی اخیر به پایگاه نظامیان آمریکایی در سوریه شده‌اند.
چهارشنبه دو هفته پیش بود که رسانه‌ها از شنیده شدن صدای انفجار در پایگاه التنف و وقوع حمله هوایی به محل استقرار نظامیان آمریکایی در سوریه خبر دادند. پس از آن، «بیل اربن»، سخنگوی سازمان تروریستی «سنت‌کام» در بیانیه‌ای مدعی شد که این پایگاه مورد حمله «عامدانه و هماهنگ» قرار گرفته اما هیچ فرد آمریکایی بر اثر آن کشته یا مجروح نشده‌‌اند.وی تصریح کرد: «بر اساس گزارش‌های اولیه در این حمله هم از هواگردهای بدون سرنشین و هم از آتش غیرمستقیم استفاده شده است.»
البته برخی مقام‌های آمریکایی پس از این حمله، اقدام به اتهام زنی علیه ایران پرداخته و مدعی شدند که نیروهای وابسته به ایران این حملات را انجام داده‌اند.
به گزارش پایگاه خبری «واشنگتن فری‌بیکن»، ۱۷ عضو جمهوری‌خواه کنگره به رهبری «برایان استیل» نماینده جمهوری‌خواه ایالت ویسکانسین، دولت بایدن را متهم کرده‌اند که حملات خصمانه فزاینده ایران به آمریکا و متحدانش در خاورمیانه را با هدف احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ نادیده می‌گیرد.
در این نامه ذکر شده است: «در زمانی که تنش‌ها در خاورمیانه تشدید می‌یابد این اقدام، پیام خطرناکی به دوستان و دشمنان ما ارسال می‌کند که ما به برداشتن تحریم‌ها و مذاکره با بزرگترین کشور حامی تروریسم می‌پردازیم در حالی که آنها به ما حمله می‌کنند».
در این نامه آمده است: «این حمله یادآور دیگری است که دولت شما با اولویت‌های اشتباهی برای وارد شدن به توافق هسته‌ای ایران تنظیم شده است. اگر ایران تمایل داشته باشد تا با چنین رفتاری در حالی که مذاکرات در حال انجام بوده، رفتار کند، احترامی که آنها برای هر توافقی که حاصل می‌شود زمانی که جوهر آن خشک شود را تصور کنید».
این نمایندگان جمهوری‌خواه در ادامه نامه خود نوشتند: «ما شاهد این هستیم که ایران به نیروهای آمریکایی و متحدان ما در خاورمیانه حمله می‌کند حال آنکه فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش می‌دهد».
در این نامه آمده است: «این تهدیدات ادامه دارد و دولت شما به تضعیف توانایی ما برای مبارزه با رژیم ایران از طریق برداشتن تحریم‌های آمریکا ادامه می‌دهد».
کشورهای غربی به رهبری آمریکا در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند،اتهامی که ایران قویاً آن را رد کرده است.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
این اتهامات علیه ایران در حالی مطرح می‌شود که آمریکا دارای بزرگترین و به روزترین زرادخانه هسته‌ای در جهان بوده و صدها کلاهک هسته‌ای را در زرادخانه خود نگهداری می‌کند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد.
خروج آمریکا از برجام با وجود اذعان آژانس به پایبندی ایران
علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا تجت ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد و پس از آن سیاست فشار حداکثری را با هدف به زانود در آوردن ایران در پیش گرفت.
سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران در حالی پیگیری می‌شد که جهان با همه گیری کرونا مواجه شده بود و ایران نیز یکی از کشورهایی بود که درگیر این همه گیری شده بود و دولت ترامپ بدون توجه به درخواست‌های بین‌المللی همچنان این سیاست را در پیش گرفته و اجازه دسترسی ایران به منابع مالی خود برای تامین دارو و نیازهای اولیه را نمی‌داد.
ترامپ با سیاست فشار حداکثری قصد داشت ایران را به زانو در آورد
شکست سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران
سرانجام دولت ترامپ در حالی در ۲۰ بهمن ۱۳۹۹ به کار خود پایان داد که نتوانست به هدف خود برای به زانو در آوردن ایران دست پیدا کند و ایران با وجود فشارهای زیاد و مواجه شد با مشکلات متعدد، همچنان به مسیر خود ادامه داد.
دولت «جو بایدن» پس از روی کار آمد مدعی شده است قصد دارد از طریق مذاکرات در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هسته‌ای برجام را فراهم کند.
برگزاری 6 دور مذاکره در وین برای احیای برجام
تا کنون ۶ دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.
یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت دونالد ترامپ بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.
قصد دولت بایدن برای بازگشت به برجام
مضاف بر این، مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
اخیراً مقام معظم رهبری در جلسه‌ای تأکید کردند آمریکایی‌ها خواستن گنجاندن بندی در توافق هسته‌ای برجام برای ملزم کردن ایران به گفت‌وگو بر سر مسائل موشکی و منطقه‌ای هستند.
یکسال صبر راهبردی ایران پس از خروج آمریکا از برجام
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.