نماز و آداب مخصوص اول ماه
برای اولین روز ماه قمری روایتی از امام جواد علیه‌السلام در منابع وجود دارد.
ربیع‌الثانی یا ربیع الآخر، چهارمین ماه از ماه‌های قمری است. ربیع به معنای بهار است و اختصاص این عنوان برای این ماه شاید از آن جهت است که خداوند باب خیرات خود را برای طراوت روح و جان فراهم می‌آورد و یا گفته‌اند نامگذاری این ماه در فصل بهار رخ داده است که بر فرض صحت این نظر، وقوع آن خالی از حکمت الهی نیست و همان جنبه معنوی که به آن اشاره شد در بر دارد؛ ضمن آنکه ولادت با سعادت امام حسن عسکری علیه‌السلام در این ماه شریف رخ داده است.
برای این ماه اعمال و آداب خاصی وارد نشده جز آن آدابی که برای اولین روز هر ماه قمری وارد شده است؛ از جمله نماز و دعایی که از امام جواد علیه‌السلام رسیده است. از آن حضرت روایت شده است: هر گاه ماه جدید قمری آمد در روز نخست آن دو رکعت نماز بگزار و در رکعت اول آن پس از حمد 30 بار سورۀ توحید و در رکعت دوم پس از حمد 30 بار سورۀ قدر را بخوان؛ سپس صدقه بده که اگر این کار را کنی سلامتی در آن ماه را از خداوند متعال خریده‌ای؛ أَنَّهُ إِذَا رَأَیْتَ الْهِلَالَ أَوَّلَ الشَّهْرِ فَصَلِّ رَکْعَتَیْنِ تَقْرَأُ فِی الْأُولَى مِنْهُمَا بَعْدَ الْحَمْدِ سُورَةَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ثَلَاثِینَ مَرَّةً، وَ فِی الثَّانِیَةِ بَعْدَ الْحَمْدِ سُورَةَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ ثَلَاثِینَ مَرَّةً، ثُمَّ تَصَدَّقْ بَعْدَ ذَلِکَ، فَإِنَّکَ إِنْ فَعَلْتَ ذَلِکَ اشْتَرَیْتَ سَلَامَةَ ذَلِکَ الشَّهْرِ مِنَ اللَّهِ تَعَالَى و در روایتی آمده است این دعا را پس از نماز بخوان:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، ﴿وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَ یَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَ مُسْتَوْدَعَهَا کُلٌّ فِی کِتَابٍ مُبِینٍ.﴾ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، ﴿وَ إِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا کَاشِفَ لَهُ إِلّا هُوَ وَ إِنْ یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ یُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ، وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ.﴾ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، ﴿سَیَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یُسْراً﴾، ﴿مَا شَاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ﴾، ﴿حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ﴾، ﴿وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ﴾، ﴿لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ، سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ﴾، ﴿رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ﴾، ﴿رَبِّ لا تَذَرْنِی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ﴾.
بسم الله الرحمن الرحیم «هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر آنکه رزقش فقط بر عهدۀ خداست و قرارگاه دائم و موقّت او را می‌داند، همه در کتابی روشنگر [چون لوح محفوظ، ثبت] است».بسم الله الرحمن الرحیم «اگر خداوند آسیبی به تو رسانَد جز او برطرف‌کنندۀ آن نیست و اگر برای تو خیری بخواهد کسی قدرت دفع احسانِ او را ندارد، خیرش را به هرکه از بندگانش بخواهد می‌رساند، او بسیار آمرزنده و مهربان است». بسم الله الرحمن الرحیم «همانا خداوند پس از سختی آسانی قرار می‌دهد»، «آنچه خدا بخواهد [انجام می‌گیرد] و هیچ نیرویی جز به‌وسیلۀ خدا [کارگر] نیست»، «خداوند برای ما بس است و او نیکو کارسازی است»، «من کارم را به خداوند وامی‌گذارم؛ زیرا خداوند به بندگان بیناست»، «معبودی جز تو نیست، تو [از هر عیب و نقصی] منزّهی، همانا من [به سبب کناره‌گیری از قومم بدون اِذن تو] از کسانی بودم که به خود جفا روا داشتم»، «پروردگارا! من به هر خیری که به‌سویم بفرستی نیازمندم»، «ای پروردگارم! مرا تنها [و بی‌فرزند] نگذار که تو بهترین وارثانی». (زاد المعاد - مفتاح الجنان، ص 452)