مرگ دردناک یک مادر به‌خاطر جاماندن گاز استریل در شکم

همه‌‌چیز از روز 13مهر سال97 شروع شد؛ یعنی حدود 3سال قبل. فاطمه زنی باردار بود که چند سال پس از به دنیا آمدن نخستین فرزندش، قرار بود به بیمارستان برود تا دختر دومش را نیز به دنیا بیاورد. آنطور که پزشک معالجش گفته بود، فرزند او باید از طریق جراحی سزارین به دنیا می‌آمد و فاطمه روزی که پزشکش تعیین کرده بود، به همراه همسرش به بیمارستانی در تهران رفت و آماده شد تا برای تولد فرزندش به اتاق عمل برود. آن روز عمل سزارین انجام شد و فرزند دوم فاطمه به دنیا آمد. زن جوان یک روز بعد از جراحی از بیمارستان مرخص شد و به خانه‌اش بازگشت. اما همان روز درد عجیبی را در شکمش احساس و گمان می‌کرد که ناشی از عمل جراحی است اما هرچه می‌گذشت این درد بیشتر می‌شد.
گرچه زن جوان تلاش می‌کرد با دردش مدارا کند اما یک هفته که گذشت درد شدید امانش را برید و به همراه همسرش راهی بیمارستان شد. در آن زمان سونوگرافی نیز انجام شد اما هیچ‌کس نتوانست منشا درد را کشف کند. فاطمه به خانه برگشت و 3سال با این درد شدید زندگی کرد تا اینکه چند روز قبل به‌شدت بد حال شد و وقتی به بیمارستان انتقال یافت، معلوم شد درد سه ساله وی، ناشی از جا ماندن گاز استریل در شکمش پس از عمل سزارین بوده است. هر چند پزشکان در جریان یک عمل جراحی گاز استریل را خارج کردند اما دیگر دیر شده بود و زن جوان چند روز بعد جانش را از دست داد.

گزارش مرگ 
فاطمه ساعت 11:45دوشنبه گذشته هفدهم آبان ماه، جانش را از دست داد و وقتی مرگ عجیب او به قاضی حبیب‌الله صادقی، بازپرس ویژه قتل تهران گزارش شد، تحقیقات برای مشخص شدن علت مرگ وی کلید خورد. خانواده فاطمه که از این حادثه شوکه شده بودند می‌گفتند که دلیل مرگ وی، گاز استریلی بوده که 3سال پیش و به‌خاطر سهل‌انگاری تیم جراحی در شکم او جا مانده است. آنها گفتند که پزشکان چند روز قبل و هنگام جراحی و خارج‌کردن گاز استریل از شکم این زن، از عمل جراحی فیلمبرداری کرد‌ه‌اند و همه شواهد نشان می‌‌دهد که مرگ فاطمه به‌دلیل سهل‌انگاری جراح بوده است.
با شکایت این خانواده، بازپرس جنایی تهران دستور انتقال جسد به پزشکی قانونی را صادر کرد تا علت اصلی مرگ مشخص شود. وی همچنین دستور داده فیلم جراحی و خارج کردن گاز استریل و پرونده بالینی بیمار که 3سال قبل عمل سزارین انجام داده بود از بیمارستان به دادسرا فرستاده تا ضمیمه پرونده شود و با انجام تحقیقات، مقصران اصلی این حادثه مرگبار شناسایی شوند. به‌گفته بازپرس جنایی تهران، از آنجایی که در این پرونده قصور پزشکی صورت گرفته با توجه به ماده291 قانون مجازات اسلامی پرونده برای ادامه روند رسیدگی به دادسرای جرایم پزشکی فرستاده خواهد شد.

 پزشکان سهل‌انگار مجازات می‌شوند
بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی پزشک یا گروه پزشکی ممکن است تبعات خطرناک و جبران‌ناپذیری داشته باشد؛ مانند حادثه‌ای که برای فاطمه اتفاق افتاد و مرگ او را رقم زد. علاوه بر این، نگاهی به پرونده‌های دیگر نشان می‌دهد که سهل‌انگاری پزشکان گاهی باعث نقص عضو بیماران شده و خطرات جبران‌ناپذیری برای آنها به همراه داشته است. اما روند رسیدگی در این پرونده‌ها چگونه است و قانون چه مجازاتی را برای مقصران در نظر گرفته است؟ عبدالصمد خرمشاهی، حقوقدان و وکیل دادگستری در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: قصور پزشکی در 2مرحله رسیدگی می‌شود؛ مرحله اول بحث تخلف پزشکی است که در نظام‌پزشکی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. در نظام‌پزشکی قوانینی وجود دارد که وقتی پزشک یا گروه پزشکی دچار اشتباه یا سهل‌انگاری در امر طبابت شده باشند براساس آنها باید مجازات شوند. در آن نظام کمیته‌ای وجود دارد که به قصور پزشکان رسیدگی می‌کند و بعد موضوع براساس مقررات و مجازات‌هایی که برای پزشک یا گروه پزشکی متخلف درنظرگرفته شده، رسیدگی و مجازات اعمال می‌شود. وی درباره مجازات‌های تعیین شده می‌گوید: وقتی قصور پزشکی ثابت شود، یعنی برای اعضای کمیته نظام‌پزشکی محرز شود که پزشکی مرتکب تخلف شده، مجازات‌هایی مانند لغو شدن پروانه طبابت، توبیخ، جریمه یا مجازات‌های دیگری که در سازمان نظام‌پزشکی از باب تخلفات وجود دارد برای پزشکان درنظرگرفته می‌شود. اما بحث دیگر یعنی مرحله دوم در چنین پرونده‌هایی جنبه کیفری مطرح است؛ یعنی اولیای دم خانواده فردی که بر اثر بی‌احتیاطی و اشتباه پزشکان فوت شده یا بیمارانی که به‌دلیل سهل‌انگاری متحمل خسارات جبران‌ناپذیر و نقص عضو شده، می‌توانند به دادسرا شکایت کنند و مجازات دیگری علاوه بر مجازاتی که در نظام‌پزشکی درنظر گرفته شده، در دادگاه کیفری برای پزشک یا گروه پزشکی اعمال می‌شود. خرمشاهی توضیح می‌دهد: وقتی چنین شکایتی پیش‌روی قاضی دادگستری قرار می‌گیرد، روند رسیدگی به‌گونه‌ای است که قاضی دستور تشکیل کمیسیون در پزشکی‌قانونی را می‌دهد. اغلب در مرحله اول کمیسیون 3نفره تشکیل می‌شود و بعد اعلام می‌کند که آیا پزشک یا گروه پزشکی در پرونده مقصر هستند یا نه. اگر مقصر هستند میزان تقصیرشان چند درصد است که براساس درصدبندی به پرداخت دیه محکوم می‌شوند. در این شرایط، چنانچه اولیای دم یا پزشکان به‌نظریه کمیسیون اعتراض کنند، قاضی دستور تشکیل کمیسیون بالاتر می‌دهد؛ یعنی کمیسیون 5نفره که به‌تدریج درصورت اعتراض به نتیجه و موجه شناخته شدن اعتراض از سوی قاضی تعداد اعضای کمیسیون حتی به 11تا 13و 15نفر هم ممکن است برسد.
این وکیل پایه یک دادگستری می‌گوید: در این پرونده‌ها چنانچه بیمار فوت شده باشد، اتهام کیفری که متوجه پزشک یا گروه پزشکی است، قتل شبه‌عمد است که پس از صدور کیفرخواست ادامه روند رسیدگی به دادگاه کیفری سپرده و معمولا پزشکان محکوم می‌شوند. درباره مجازات‌هایی که وجود دارد نیز می‌توان به پرداخت دیه یا زندان اشاره کرد. خرمشاهی با اشاره به ماده 616قانون مجازات اسلامی می‌گوید: براساس این ماده درصورتی که قتل غیرعمد به واسطه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته است یا به سبب عدم‌رعایت نظامات واقع شود، مسبب به حبس از یک تا 3سال و نیز به پرداخت دیه درصورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم خواهد شد؛ مگر اینکه‌ عمل او خطای محض باشد.

3سال جدال با درد
«مرگ همسرم و بی‌تابی دخترانم که سراغ مادرشان را می‌گیرند از یک سو و دردی که 3سال همسرم تحمل کرد و حالا فهمیده‌‌ام به‌خاطر یک سهل‌انگاری بوده، از سوی دیگر زندگی را برایم تبدیل به جهنم کرده است»
همسر فاطمه اینها را با بغض می‌گوید و ادامه می‌دهد: همسرم 3سال تمام درد کشید و هیچ‌کس منشا این دردها را متوجه نشد. شاید اگر زودتر متوجه می‌شدند، او حالا زنده و درکنار ما بود. من از همه شاکیم. از آن پزشکی که با بی‌احتیاطی و سهل‌انگاری، گاز استریل را در شکم همسرم جا گذاشت تا آنهایی که این مسئله مهم و حیاتی را تشخیص ندادند.
مرد جوان می‌گوید: همسرم 3سال قبل وقتی 22ساله بود برای انجام عمل سزارین به بیمارستانی در تهران رفت. قرار بود دختر دومم به دنیا بیاید و همه ما خوشحال بودیم. دخترم به دنیا آمد اما تا چند روز اول همسرم درد داشت که فکر می‌کردیم طبیعی و به‌خاطر جراحی سزارین است اما به‌تدریج دردها بیشتر و بیشتر می‌شد. یک هفته بعد از سزارین درحالی‌که درد امانش را بریده بود به بیمارستان رفتیم. با نظر پزشک سونوگرافی انجام شد و بعد به ما گفتند که دردها طبیعی و به‌خاطر عوارض سزارین است. برای همین ما به خانه برگشتیم و هیچ‌کس به درستی تشخیص نداد منشا این دردها از کجاست.
از 3سال قبل که گاز استریل در شکم فاطمه جا مانده بود، هرازگاهی دردهای شدید به سراغش می‌آمد و او به همراه شوهرش راهی بیمارستان می‌شد. «دست کم هر 6‌ماه یکبار، فاطمه از شدت دردهای شدید در ناحیه شکم تا مرز بیهوشی می‌رفت و ما به بیمارستان می‌رفتیم. هرچند سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن نیز انجام می‌شد اما به ما می‌گفتند به‌احتمال زیاد یک کیست است و دردهای شدید همسرم ناشی از وجود این کیست است. تا اینکه چند وقت قبل که باز هم دردهای شدید تکرار شد و همسرم از هوش رفت، به مطب یک پزشک زنان که یکی از آشنایانمان معرفی کرده بود رفتیم. فکر می‌کنم حدود یک‌ماه قبل بود که خانم دکتر برای فاطمه سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی و ‌ام‌آرآی نوشت.» 
سرانجام با گذشت 3سال از رنجی که فاطمه کشیده بود، راز دردهایی که در همه این سال متحمل شده بود معلوم شد. همسرش می‌گوید: در ابتدا با انجام ‌ام‌آرآی به ما گفتند که یک کیست است و فاطمه باید به سرعت تحت عمل جراحی قرار بگیرد. آنها به ما نگفتند که در همه این سال‌ها گاز استریل در شکم او جا مانده بود. او عمل شد و بعد از 3روز که وضعیت خوبی داشت مرخص شد. بعد از آن باز درد شدید شکم را داشت که باردیگر او را به بیمارستان بردم. آنجا بود که به ما گفتند گاز استریل در شکم همسرم جا مانده بوده و منشا این دردها به‌خاطر جا ماندن این گاز بوده است. پزشکان ‌ام‌آرآی را انجام دادند و بعد گفتند وضعیت همسرم به‌خاطر عفونت وخیم شده و باید باردیگر تحت عمل جراحی قرار بگیرد. او باز زیر تیغ رفت اما تاب نیاورد و جانش را از دست داد. پزشک معالجش قبل از عمل گفت جا ماندن گاز استریل در این 3سال باعث عفونت شده و روده را سوراخ کرده است. همین باعث شده تا عفونت به همه جای شکمش پخش شود. همسرم زن مظلومی بود که بعد از 3سال درد کشیدن در نهایت پرکشید و حالا من نمی‌دانم چطور باید جواب 2دختر خردسالم را که مدام سراغ مادرشان را می‌گیرند بدهم. یکی از دخترانم 5ساله ودیگری 3ساله است. در جریان 2جراحی اخیر میلیون‌ها تومان خرج کردم به این امید که همسرم بهبود می‌یابد و سالم به خانه برمی‌گردد اما زندگیم تا مرز نابودی پیش رفته و اصلا شرایط خوبی ندارم. امیدوارم مقصران مرگ همسرم هرچه زودتر مجازات شوند تا اینچنین با زندگی یک انسان و یک مادر بازی نکنند.