فن بیان و سخنرانی در ورزش

یکی از کاستی‌های مهمی که در فضای ورزشی کشور وجود دارد نقص در فن بیان و سخنرانی در بین مربیان و بازیکنان ورزشی است.

 آیا مربیان ورزشی فقط به دانش فنی نیاز دارند؟

یک مربی ورزشی تفاوت زیادی با یک مدیر حرفه‌ای دارد. مربی علاوه بر دانش فنی و دانش مدیریتی نیاز به قدرت رهبری دارد. این ویژگی است که مربیان ورزشی را از دیگران متمایز می کند. قدرت رهبری به مربی این امکان را می دهد که مقتدر و مسلط به نظر برسد. این اقتدار باید نتیجه احترام باشد نه ترس.

قسمتی از اعتبار مربیان منوط و مربوط به سوابق آن‌ها در دنیای ورزش است و به طور طبیعی مربیانی که در رشته خود قهرمان بوده‌اند از احترام بیشتری نسبت به دیگران برخوردارند. اما این فقط یک روی سکه است. مربیان بزرگی چون سر آلکس فرگوسن، مورینیو و ... را دارید که چنین سوابقی در دنیای ورزشی خود نداشتند ولی در کسوت مربیگری به مربیان بزرگی تبدیل شدند.

ارتباط موثر بزرگترین سرمایه مربی است

وقتی به او نزدیک می‌شوید و او پاسخ تو را می‌دهد بلا فاصله می‌فهمی که می‌توانی او را دوست داشته باشی. این نقل قولی از زالتان آبراهیموویچ در مورد کارلو آنجلوتی مربی پرافتخار ایتالیایی است. برقراری ارتباط موثر حتی می‌تواند در کوتاهترین زمان ممکن بیشترین احترام و اعتبار را برای مربی به ارمغان بیاورد.

اگر نگویم تمامی ارتباط موثر، حداقل می‌توان گفت بخش عمده‌ای از آن مربوط به ارتباط کامل و قدرت فن بیان و سخنرانی مربیان ورزشی است. انسان حیوان ثروتمند نیست، انسان حیوان قدرتمند نیست، انسان حیوان ناطق است. نطق، کلام، سخن و سخنرانی عظیم ترین و باشکوه ترین ویژگی و خصلت انسان است. ارتباط موثر با انسان، بدون سخن قابل تصور نیست.

مربیان بزرگ سخنوران برجسته ای هستند

من یاد گرفته‌ام که وقتی حق با من است باید با جهان مبارزه کنم. این جمله فوق العاده از پپ گواردیولا بازیکن و مربی مشهورسابق بارسلونا است. از او به عنوان مغز متفکر فوتبال نام می برند و همگان اذعان دارند که او یک سخنور حرفه ای است.

وفاداری به انسان‌ها مهم است نه به سازمان‌ها. چون ما با سازمان‌ها فقط کار می‌کنیم. همین نه چیزی بیشتر. این جمله معروف کارلو آنچلوتی در کتاب رهبری با آرامش است. زلاتان در مورد او می‌گوید : مورینیو می داند که چگونه باید با یک بازیکن رفتار کرد و کارلو می داند که چگونه باید با یک انسان رفتار کرد.

این عبارت معروف سرمربی رئال مادرید در مراسم معارفه اش بود: من در جهان بهترین نیستم. اما از نظر من کسی از من بهتر در جهان وجود ندارد. من عوض نمی‌شوم ، من خوزه مورینیو هستم با تمام توانایی ها و تمام خطاهایم .

برای برقرار ارتباط و تاثیرگذاری بر بازیکنان و سایر مربیان، شما باید مهارت فن بیان و سخنوری را بیاموزید.

چرا جامعه ورزشی از نظر ارتباط کاملی  در کلاس مقبولی در جامعه ارزیابی نمی شود؟

اگر نگاهی به مصاحبه ‌های خبری و برنامه‌های تلوزیونی ورزشی بیاندازید به راحتی می توانید کلاس کاملی از قدرت بیان و سخنرانی آن ها را مورد ارزیابی قرار دهید. از آنجا که ورزش با آمادگی جسمی و قدرت بدنی و مهارت های تکنیکی همراه است، مربیان و ورزشکاران کمتر به نحوه سخن گفتن خود بها می دهند. در صورتیکه در مقام یک مربی، سخن و کلام، مهمترین و تاثیرگذارترین ابزاری است که می توانید از آن استفاده کنید.

به همین دلیل کمتر مشاهده می شود که مربیان در آموزش های حرفه ای فن بیان و سخنرانی شرکت کنند. البته در دوره های حرفه ای مربیگری در جهان به فن بیان و سخنرانی می پردازند. وحید هاشمیان لژیونر مشهور فوتبال که در بوندس لیگا توپ می زد و معتبرترین مدرک حرفه ای مربیگری را از فدراسیون آلمان دریافت کرد، تنها مربی ای بود که به موضوع آموزش فن بیان و سخنرانی در دوره پرولایسنس آلمان اشاره کرد.

فن بیان و سخنوری پاشنه آشیل مربیان

مصاحبه های تلوزیونی و همچنین سخنرانی در رختکن، قبل و یا بعد از مسابقه، زمانی که تیم عقب است و یا زمانی که تیم ، نیمه بازی را برنده از زمین خارج شده، زمانی که بازیکن شما مصدوم است و یا شرایط روحی خوبی ندارد مواردی است که می‌توان عیار سخنرانی و قدرت کلام مربیان ورزشی را سنجید.

خاطرات بسیاری از بازیکن های حرفه ای نشان از ناتوانی و ضعف مفرط مربیان در برقراری ارتباط کلامی را نشان می دهد. یکی از بازیکنان اتلتیکومادرید بیان می کند که مربی آن ها 45 دقیقه قبل از شروع بازی برای آن ها سخنرانی می کند در حالی که کاملا مشخص است که رشته کلام از دستش خارج شده و به بازی می اندیشد.

فرگوسن در کتاب زندگی نامه اش اشاره می کند به بازی سال 2003 منچستریونایتد با آرسنال در خانه که با شکست 2 بر صفر منچستر همراه بود. بعد از بازی فرگوسن در رختکن به خاطر گل دوم و عملکرد اشتباه دیوید بکام به خاطر تعقیب نکردن سیلوین ویلتورد، از او انتقاد کرد. بکام انتقاد را نپذیرفت و فحاشی کرد. فرگوسن به یک استوک لگد می زند و به چشم دیوید بکام برخورد می کند. اتفاقات تلخ بعد از این بازی به تیتر یک خبرهای ورزشی تبدیل شد. شاید بعد از بازی زمان مناسبی برای حرف زدن با بازیکنان نباشد. چون مربیان در این زمان حرف های اشتباه را راحتتر به زبان می‌آورند.

باور اشتباه مربیان ورزشی در مورد سخنرانی

زمانی که مربیان ورزشی کلمه سخنرانی را می شنوند گمان می کنند سخنرانی یعنی یک تریبون و یک جمعیت زیاد و دقایق طولانی حرف زدن. در صورتیکه در سخنرانی تعداد و زمان اصالت ندارد. هر زمان که یک مربی بخواهد ارتباط کلامی برقرار کند و مخاطب و بازیکن خود را قانع کند و او را ترغیب، تشویق و تهییج به انجام کاری کند که خودش دلش می خواهد باید سخنرانی کند.

عدم مهارت فن بیان و سخنرانی در ورزش از مهمترین نقاط ضعف مربیان است. سخنرانی کوتاه یک دقیقه‌ای، سه دقیقه‌ای و حداکثر پنج و ده دقیقه‌ای، پرکاربردترین سخنرانی‌های ورزشی است. مهارت کافی برای ایراد سخنرانی های کوتاه از ویژگی های مربیان حرفه ای دنیاست.

 سخنرانی انگیزشی

قالب انگیزشی یکی از پرکاربردترین قالب های سخنرانی برای مربیان ورزشی است. فن بیان و سخنرانی در ورزش با انگیزش بازیکنان عجین و همراه است. مهارت انگیزه بخشی به بازیکنان می تواند یک مربی را تا حد یک اسطوره در ذهن بازیکن باال ببرد. جمله مشهور پپ گواردیولا در مورد لیونل مسی دقیقا همین کار را می کند: سعی نکنید مسی را توصیف کنید، فقط بازی او را تماشا کنید.

در قالب انگیزشی مربیان ورزشی باید روی انتخاب کلمات و جمالت دقت بسیاری داشته باشند. شما زمان زیادی برای انگیزش ندارید، همانطور که زمان زیادی برای انتقاد ندارید. هر دو باید کوتاه باشند و تاثیرگذار. هر قدر زمان انگیزش بیشتر شود از تاثیرش کاسته می شود.

استفاده پررنگ از زبان بدن، حرکات انفجاری دست، استفاده به هنگام از تنالیته صدا و افزایش و کاهش صدا و همچنین قدرت وانرژی باال در تولید صدا از ویژگی های قالب انگیزشی است.

برای اطلاعات بیشتر در خصوص فن بیان و سخنوری به سایت کانون سخنوران ایران مراجعه نمایید

نویسنده: منصور قاسمی