آشنایی با رژیم غذایی قبل و بعد از واکسن کرونا

عسگری فغان پور، مسئول واحد تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل با اشاره به شعار دوازدهمین بسیج ملی تغذیه « تغذیه، کرونا و واکسیناسیون » اظهار کرد: چون کارایی سیستم ایمنی بدن ارتباط زیادی با مصرف غذای سالم دارد لذا به منظور افزایش آگاهی تغذیه ای جامعه و جلوگیری از انتشار مطالب غیرعلمی تغذیه از طریق فضای مجازی، دوازدهمین بسیج ملی تغذیه همزمان با سراسر کشور آغاز شد.

فغان‌پور با اشاره به اینکه برای تزریق واکسن، به رژیم غذایی ویژه ای نیاز نیست، افزود: ضروری است افراد با مواد غذایی که بـه سـلامت و افزایش سیستم ایمنی بدن در زمان واکسیناسیون کمک می کند آشنا شوند تا بتوانند علائم و عوارض احتمـالی ناشی از واکسیناسیون را به حداقل رسانده و سیستم ایمنی خود را تقویت کنند.

وی با بیان اینکه دستگاه گوارش ما بیش از ۷۰  درصد سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهد خاطرنشان کرد: چون دستگاه گوارش پر از فلور طبیعی یا همان پروبیوتیک است می تواند با بسیاری از بیماری ها مبارزه کند بنابراین باکتری های مفید بدن ما با مواد غذایی سرشار از ویتامینها و مواد معدنی و فیبر تقویت و با غذاهای فرآوری شده، پرچرب و شیرین تضعیف می شود.

وی یادآور شد: اگر چه ژنتیک نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد اما خواب کافی، فعالیت بدنی مناسب، تغذیه سالم و دوری از استرس مهم ترین راهکارهایی هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

وی ادامه داد: تقویت سیستم ایمنی بدن سبب می شود فرد کمتر به بیماری مبتلا شده و یا در صورت ابتلا به بیماری سریعا بهبود یابد،هر چقدر سن افراد بالاتر می رود سیستم دفاعی آنها ضعیف تر شده و بیشتر در معرض ابتلا به بیماریها قرار می گیرد. اما کودکان چون در حال رشد هستند و هنوز بدن آنها به طور کامل تکامل نیافته است به تقویت سیستم دفاعی آنها باید بیشتر توجه کرد.

مسئول واحد تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل تصریح کرد: برای مقابله با بیماری کرونا علاوه بر رعایت پروتکل های بهداشتی، بهترین شیوه انجام واکسیناسیون است، برای این که واکسیناسیون تاثیرات لازم را داشته باشد نیاز است بدن را در برابر آن در قبل و بعد واکسیناسیون آماده کنیم که یکی از راهکارهای مهم این آماده سازی تغذیه سالم است.

این کارشناس تغذیه، تعادل و تنوع در برنامه غذایی را یک اصل مهم و ضروری جهت داشتن سیستم ایمنی قوی برشمرد و گفت: تعادل به معنی مصرف مقادیر کافی از مواد مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن و تنوع یعنی مصرف انواع مختلف مواد غذایی که در ۶ گروه اصلی غذایی شامل نان و غلات، سبزیجات، میوه ها، شیر و لبنیات، گوشت ها و تخم مرغ، حبوبات و مغزها قرار دارد که علاوه بر رعایت آن باید از مصرف زیاد نمک، مواد شیرین و مواد چرب پرهیز شود.

وی وضعیت تغذیه را در پاسخ ایمنی ناشی از واکسیناسیون مؤثر دانست و اظهار کرد: تغذیه فرد قبل و بعد از تزریق واکسن با تأثیر بر عملکرد سیستم ایمنی می‌تواند روی پاسخ مناسب بدن در برابر واکسن تأثیر بگذارد.

مسئول واحد تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل ادامه داد: افراد هنگام مراجعه برای تزریق واکسن علاوه بر اینکه باید میزان کافی آب و مایعات( روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب) مصرف کنند، برای جلوگیری از بروز سرگیجه یا افت فشار خون هنگام واکسن زدن، لازم است صبحانه یا میان وعـده سـاده ای مصـرف شود و شب قبل از واکسیناسیون نیز غذای سبک مانند سوپ حاوی مرغ، سبزی های سبز تیره تـازه (اسـفناج، جعفـری، کلم بروکلی) میل شود این موضوع به ویژه در مورد افرادی که ترس از آمپـول زدن دارنـد بایـد رعایـت شـود.

وی همچنین مصـرف شیر، میوه، تخم مرغ، لقمه نان و پنیر ( همراه با سبزیجات مثل گوجه فرنگی یا خیارو ...) بعنوان صبحانه یا میـان وعـده قبل از تزریق واکسن توصیه کرد.

فغان پور خاطرنشان کرد: منظور از مصرف آب درقبل و بعد از واکسن، آب به تنهایی نیست و آب موجود در مواد غذایی، میوه و سبزیجات، آبمیوه های طبیعی و حتی سوپ و غیره را هم شامل می شود. با توجه به اهمیت مصرف میوه و سبزی در رژیم غذایی روزانه، حتما از میوه و سبزیجات همان فصل استفاده شود.

این کارشناس تغذیه مصرف منابع پروتئینی در برنامه غذایی روزانه جهت افزایش توان سیستم ایمنی بدن را امری ضروری برشمرد و ادامه داد: مهم ترین منابع پروتئین انواع گوشت ها، تخم مرغ، حبوبات، مغزها و دانه ها است که باید در برنامه غذایی روزانه مورد استفاده قرار گیرند.

وی نسبت به مصرف زیاد مواد غذایی شیرین، شور و چرب در برنامه غذایی هشدار داد و افزود: مواد شیرین ، شور و چرپ موجب اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود که باید مصرف این مواد به حداقل ممکن برسد.

فغان پور با اشاره به عوارض احتمالی تزریق واکسن خاطرنشان کرد: توصیه می شود بعد از توقف استفراغ، بزرگسالان و کودکان بالاتر از ۳ سال تکه های کوچک یخ را هر ده دقیقه به اندازه یک قاشق مرباخوری؛ و سپس هر ۲۰ دقیقه به اندازه یک قاشق غذا خوری مکیده و همچنین می توان کمی مایعات رقیق مانند آب مرغ یا گوشت، آب سیب یا ژلاتین در طی این دوره میل شود و بعد از گذشت ۸ ساعت از قطع شدن استفراغ، مصرف غذاهای جامد را شروع کنند که باید با یک نوع غذای ساده در اندازه خیلی کوچک، بی بو، کم چرب و کم فیبر باشد، وعده های غذایی در حجم کم تر و تعداد دفعات بیشتر مصرف و سعی شود تا حد امکان از مصرف مایعات همراه با غذا پرهیز شود.

وی همچنین تاکید بر عدم مصرف غذاهای پرچرب یا سرخ کرده، آب میوه ها و نوشیدنی های خیلی شیرین، غذاهای بسیار معطر، غذاهای حاوی فیبر بالا، غذاهای نفاخ، غذاها و یا نوشیدنی های خیلی گرم درزمان تهوع و استفراغ کرد.

فغان پور با اشاره به اینکه جویدن آدامس یا مکیدن آب نبات با طعم مناسب مثل نعنا و لیمو می تواند در پیشگیری و بهبود حالت تهوع در فرد موثر باشد، گفت: بوییدن پوست لیموترش بعد از خراش دادن به کنترل تهوع کمک می کند.

این کارشناس تغذیه تصریح کرد: در هنگام بی اشتهایی بعد از واکسن باید از میوه ها و سبزی هایی شامل سیب( بصورت پالوده)، انار، پرتقال، انجیر، لیموترش، انبه و کدو حلوایی و چای لیمو زنجبیل، اضافه کردن ادویه ها و گلپر، سمنو، شیر برنج با افزودن کمی سیاه دانه و دارچین ، شله زرد با خلال بادام و پسته وانواع مغزها و خشکبار شامل فندق، گردو، پسته، بادام، توت خشک، نخود و کشمش، مویز و برگه میوه ها هم استفاده کنند.

وی افزود: در هنگام بی اشتهایی استفاده از وعده های غذایی در حجم کم و دفعات بیشتر نتیجه بخش خواهد بود البته با افزودن چاشنی هایی نظیر آبلیمو ،آب نارنج و آبغوره به غذا اشتها تحریک خواهد شد.

فغان پور در خصوص ایجـاد تـب بعـد از واکسیناسـیون ادامه داد: استفاده از مایعات و غذاهای آبدار به میزان فراوان بخصوص آب شرب، مصـرف آب میـوه تازه و طبیعی، دوغ کم نمک و بدون گاز، شربت های خانگی کم شیرین نیز برای تامین آب بدن در هنگام تب مناسب خواهد بود.

مسئول واحد تغذیه معاونت بهداشتی بابل استفاده از غذاهای ضد التهاب را در صورت وجود بدن درد و التهاب ناشی از واکسیناسیون پیشنهاد و تصریح کرد: استفاده از چاشنی هایی مثل زنجبیل، نعناع فلفلی، دارچین، فلفـل، زرد چوبـه، سـیر و پیـاز در تهیه غذا به دلیل خاصیت ضد التهابی، همچنین مصرف ماهی های چرب از قبیل مـاهی آزاد، سـاردین، شـاه مـاهی، قـزل آلا، کپـور و روغن کبد ماهی که دارای بیشترین مقدار امگا ٣، آجیل و انوع مغزها و دانـه هـا (بـادام، گـردو، پسـته، فندق، بادام زمینی و کنجد)، روغن کنجد و روغن زیتون نیز از مواد غذایی ضد التهاب محسوب می شود.

گفتنی است دوازدهمین بسیج ملی تغذیه با شعار «تغذیه، کرونا و واکسیناسیون» از تاریخ ۱۵ الی ۳۰ دی ماه در سراسر کشور در حال اجرا بوده که فرصتی مناسب برای افزایش آگاهی و اطلاع رسانی در خصوص تغذیه در جامعه است.