چه خبر از بازار «برنج» ؟
قیمت برنج طی سال جاری نوسانات زیادی را تجربه کرده است، به طوری‌که قیمت هرکیلو برنج ایرانی در بازار تا ۹۶ هزار تومان و قیمت برنج پاکستانی نیز به ۳۲ هزار تومان رسیده است. اگرچه مدتی است که وزارت جهاد کشاورزی، قیمت مصوب برنج را اعلام کرده و این محصول در فهرست اقلام مشمول قیمت‌گذاری دستوری قرار گرفته است، اما بازار برنج همچنان با التهاب روبه‌رو است.
هم اکنون ترجیح مصرف‌کنندگان ایرانی خرید برنج‌های بی‌کیفیت اما ارزان وارداتی است. این در حالی است که مسئولین امر از واردات برنج با کیفیت به میزان کافی، تشدید نظارت‌ها بر بازار و عرضه مستقیم برنج ایرانی سخن می‌گویند. بر همین اساس و پس از اعلام قیمت مصوب انواع برنج به بررسی میدانی شرایط عرضه و قیمت این محصول پرداخته‌ایم.
خریداران به خرید برنج‌های وارداتی همچون برنج پاکستانی و هندی رغبت دارند
یکی از فروشنده‌ها در منطقه مصلی مشهد به خبرنگار ایسنا می‌گوید: در ابتدای فصل پاییز برنج ایرانی کیلویی ۵۰ هزار تومان بود، اما هم اکنون میانگین قیمت اعلام شده برنج ایرانی به عمده فروشی‌ها کیلویی ۸۳ هزار تومان است. همچنین استقبال و تقاضای مردم از برنج ایرانی کاهش پیدا کرده و رغبت آن‌ها به سمت خرید برنج‌های وارداتی همچون برنج پاکستانی و هندی است.
وی ادامه می‌دهد: هم اکنون برنج پاکستانی درجه یک در بازار کیلویی ۲۹ هزار تومان و برنج هندی کیلویی ۲۸ هزار تومان است. همچنین برخی از شالیکاران در شمال محصول ضعیفی را تولید و عرضه می‌کنند که این موضوع بازتاب خوبی در بازار ندارد.
در فروشگاه دیگیری جویای قیمت انواع برنج می‌شویم. فروشنده عنوان می‌کند: در حال حاضر قیمت برنج هاشمی کیلویی ۶۸ هزار تومان، هاشمی کشت دو کیلویی ۷۸ هزار تومان و برنج سرلاشه کیلویی ۴۸ هزار تومان است. همچنین برنج هندی نیز کیلویی ۲۷ هزار تومان است.
فروشنده میانسالی با اشاره به اینکه متاسفانه قیمت برنج ثبات ندارد، می‌گوید: در حال حاضر برنج ایرانی در بازار کیلویی ۷۴ تا ۸۸ هزار تومان به فروش می‌رسد. همچنین طی صحبتی که با اتحادیه صنف برنج فروشان مشهد داشتم برنج کاران شمالی قیمت محصول خود را گران اعلام می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: روند قیمت‌گذاری برنج به این صورت است که قیمت برنج فرآوری شده در شمال حدود ۷۳ هزار تومان است که پس از انتقال به مشهد و با حسب هزینه‌های حمل‌ونقل بنکدار آن را با قیمت کیلویی ۷۴ هزار تومان خریداری می‌کند. بنابراین با حسب ۳درصد سود عمده فروشان و ۱۰درصد سود خرده فروشان این برنج در مغازه‌های خرده فروشی سطح شهر با قیمت کیلویی ۸۴ هزار تومان فروخته می‌شود.
این فروشنده عنوان می‌کند: طبق جدیدترین مصوبه جهاد کشاورزی بالاترین قیمت برای برنج طارم ایرانی در محل خرده فروشی ۶۵ هزار تومان اعلام شد. همچنین عمده فروشان موظف هستند با اعلام قیمت‌های جدید این برنج را کیلویی ۵۸ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش برسانند. بنابراین قیمت برنج ایرانی باید حدود ۱۸ هزار تومان کاهش پیدا کند.
بازار کشش قیمت‌های برنج را ندارد
وی اضافه می‌کند: اکثر خرده فروشان ناچارند به دلیل کمبود نقدینگی در بازار از ۱۰درصد سود فروش خود صرف نظر کنند زیرا بازار کشش این قیمت‌ها را ندارد.
در فروشگاه دیگری گونی‌های برنج وارداتی روی هم انباشته شده است. فروشنده بیان می‌کند: قیمت برنج ایرانی در سال جاری افزایش چشمگیری داشته به طوری‌که این برنج در برخی خرده فروشی‌ها یا فروشگاه‌های سطح شهر به کیلویی ۹۶ هزار تومان نیز رسیده است. در حال حاضر با توجه به گران بودن قیمت برنج ایرانی هیچ نوعی از این برنج را خریداری نمی‌کنم زیرا متضرر خواهم شد.
وی ادامه می‌دهد: برنج پاکستانی به نسبت تورم قیمت مناسبی دارد. عمده این برنج دارای سه درجه کیفیت است. قیمت برنج دانه بلند و ممتاز پاکستانی حدود ۳۲ هزار تومان، درجه یک حدود ۲۹ هزار تومان و درجه دو ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان است.
فروشنده دیگری با اعلام قیمت‌ها عنوان می‌کند: هم اکنون قیمت هرکیلو برنج فجر ۵۴ هزار تومان، طارم کیلویی ۸۵ هزار تومان، برنج دوبار کشت اردشیر ۹۴ هزار تومان، دهقان کیلویی ۸۷ هزار و ۵۰۰ تومان و برنج نیم‌دانه کیلویی ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان است.
وی می‌گوید: حدود یک ماه پیش برنج کشت شده در شهرستان درگز کیلویی ۴۸ هزار تومان فروخته می‌شد، اما همین برنج در هفته گذشته به کیلویی ۷۵ هزار تومان رسید.
در خرده‌فروشی‌های سطح شهر چه می‌گذرد؟
در یک فروشگاه زنجیره‌ای عرضه مواد غذایی در بلوار معلم قیمت هر کیسه ۵ کیلوگرمی برنج شیرودی ۳۱۶ هزار تومان و هر کیسه ۱۰ کیلوگرمی برنج پاکستانی درجه یک ۳۰۰ هزار تومان است. فروشنده می‌گوید: این قیمت‌ها خرید قبلی ما است و در بار جدید افزایش قیمت خواهیم داشت. همچنین تقاضای مردم کاهش محسوسی پیدا کرده است.
فروشنده دیگری عنوان می‌کند: قیمت هرکیلو برنج شیرودی ۵۰ هزار تومان، برنج فجر ۵۷ هزار تومان، برنج هاشمی ۷۵ هزار تومان و برنج کشت دوم ۸۰ هزار تومان است. مردم بیشتر به دنبال خرید برنج های خارجی با قیمت مناسب هستند.
برنج داخلی افزایش ۷۰ درصدی قیمت را تجربه کرده است
حمید جنتی، معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی به تازگی در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص گرانی برنج اظهار کرد: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته از مهر ماه سال گذشته تا بهمن ماه سال جاری قیمت برنج داخلی حدود ۷۰ درصد افزایش و همچنین از مهر ماه سال ۹۹ تا مهرماه سال جاری انواع برنج خارجی بین ۱۵ تا ۲۵ درصد بسته به نوع برنج افزایش قیمت داشته است. خشکسالی تا حدودی و به صورت جزئی در استان‌های تولیدکننده برنج موجب افزایش قیمت شده است اما بخش دیگر از افزایش قیمت برنج ممکن است به دلیل سودجویی برخی از افراد باشد.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در خراسان رضوی برای کنترل افزایش قیمت برنج عنوان کرد: میزان نیاز به این محصول در سطح کشور سالیانه ۲ میلیون و ۸۰۰ تن بوده که بخش کمی از این مقدار یعنی ۳۰۰ هزارتن مربوط به بخش صنف و صنعت است. همچنین از این میزان تقریبا یک‌ونیم میلیون تن وارداتی بوده و بقیه تولید داخل است.
جنتی درباره نیاز سالیانه خراسان رضوی به برنج اضافه کرد: این نیاز چیزی حدود ۲۵۰ هزار تن در طول سال است. در استان سالیانه ۵۴۰۰ تن برنج تولید می‌شود و بقیه نیاز خراسان رضوی به این محصول از خارج از استان تهیه می‌شود. ۱۰ درصد برنجی که به استان وارد می‌شود از طریق تولید داخلی کشور تامین و ۹۰ درصد باقی مانده برنج خارجی و بیشتر از نوع برنج پاکستانی است.
وی با اشاره به انواع برنج داخلی از جمله برنج هاشمی، فجر، دم سیاه معمولی و ... بیان می‌کند: انواع برنج داخلی بسته به نوع کیفیت قیمت‌های متفاوتی دارند که از کمترین رقم یعنی ۳۳ هزارتومان تا بیش از ۹۰ هزار تومان در حال حاضر به فروش می‌رسد. هم اکنون ذخایر برنج استان در بخش دولتی و بخش خصوصی کافی بوده و کمبودی از نظر برنج در استان وجود ندارد.
جنتی در مورد تغییرات قیمتی انواع برنج گفت: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته از مهر ماه سال گذشته تا مهر سال جاری قیمت برنج داخلی حدود ۵۵ درصد افزایش داشته و همچنین از مهر ماه سال جاری تا بهمن ماه نیز در برنج داخلی بیش از ۱۵ درصد افزایش قیمت مشاهده می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: طی یک ماه گذشته تعداد بازرسی‌های انجام شده در حوزه خوار و بار و برنج توسط سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ۱۷۰۰ مورد و تعداد پرونده‌های تشکیل شده در این زمینه حدود ۹۰ مورد بوده است.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای کنترل التهاب در بازار برنج بیان کرد: سازمان جهاد کشاورزی استان نظارت و بازرسی در واحدهای عمده فروشی برنج، انبارها و اتحادیه‌های مربوطه را افزایش داده و به این واحدها نیز اعلام شده تا نسبت به عرضه بیشتر برنج در استان اقدام نمایند.
عمده دلیل افزایش قیمت برنج ایرانی کاهش تولید بود
در ادامه به سراغ سید حسینعلی شرف زاده، رئیس اتحادیه صنف عمده‌فروشان مواد غذایی مشهد رفتیم. وی در خصوص قیمت انواع برنج در بازار بیان می‌کند: هم اکنون قیمت هرکیلو برنج ایرانی درجه یک فجر ۵۵ هزار تومان و برنج شیرودی بین ۵۳ الی ۵۵ هزار تومان است. همچنین قیمت هرکیلو برنج هندی درجه یک ۲۶ تا ۲۸ هزار تومان، برنج پاکستانی درجه یک بین ۲۸ تا ۲۹ هزار تومان و برنج پاکستانی درجه دو ۲۰ هزار تومان است.
کاهش ۴۰ درصدی تولید برنج ایرانی در سال جاری/کمبودی در عرضه برنج نداریم
رئیس اتحادیه صنف عمده‌فروشان مواد غذایی مشهد با اشاره به دلایل افزایش قیمت برنج طی چند ماه اخیر خاطرنشان می‌کند: طی سه ماهه ابتدایی سال جاری برنج ایرانی بالغ بر ۶۰ درصد افزایش را تجربه کرد اما عمده دلیل این افزایش قیمت طی چند ماه اخیر کاهش ۴۰ درصدی تولید این نوع برنج بود. در حال حاضر به دلیل واردات برنج خارجی و توزیع آن در بازار کمبودی در عرضه برنج نداریم.
شرف زاده تصریح می‌کند: همچنین قیمت برنج‌های وارداتی نیز به دلیل مالیات بر ارزش افزوده و نوسانات قیمت ارز ۱۰ درصد افزایش داشته است.
تقاضا برای خرید برنج کاهش پیدا کرده است
وی با پیش‌بینی آینده قیمت‌ها در بازار می‌گوید: در حال حاضر بازار برنج ثبات داشته و انواع برنج به حد کافی عرضه می‌شود، اما تقاضا برای خرید برنج کاهش پیدا کرده است. همچنین بعید به نظر می‌رسد که در آینده افزایش قیمتی در بازار برنج ایرانی داشته باشیم.
به طور کلی در سال جاری قیمت برنج به خصوص برنج ایرانی به دلایل مختلفی همچون خشکسالی، کاهش تولید و ..... افزایش پیدا کرده است به طوری‌که به دنبال افزایش قیمت برنج در مدت اخیر آمار رسمی مرکز آمار ایران از گران شدن این کالا تا بیش از ۹۵ درصد حکایت دارد. اگرچه دولت در راستای ایجاد ثبات در بازار برنج و برای کاهش التهاب بازار واردات برنج به کشور، عرضه اینترنتی و افزایش نظارت را در پیش گرفته است، اما هنوز اتفاقی در بازار برنج نیفتاده و گرانی این محصول در بازار حاکم است.
گزارش از اسماء عرب و فاطمه سادات سید موسوی