۱۵ جمله‌ی ممنوعه که نباید به زنان باردار بگویید
زنان باردار از ابتدای بارداری تا زمان زایمان و تولد فرزند، نگرانی‌های زیادی را پشت سر می‌گذارند. پس بسیار مهم است که در این دوره‌ی مهم و حساس از زندگی مادر، از بیان برخی جملات به ظاهر مثبت که در واقع سمی هستند و استرس او را افزایش می‌دهند، خودداری کنیم.
قطعا همه‌ی ما در مقطی از زندگی و با انجام برخی کارها، مورد انتقاد دوستان و آشنایان قرار گرفته‌ایم. گاهی مورد تشویق دیگران بودیم و از آن‌ها جملات محبت‌آمیز و انگیزشی شنیده‌ایم و گاهی نظرات شخصی دیگران را درباره‌ی مسائل خصوصی خود شنیده‌ایم و بار منفی جملات آن‌ها را تحمل کرده‌ایم.
اما معمولا در مقطعی از دوران بارداری، به محض این‌که علائم و تغییرات ظاهری در بدن مادر دیده می‌شود، اظهارنظر اطرافیان هم بسیار بیشتر می‌شود. اظهارنظرهایی که شاید به دلیل تکرار زیاد، در جامعه عادی به نظر برسند، اما فقط یک زن باردار در شرایط روحی و جسمی خاص خود می‌داند که شنیدن برخی جملات از زبان دیگران چقدر ناراحت‌کننده و استرس‌آور است!
در این مقاله ۱۵ جمله‌ی ممنوعه که نباید به زنان باردار گفت را با هم مرور می‌کنیم تا در آینده و در مواجهه با مادران باردار، دیگر آن‌ها را تحت فشار جملات ناخوشایند قرار ندهیم.
۱۵ جمله‌ی ممنوعه که نباید به زنان باردار گفت
در برخورد با زنان باردار، از اشاره کردن به برخی موضوعات مثل تجربیات شخصی ناخوشایند خود یا دوستانتان درباره‌ی زایمان، مشکلات پس از زایمان یا حتی شوخی‌هایی که درباره‌ی بارداری رایج است، خودداری کنید. این نظرات به ظاهر دوستانه، با هر نیتی که بیان شود، می‌تواند باعث ناراحتی و ایجاد استرس در زنان باردار شود.
۱. چقدر خسته به نظر می‌رسید
بیان این جمله به زنان باردار که با مشکلات زیادی مثل سوء‌هاضمه، اضطراب مداوم، بی‌خوابی و… دست و پنجه نرم می‌کنند زیاد جالب نیست! فراموش نکنید که او فرزندی را در بدن خود پرورش می‌دهد و وضعیت جسمانی متفاوتی دارد. پس بسیار طبیعی است که کمی خسته‌تر از همیشه به نظر برسد. اما گفتن این جمله به زنان باردار چه کمکی به تغییر وضع می‌کند؟ آیا لزومی برای یادآوری این موضوع وجود دارد؟
علاوه بر‌این، به خاطر داشته باشید که آن‌ها نمی‌توانند مثل دوران قبل از بارداری، به سادگی بخوابند. پس هر بار که خواستیم این جمله را به مادر بارداری بگوییم، اول تمام این نکات را در ذهن خود مرور کرده و خود را از گفتن آن منصرف کنیم.
۲. دیگر نمی‌توانی راحت بخوابی
اگرچه این جمله درست است ولی لزومی به تکرار کردن آن نیست! زنان باردار پس از زایمان و تولد فرزند، احتمالا روزهای سختی را تجربه خواهند کرد، میزان خواب آن‌ها به دلیل گریه‌های نوزاد، رسیدگی به او و… تغییر می‌کند؛ اما یادآوری این موضوع، فقط ناراحتی و اضطراب را به والدین منتقل می‌کند.
«وقتی من باردار بودم، نمی‌توانستم خوب بخوابم.»، «خوب استراحت کن چون بعد از زایمان یک شب هم راحت نمی‌خوابی.» بیان تجربیات شخصی خودتان با جملات منفی، کمکی به مادر باردار نمی‌کند. قطعا شرایط زندگی افراد با هم متفاوت است و زنان باردار تجربه‌های متفاوتی از دوران بارداری خود دارند.
۳. آیا برای حاملگی برنامه‌ریزی کرده بودید؟
یکی دیگر از سوالات نامربوطی که برای زنان باردار بسیار آزاردهنده است، پرسیدن درباره‌ی ناخواسته بودن بارداری است. آیا برای بارداری برنامه‌ریزی کرده بودید؟ از روش‌های جلوگیری از بارداری اطلاعی داشتید؟
هیچ‌گاه نباید در این‌باره از یک زن باردار سوال پرسید. قطعا این یک مسئله‌ی کاملا خصوصی و خانوادگی است و مطمئناً او در مورد این تصمیم مهم خود به اندازه‌ی کافی فکر کرده و دلایل قانع‌کننده‌ای هم برای خود دارد.
۴. سر حال به نظر نمی‌رسید
بدون شک حاملگی، شرایط جسمی و روحی سختی را برای زنان باردار ایجاد می‌کند. کم‌خوابی، بی‌اشتهایی، حالت تهوع، نگرانی از آینده، استرس و انتظار لحظه‌ی تولد و ده‌ها عامل دیگر، باعث می‌شود تا مادر کمی خسته و ناراحت به نظر برسد. گفتن این جمله صرفا بیان بدیهیات است که یادآوری آن هم چندان خوشایند نیست. پس بهتر است درباره‌ی حرف‌هایی که قرار است به یک زن باردار بگوییم، کمی بیشتر فکر کنیم.
۵. چقدر چاق شدهاید
هیچ‌وقت درباره‌ی وزن طرف مقابل سوال نپرسید، چه در صحبت با زنان باردار یا یک فرد معمولی! کاملا طبیعی است که وزن مادر در دوران بارداری افزایش چشم‌گیری داشته باشد. همچنین لاغر شدن پس از بارداری و کاهش وزن برای مادر هم فرایندی طولانی خواهد بود. افزایش سایز لباس‌ها، کشیده شدن پوست مادر، نامتوازن شدن شکل بدن و… تنها برخی از مشکلاتی است که زنان باردار با آن‌ها مواجه هستند.
بنابراین هرگونه اظهار‌نظری درباره‌ی شکل بدن زنان باردار و اضافه وزن آن‌ها کاملا اشتباه است. بهتر است نظرات شخصی خود را در این باره بیان نکنیم و تشخیص چاقی را بر عهده‌ی پزشک متخصص مادر بگذاریم. قطعا پزشک توصیه‌های لازم برای کنترل وزن را به او خواهد گفت.
۶. نسبت به زنان باردار دیگر، خیلی لاغر هستید
همان‍قدرکه اشاره به چاقی مادران باردار ناخوشایند است، پرسیدن درباره‌ی دلیل لاغری آن‌ها هم جالب نیست! «شما خیلی لاغرتر از زمان بارداری خواهرم هستید!»، «اصلا به نظر نمی‌رسد که باردار باشید.»، «چطور ممکن است اینقدر لاغر باشید؟»؛ در حالی که این جملات ممکن است به عنوان یک تعریف به نظر برسند، اما در واقعیت استرس زیادی را به زنان باردار وارد می‌کنند و باعث می‌شوند که ذهن آن‌ها نسبت به رشد سالم جنین و آینده‌ی بارداری مشغول شود. پس تشخیص لاغری یا چاقی مادر را به پزشک معالج او بسپاریم و از کنجکاوی درباره‌ی وزن و سایز زنان باردار خودداری کنیم.
۷. آیا مطمئنید که دوقلو باردار نیستید؟
«خیلی چاق شدهاید! مطمئنید که دوقلو باردار نیستید؟ معمولاً نتیجه آزمایش‌ها همیشه درست نیست!» شاید بیان این جملات به نظر جالب باشد اما نگران کردن زنان باردار درباره‌ی موضوع مهمی مثل خطا در تشخیص تعداد نوزادان، اصلا کار درستی نیست! اگر تصور کنیم مشاهدات ما از بدن زنان باردار برای تشخیص تعداد فرزندان آن‌ها، نسبت به آزمایش‌های مختلف خون و سونوگرافی که توسط پزشکان متخصص انجام می‌شود، دقیق‌تر است، باید حتما در طرز فکر خود تجدید نظر اساسی داشته باشیم.
۸. هر لحظه ممکن است زمان زایمان شما فرا برسد، حتماً آماده باشید
شاید درباره‌ی نوزادان زودرس و زایمان پیش از موعد مقرر شنیده باشیم، اما آیا این اتفاق برای همه‌ی مادران پیش می‌آید؟ آیا لازم است با دیدن زنان باردار، این احتمال را به آن‌ها یادآوری کنیم؟
بعد از گذشت چند ماه از شروع بارداری و به وجود آمدن تغییرات ظاهری در بدن مادر، برخی از اطرافیان درباره‌ی زایمان زودرس و خطرات آن به مادر هشدار می‌دهند. شاید به نظر این دسته از افراد، والدین کودک هیچ اطلاعات دقیقی از دوران بارداری ندارند و بدون هیچ‌گونه برنامه‌ریزی، زمان‌بندی و مشورت با متخصص، منتظر تولد فرزندشان هستند! بهتر است این تفکر را کنار بگذاریم و از گفتن این جملات که استرس مادر را افزایش می‌دهد و در تخصص ما نیست خودداری کنیم!
۹. این غذاها برای جنین مضر است
زنان باردار یا بیماران به‌خوبی متوجه می‌شوند که اطرافیانشان تا چه اندازه در هر زمینه‌ای تخصص دارند! معمولا وقتی دوستان و آشنایان، مادر بارداری را می‌بینند، فورا شروع به توصیه‌هایی می‌کنند که از نظر خودشان کاملا علمی و درست است! بیان جملاتی مثل: «این غذا را به هیچ‌وجه نخور!»، «چقدر کافئین مصرف می‌کنی؟ از مضرات کافئین اطلاعی داری؟»، «این غذاها را در دوران بارداری نخور!»، «همیشه اینقدر پرخوری می‌کنی؟»، شاید از روی دلسوزی و مهربانی باشد، اما زنان باردار بهتر از هرکسی می‌دانند که چگونه غذا بخورند.
این روزها به دست آوردن اطلاعات درست از سایت‌های معتبر اینترنتی و کتاب‌های مختلف کار آسانی است. همچنین یک مادر باردار درباره‌ی تغذیه و بایدها و نبایدهای دوران بارداری، حتما از پزشک معالج خود اطلاعات لازم را می‌گیرد. پس بهتر است در برنامه‌ی غذایی مادران باردار دخالت نکنیم.
۱۰. آیا قصد زایمان طبیعی دارید یا سزارین؟
پرسیدن درباره‌ی نحوه‌ی زایمان زنان باردار، بد نیست. مخصوصا اگر نزدیکان این سوال را بپرسند تا بتوانند برای زایمان در کنار مادر باشند و برای نیازهای او در روزهای پس از زایمان، برنامه‌زیری بهتری کنند. اما اگر هدف ما، منصرف کردن مادر از تصمیمش یا بیان مضرات انتخاب او باشد، بهتر است اصلا این سوال را نپرسیم!
«نکند قصد سزارین داری؟»، «واقعا حاضری طبیعی زایمان کنی؟»، «می‌دانی سزارین چه عواقبی دارد؟»، «از زایمان طبیعی نمی‌ترسی؟» و… مطرح کردن این سوالات، استرس زنان باردار را بیشتر می‌کند و باعث می‌شود تا درباره‌ی تصمیمشان مردد شوند.
باید بدانیم این موضوع یک انتخاب شخصی برای مادر است. او با سنجیدن شرایط و توانایی‌های جسمی و روحی خود و توصیه‌های پزشک، تصمیم می‌گیرد که فرزندش را چگونه به دنیا بیاورد. بنابراین، دادن مشاوره‌های پزشکی به زنان باردار را فراموش کنیم و نحوه‌ی زایمان را برعهده‌ی پزشک و بیمار بگذاریم.
۱۱. آیا می‌توانم شکمتان را لمس کنم؟
برخی معتقدند لمس شکم زنان باردار باعث خوش‌شانسی می‌شود! برخی دیگر هم فقط از روی کنجکاوی دوست دارند این کار را تجربه کنند. از نظر بسیاری از مردم این یک کار عادی است و دلیلی برای ناراحتی مادران وجود ندارد! اما دقیقا مثل سایر نکاتی که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم، بیان چنین جمله‌ای هم می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. در بسیاری مواقع، مادران از روی اجبار یا خجالت، درخواست شما را قبول می‌کنند، در حالی که مایل به انجام این کار نیستند.
۱۲. نباید در دوران بارداری این را به شما بگویم ولی …
اگر باور دارید گفتن بعضی جملات در حساس‌ترین دوره‌ی زندگی زنان باردار درست نیست، پس به هیچ‌وجه آن‌ها را به زبان نیاورید! «نباید در دوران بارداری این را به شما بگویم ولی …»، این جمله و چیزهایی که بعد از آن گفته می‌شود، معمولاً یکی از بدترین حرف‌هایی است که یک مادر باردار می‌تواند در طول دوران حاملگی خود بشنود.
شنیدن توصیف‌های ما از درد شدید هنگام وضع حمل، مشکلات بعد از زایمان، شرایط سخت حرکتی بعد از تولد فرزند، بی‌خوابی‌های شبانه و… برای هیچ مادری جذاب نیست. پس اگر وسوسه شدیم تا جملات ممنوعه را بعد از این عبارت بگوییم، فورا خود را به سکوت دعوت کنیم.
۱۳. شیر مادر یا شیر خشک، شما کدام را انتخاب می‌کنید؟
کنجکاوی درباره‌ی نوزادان آینده و مطلع شدن از تصمیمات زنان باردار برای بسیاری از مردم جالب است! اما تا چه حد می‌توانیم درباره‌ی مسائل شخصی والدین سوال کنیم؟ آیا پرسیدن جزئیات برنامه‌های والدین برای پرورش فرزندشان کار درستی است؟
«شما برای تغذیه نوزادتان از شیر خشک استفاده می‌کنید یا شیر مادر؟» اگر چنین سوالاتی را بدون منظور و فقط از روی کنجکاوی می‌پرسید، احتمالا مادران هم ناراحت نمی‌شوند. ولی اگر قصد دارید بعد از شنیدن جواب، توصیه‌های شخصی خود را بیان کنید، بهتر است از ابتدا سراغ این موضوعات نروید!
زنان باردار با مشورت پزشک و بررسی وضعیت خود، بهترین راه را برای شیردهی انتخاب می‌کنند. پس در تصمیم‌های شخصی والدین دخالت نکنیم.
۱۴. شما خیلی شجاع هستید
این یک تعریف است یا تخریب؟! اگر شما قصد ندارید در آینده بچه‌دار شوید، بچه‌دار شدن را تصمیم درستی نمی‌بینید و به نظر شما بچه‌دار شدن انتخاب اشتباهی است، بهتر است نظرات شخصی خود را با زنان باردار در میان نگذارید!
«بارداری؟ عجب دل و جراتی داری!»، «این روزها شرایط اقتصادی آنقدر بد است که نمی‌توانیم از پس یک فرزند دیگر بربیاییم.»، «تو خیلی شجاعی که با وجود این همه مشکل، تصمیم به بارداری گرفتی.»، «فرزند سومت را بارداری؟ من حتی یک فرزند هم نمی‌خواهم!»
بهتر است به‌جای این حرف‌ها، در مقابل خبر بارداری دیگران، کمی خوشحال باشیم و به آن‌ها تبریک بگوییم! نظرات شخصی ما، یادآوری مشکلات موجود و… فقط باعث نگرانی و دلسردی مادران می‌شود؛ پس به یاد داشته باشیم که هر کسی می‌تواند برای زندگی خود تصمیم بگیرد و ما موظف هستیم برای مسائل شخصی دیگران احترام قائل شویم!
۱۵. حتماً فرزند آخرتان است، اینطور نیست؟
این سوال هم مثل جملات قبلی، کنجکاوی آشکار در زندگی خصوصی زنان باردار است. انتخاب تعداد فرزندان و تصمیم در این‌مورد فقط به والدین کودک مربوط است و به جز پزشک یا مشاور خانواده، هیچ فرد دیگری اجازه ندارد در این مورد دخالتی داشته باشد.
به جای این ۱۵ جمله‌ی ممنوعه، چه جملاتی را به زنان باردار بگوییم؟
زنان باردار معمولا در هر موقعیتی و از سوی هر کسی مورد توجه و محبت قرار می‌گیرند. اما یکی از آزاردهنده‌ترین تجربه‌هایی که زنان باردار از آن یاد می‌کنند، تبدیل شدن همه‌ی اطرافیان به پزشک متخصص است! باید بدانیم شنیدن توصیه‌های ما نه تنها برای مادر مفید نیست، بلکه باعث ناراحتی، خستگی، دلزدگی و احساس اضطراب در او می‌شود.
در برخورد با یک مادر باردار باید توجه داشته باشیم که او از نظر شرایط جسمی و روحی، وضعیت خاصی دارد، پس بهتر است جملات مثبت و انگیزشی را جایگزین حرف‌های منفی و دلسوزانه‌ی خود کنیم. حالا بیایید ۱۵ جمله‌ای که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم را یک بار دیگر مرور کنیم. می‌توانیم با کمی تمرین، جملات جایگزینی برای آن‌ها در نظر بگیریم.
برای مثال اگر قصد صحبت با یک مادر باردار را داریم، به جای گفتن: «حتما خیلی خسته‌ای.» بگوییم: «چه احساسی داری؟» به مادر اجازه بدهیم تا خودش از حسی که دارد به ما بگوید. می‌توانیم به جای یادآوری اضافه وزن او، چهره‌ی زیبا و دوست‌داشتنی‌اش را تحسین کنیم: «خیلی زیباتر به نظر می‌رسید.».
«فرزندتان دختر است یا پسر؟»، «اگر برای آشپزی یا انتخاب نوع غذا مشکلی دارید، می‌توانم به شما کمک کنم.» جایگزین‌های بهتری برای «اگر دوقلو باردار باشی و تشخیص دکتر اشتباه باشد…»، «این غذا را نخور.»، «به نظر من این کار را نکن» و… هستند، اینطور نیست؟
علاوه‌بر این‌ها، می‌توانید از جملات زیر برای مکالمه با یک مادر باردار استفاده کنید:
-
اگر کمکی نیاز دارید حتماً به من بگویید.
-
تبریک می‌گویم، شما حتما مادر فوق‌العاده‌ای خواهید شد.
-
اگر دوست داشته باشید، می‌توانم چند کتاب خوب برای دوران بارداری و زایمان معرفی کنم.
-
همچنین بد نیست اگر اجازه دهید تا مادران شروع‌کننده‌ی صحبت باشند و درباره‌ی موضوعاتی که به آن علاقه دارند با هم حرف بزنید.
شما چه جملات جایگزینی را به جای جملات منفی و دلهره‌آور پیشنهاد می‌کنید؟