فرش؛ صنعت فراموش شده؛ ضرورت در حمایتهای دولت
صنعت فرش در ایران در حالی که می تواند در بالابردن میزان صادرات محصولات غیر نفتی نقش تعیین کننده ای داشته باشد، متاسفانه مورد توجه دولتمردان قرار ندارد.
حشمت اله سلطانی؛ تحول اقتصادی در انگلستان قرون هیجده و نوزده با گسترش دو فاز از جهش اقتصاد و تولید، آغاز شد که این جهش سبب شد پدر پیر استعمار بتواند نیمی از دنیا را به تصرف خود در آورد و این دو؛ یکی در حوزه دریانوردی بود و دیگری در حوزه صنعت نساجی. این دو حوزه در واقع مکمل یکدیگر بودند و اصطلاحا همدیگر را پوشش میدادند.
در غرب مدرن امروز نیز صنایع چند منظوره و تولیداتی که یکدیگر را همپوشانی میکنند، کم نیستند. از هارد دیسکهای کامپیوتر گرفته تا چاپ سه بعدی مواد، علی رغم کهنه و نو بودن آنها، به موازات یکدیگر حرکت می کنند.
فرش؛ هنر- صنعتی است تاریخی که مشاغل فراوانی را تحت پوشش خود در می آورد و بازارهای آسیایی و به ویژه اروپایی و آمریکا را در سه بخش شمالی، جنوبی و مرکزی در بر میگیرد. در دهههای اخیر؛ سیاستهای اشتباه، عدم حمایت واقعی از این هنر- صنعت، رقابتهای شدید برخی از کشورها مانند ترکیه، آلمان، ژاپن، چین و تعدادی دیگر از کشورها، سبب شده تا ایران، عملا از گردونه این رقابت کنار گذاشته شود و ضربه مهلکی بر صنعت فرش، وارد گردد.
بااین وجود؛ ما بدون تردید میتوانیم در حوزه فرش و در دو بخش فرش سنتی دست باف و فرش ماشینی، به واسطه تجارب بالا، سوابق درخشان و تواناییها و پتانسیلهای قابل قبول، در این هنر- صنعت، تحرّکی جدید و موثر ایجاد کنیم و ارز آوری قابل توجهی برای کشور داشته باشیم. توجه ویژه به فرش دستباف از یک سو و فرش ماشینی از سوی دیگر، خواهد توانست فضایی رقابتی با صدور مشوّقهای لازم، به وجود آورد و فرش ماشینی و دستباف، به عنوان مکمل یکدیگر عمل کرده، هریک، دیگری را تحت پوشش خود قرار دهد.
ناگفته پیداست مدیریت های ضعیف و به شدت لابیگر، نخواهند توانست از نقطه نظر فنی، تولیدی و هنری، تاثیری بر این بخش از صنعت کشور داشته باشند، برای آن که برای چنین مدیریتهایی اساساحفظ شرایط موجود، مهم و ایجاد وضعیت تحول گرا برای شان مضر خواهد بود. نیروهای جوانی که در مقاطع مختلف دانشگاهی، در رشتههای مختلف مربوط به فرش، تحصیل کردهاند و افراد باتجربهای که سالها عملا دراین صنعت، فعالیت داشتهاند، میتوانند با بهرهگیری از سواد و تجارب یکدیگر، یاری دهندگان بسیار موثری در گسترش صنایع نساجی و ازمیان آنها، فرش باشند. بدون تردید؛ ایجاد ارتباط سازنده بین بخش سنتی فرش و بخش مدرن آن در دانشگاهها و صنایع نساجی، میزان بهره وری، کارآفرینی، خلاقیت های پنهان و درآمد زایی ها و توسعه بخش اشتغال را در حد زیادی بالابرد و به این هنر- صنعت، رونق بخشید.
فرش ایران به دلیل قدمت و جایگاهی که در حوزه سنتی از دیرباز داشته است و هم چنین پیشرفتهای قابل توجه و قابل رقابت در زمنیه فرش صنعتی در سطح بینالمللی، نیازمند حمایتهای ویژه دولت بوده و بایستی اعتبارات قابل توجهی در اختیار علاقه مندان و فعالان این بخش قرار گیرد. .