وعده‌ای که سراب شد / هفت‌خوان وام با سهام بورسی
۱۰۰ روز از اجرای طرح توثیق سهام سازمان بورس می‌گذرد، به بررسی چالش‌های این طرح پرداخته ایم
ایجاد انگیزه استفاده از «دریافت وام با ضمانت سهام» می‌تواند به بازار بورس، سرمایه‌گذاران و فعالان آن کمک کند یا خیر؟
یکی از تصمیماتی که اخیرا در راستای اجرای دستورالعمل بانک مرکزی مبنی‌بر اعطای تسهیلات خرد گرفته شده، «طرح توثیق سهام» است. این طرح که سازمان بورس حدود ۱۰۰ روز پیش از آن رونمایی کرده می‌تواند اثرات موثر و مفیدی هم برای بازار و هم فعالان آن داشته باشد. اما با ۶ ملاحظه و به‌نوعی نقطه‌ضعف در این طرح روبه‌رو هستیم.
۱- از آن جهت که دو برابر مبلغ وام (که ظاهرا سقف آن ۲۰۰ میلیون تومان است) باید سهام توثیق شود و این سهام‌ها در مدت دوره بازگشت وام ممنوع‌الفروش خواهد بود، انگیزه کافی در سرمایه‌گذاران برای دریافت آن وجود نخواهد داشت. به زبان ساده، توجیه اقتصادی این موضوع که شما ۲۰۰ میلیون سهام را ضمانت کنید و ۱۰۰ میلیون تومان وام بگیرید سخت و نوعی بی‌انگیزگی به همراه دارد.
۲- با توجه به وضعیت ترازنامه‌های بانکی که درصد مطالبات مشکوک‌الوصول و سوخت‌شده در آن زیاد است، چگونه می‌توان بانک‌ها را به پرداخت وام با ضمانت سهام توجیه کرد؟ سیستم بانکی معتقد است سهامی که ممکن است در طول دوره بازگشت وام دچار افول قیمتی شده یا حتی نقدشوندگی آن ضعیف باشد نمی‌تواند ضامن کافی محسوب شود
۳- آنچه به‌صورت میدانی مشخص است ابعاد متفاوت این طرح همچنان برای بسیاری از شعب بانک‌های مورد نظر توضیح داده نشده و تنها شعب مرکزی این بانک‌ها هستند که تا حدودی توجیه هستند.
۴- درحالی‌که بیش از ۴۸ میلیون نفر در کشور دارای سهام عدالت هستند، اما امکان دریافت این وام با ضمانت سهام عدالت وجود ندارد و این موضوع باید از سوی سازمان بورس هرچه سریع‌تر بررسی شود.
۵- به نظر می‌رسد طرح دارای ایرادات ساختاری بوده؛ چراکه سامانه اینترنتی توثیق سهام در بسیاری از روزها قطع بوده و شما می‌بایست خوش‌شانس باشید که در اولین مراجعه به سایت، ضمانت سهام خود را انجام دهید.
۶- در بین اهالی بازار سرمایه این طرح گمنام و ناشناخته مانده و این موضوع باید از سوی سازمان بورس با برگزاری جلسات با فعالان بازار و تبلیغ و تشویق آنها پیگیری شود. به‌نوعی به‌صورت خبری و رسانه‌ای باید این طرح جا بیفتد.