پیش‌بینی‌ها از روند افزایشی بیماری کرونا تا عید نوروز
دبیر کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا ضمن تشریح ویژگی‌های زیرسویه‌های جدید کووید، گفت: به نظر می‌رسد موج هشتم از دو - سه هفته آینده شروع به افزایش می‌کند و تا عید این پیک را خواهیم داشت و سپس به تدریج در روند نزولی منحنی قرار می‌گیریم.
دکتر حمیدرضا جماعتی در گفت‌وگویی، درباره وضعیت کرونا در جهان، سویه‌های در گردش آن و وضعیت موج هشتم بیماری در کشور، گفت: در هفته‌های گذشته، در برخی کشورهای دنیا میزان درگیری و مورتالیتی ناشی از کرونا به صورت بدون تغییر و اصطلاحا پلاتو درآمده است. به خصوص که میزان ابتلا و مورتالیتی در چند کشور به صورت چشمگیری دیده شده است که کشورهایی مانند چین و ژاپن، کشورهایی مانند آلمان، اسپانیا و هلند در اروپا و کشورهایی مانند اندونزی در آسیا و... طی یکی دو هفته اخیر شاهد بودند که میزان مرگ‌ومیر و مورتالیتی‌شان به طور چشمگیری افزایش یافته است.
وی افزود: اما نکته‌ای که وجود دارد این است که در برخی کشورها علی‌رغم اینکه میزان ابتلا و مرگ‌ومیر افزایش یافته است، متاسفانه گزارشی درباره این افزایش و نوع سویه‌هایی که در آن کشورها غالب است، ارائه نمی‌دهند. به طور خلاصه هم در کشور چین و هم در کشور ژاپن و هم در اندونزی، میزان مرگ‌ومیر طی چند هفته اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته و میزان بستری در بیمارستان هم بالا رفته است. در عین حال آمریکا هم در بررسی‌های انجام شده، بیش از ۲۰۰۰ مرگ‌ومیر را در هفته‌های اخیر در برخی از هفته‌ها گزارش کرده است.
جماعتی گفت: یکی از زیرسویه‌هایی که در حال افزایش است و شاید مقداری نگرانی ایجاد کرده، CH۱.۱ است که در حال افزایش است و شاید ترند افزایش آن نگرانی‌هایی را در کشورهای دیگر ایجاد کرده است. آنچه که از کشورهای اطراف چین گزارش شده است نیز زیرسویه غالب BQ۱.۱ است که در حال افزایش است. البته باید توجه کرد که آنچه منجر به افزایش مورتالیتی در کشور چین شده است، بحث عدم واکسیناسیون در افراد با ریسک بالا و افراد با سن بالا است. در عین حال مقداری هم گروه‌های ضد واکسن در این کشور فعالیت می‌کنند که باعث شده میزان واکسیناسیون در دُزهای آخر، به طور چشمگیری کاهش یابد و این موضوع باعث شده که شاید این زیرسویه‌ها علی‌رغم اینکه به طور کلی مورتالیتی بالایی ندارند، اما در چین بنابه این دلایل باعث ایجاد مشکلات جدی شوند.
زیرسویه‌های در گردش در ایران
BA۵ همچنان سویه غالب در ایران
وی افزود: در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر، شرایط بهتر است. هرچند که به نظر می‌رسد از چند هفته قبل، به تدریج زیرسویه‌هایی از اُمیکرون در کشور ما افزایش یافته است که یکی از مهم‌ترین‌های آن افزایش XBB۱.۵ است که روندی افزایشی را داشته است. البته بر اساس آخرین گزارشی که طبق بررسی ژنتیک ویروس‌های در گردش در کشور داریم، همچنان زیرسویه BA۵ به عنوان بیشترین زیرسویه در گردش در کشور بوده و حدود ۸۸ درصد در کشور ما شیوع دارد. در عین حال یکی دیگر از زیرسویه‌های جدیدی که وارد کشور شده که البته از چند هفته قبل به کشور وارد شده بودند، یکی BA۲.۷۵ که حدود ۴.۴ درصد است. همچنین زیرسویه BA۴ که در برخی کشورها زیرسویه شایع است، در کشور ما حدود ۱.۵ درصد را تشکیل می‌دهد. درباره BQ۱ هم فعلا طبق گزارش‌ها به صورت تک‌گیر و تک تست در کشور مشاهده کردیم، اما اینطور نبوده که زیاد شود. البته باید توجه کرد که به هر حال این زیرسویه‌ها از کشورهای دیگر از طریق مسافران ممکن است وارد کشور شوند یا با گردشی که خود ویروس در جامعه دارد، این زیرسویه‌ها نیز در کشور ایجاد شوند.
زیرسویه‌های جدید کرونا به افزایش مرگ منجر می‌شوند؟
وی افزود: در عین حال باید توجه کرد که هنوز گزارشی نداریم که این زیرسویه‌ها نسبت به زیرسویه‌های قبلی اُمیکرون، به افزایش مرگ‌ومیر منجر شوند. تقریبا مانند زیرسویه‌های دیگر اُمیکرون است. چند ماه قبل زیر سویه BA۲.۷۵ در هند شایع شده بود و اگر افزایش مرگ و میر را ایجاد می‌کرد، باید در دنیا و کشور ما هم باعث ایجاد مشکلاتی می‌شد که این اتفاق نیفتاد و هنوز هم گزارشی از افزایش مرگ‌ومیر ناشی از این زیرسویه‌های جدید، در کشورهای دیگر نسبت به زیرسویه‌های دیگر اُمیکرون نداریم.
وی با بیان اینکه البته شاید میزان سرایت‌پذیری و افزایش درگیری افراد به زیرسویه‌های جدید کرونا بیشتر باشد، گفت: به طور کلی شاید زیرسویه‌های جدید نسبت به زیرسویه‌های قبلی از نظر سرایت‌زایی بیشتر باشند، اما از نظر میزان مرگ‌ومیر و پذیرش در بیمارستان‌ها، طبق گزارش‌های فعلی، تفاوتی با سایر زیرسویه‌ها ندارند. از نظر علائم هم تفاوت زیادی با زیرسویه‌های قبلی ندارند و مقداری علائم گوارشی زیرسویه‌های جدید ممکن است بیشتر باشد، اما به طور کلی از نظر علائم مانند زیرسویه‌های قبلی کرونا هستند و علائمی نظیر ضعف، بی‌حالی، تب، علائم درگیری سیستم تنفسی فوقانی مانند آبریزش بینی، گلودرد و ... داشته باشند.
موج هشتم از چه زمانی شروع شده است؟
پیش‌بینی‌ها از موج هشتم کرونا در کشور و زمان رسیدن به قله
جماعتی درباره زمان آغاز موج هشتم در کشور گفت: اینطور نبوده که از چند هفته پیش که زیرسویه‌های جدید اُمیکرون وارد شدند، موج هم داشته باشیم، بلکه این زیرسویه‌ها را در کشور داشتیم. این زیرسویه‌ها زمانیکه وارد جامعه می‌شوند، گردش کرده و چند هفته طول می‌کشد تا تکثیر شوند و خودشان را نشان دهند. بنابراین این زیرسویه‌های جدید در کشور وجود دارد و وقتی که افزایش می‌یابد، منجر به بروز موج جدیدی می‌شود که انتظار داریم این موج را یکی دو هفته آینده یعنی تا پایان ژانویه داشته باشیم و تا عید نوروز روند افزایشی موج ادامه داشته باشد؛ به طوری که تا عید روندی افزایشی دارد و ممکن است تا عید نوروز به پیک خودش برسد. بنابراین با توجه به مطالعات اپیدمیولوژیک به نظر می‌رسد این موج از دو سه هفته آینده شروع به افزایش می‌کند و بعد تا عید این پیک را داریم و پس از آن به تدریج در روند نزولی منحنی قرار می‌گیریم.
وی تاکید کرد: بنابراین باتوجه به پیش‌بینی‌هایی که می‌شود و باتوجه به افزایش گزارش‌های پراکنده از میزان بستری در بیمارستان‌ها و آی‌سی‌یوها، به نظر می‌رسد که از یکی دو هفته آینده، روندی افزایشی را در تعداد بستری‌ها و مرگ‌ومیر نسبت به شرایط فعلی داشته باشیم. علی‌رغم اینکه به نظر می‌رسد که وارد پیک هشتم شده‌ایم، اما از نظر تعداد افزایش میزان مرگ‌ومیر و تعداد بستری شاید یکی دو هفته آینده، به صورت چشمگیری این موضوع مورد توجه قرار گیرد و به نظر می‌رسد که این افزایش تا عید نوروز ادامه داشته باشد و بعد از آن هم به نظر می‌رسد که مجددا روند کاهشی را داشته باشیم.
توصیه‌های کمیته علمی کرونا برای مقابله با موج هشتم
جماعتی گفت: بر این اساس کمیته علمی توصیه می‌کند که یکسری تمهیدات رعایت شوند؛ به طوری که مردم حتما در مجامع شلوغ و مسقف از ماسک استفاده کنند و اقدامات بهداشتی مانند فاصله‌گذاری‌های اجتماعی، ضدعفونی کردن دست‌ها و ... را مانند گذشته انجام دهند. شاید درباره استفاده از ماسک در فضاهای باز، آنقدر تاکید نیست، اما درباره جاهایی مانند مترو، اتوبوس، فروشگاه‌های بزرگ، سالن‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و جاهای مسقف، توصیه به استفاده از ماسک است.
چه کسانی واکسن تزریق کنند؟
دبیر کمیته علمی کشوری کرونا به توصیه‌های این کمیته درباره تزریق واکسن کرونا نیز اشاره کرد و گفت: همانطور که کمیته ملی واکسن تاکید کرده است، کمیته علمی کرونا هم تاکیدش بر تزریق حداقل یک دز واکسن به ویژه برای افراد های‌ریسک است که واقعا می‌تواند موثر باشد؛ به طوری که می‌تواند هم میزان مرگ‌ومیر و هم میزان پذیرش در آی‌سی‌یو و بیمارستان‌ها را کم کند. بنابراین توصیه ما این است که واکسن‌هایی که داریم می‌تواند موثر باشند. بسیاری ادعا می‌کنند که شاید این واکسن‌ها روی زیرسویه‌های جدید موثر نباشد، اما در واقع در همین زیرسویه‌ها هم واکسن‌ها می‌توانند موثر باشند. به ویژه در افرادی که سن بالا یا ریسک بالا دارند. در عین حال اقدامات بهداشتی شامل استفاده از ماسک، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی به ویژه در مکان‌های شلوغ یا مسقف مانند مدارس، دانشگاه‌ها، فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و ... باید استفاده شود. همچنین توصیه بر این است که تهویه خوبی در جاهای مسقف داشته باشند و فاصله‌های اجتماعی رعایت شوند.
کرونایی‌ها چند روز در قرنطینه بمانند؟
وی با بیان اینکه بنابراین توصیه بر این است که افراد های‌ریسک و افراد با سن بالا، حتما یک دُز اضافه واکسن ضدکرونا را تزریق کنند، درباره مدت زمانی که نیاز است مبتلایان به زیرسویه‌های جدید کرونا در قرنطینه بمانند، گفت: افرادی که به بیماری مبتلا می‌شوند، اگر علائم‌شان خفیف است و علائم مختصر بیماری را دارند، خود را قرنطینه کنند. البته در زیرسویه‌های جدید ممکن است مقداری مسایل گوارشی بیشتر دیده شود، اما تغییر جدی در علائم نسبت به زیرسویه‌های پیشین مشاهده نمی‌کنیم و به نظر می‌رسد که همان علائم باشند، اما اگر کسی مبتلا شد و علائم خفیف داشت، توصیه بر این است که حداقل پنج روز در منزل استراحت و خود را در خانه قرنطینه کند و بعد از بهبودی علائم بالینی به سرکار یا تحصیل مراجعه کند. برای افرادی که علائم شدیدتر دارند، توصیه بر قرنطینه به مدت یک هفته تا ۱۰ روز است و اگر بیمار به بستری در بیمارستان نیاز داشته باشد، براساس تجویز پزشک متخصص رفتار می‌شود.
لزوم غربالگری در مرزها
وی درباره لزوم افزایش تست و غربالگری‌ها، گفت: بر اساس شرایط افزایش تست‌های کرونا انجام می‌شود. اگر تعداد مبتلایان بالا رود، افزایش تست و افزایش غربالگری در بخش‌های مختلف به ویژه در مرزها اتفاق می‌افتد و توصیه هم بر همین است؛ چراکه می‌تواند تا حد زیادی به شناسایی افراد مبتلا کمک کند. باید توجه کرد که ملاک ابتلا به کرونا، علائم بیمار است و تست مثبت هم تایید کننده آن است. حال ممکن است کسی علامت‌دار و مبتلا به کرونا باشد، اما برای انجام تست مراجعه نکند. اگر افرادی علامت دارند و در جامعه فعالیت دارند، بهتر است که حتما تست را انجام دهند و اگر گرفتار کرونا شدند، ایزوله شوند.
وی درباره وضعیت غربالگری مرزها با توجه به تعطیلات سال نو میلادی و همچنین تعطیلات پیش‌روی بهمن ماه در کشور، گفت: در کمیته علمی توصیه شد که اگر از کشورهای با ریسک بالا از نظر ابتلا به کرونا، مسافر ورودی به کشور داشتیم، حتما این افراد در فرودگاه‌ها و مرزها مورد تست رپید قرار گیرند. افراد علامت‌دار نیز حداقل پنج روز ایزوله و رهگیری شوند. به این صورت هم می‌توانیم تا حدود زیادی افراد را شناسایی کرده و هم در راستای کنترل بیماری اقدام کنیم. البته هرچند که ممکن است این اقدامات به طور کلی نتواند از مساله پیشگیری کند. باتوجه به اینکه زیرسویه‌های مورد نظر در کشور از چند هفته پیش وارد شدند و در حال چرخشند، اما تا حدی کمک کننده است. در عین حال بهتر است که مسافران ورودی به کشور تست PCR منفی داشته باشند یا اگر ندارند، رپید تست برایشان انجام دهیم. همچنین کسانی که علامت دارند، بهتر است حداقل پنج روز آنها را ایزوله و پیگیری کنیم.
وضعیت پروتکل‌های درمانی کرونا در کشور
جماعتی درباره دستورالعمل‌های درمانی کرونا در کشور نیز گفت: درباره گایدلاین درمانی قرار شد در کمیته درمانی که زیرشاخه کمیته علمی است، اقداماتی در راستای به‌روزسانی اطلاعات انجام شود، اما فعلا بر اساس گزارش‌هایی که وجود دارد، همان اقدامات درمانی که در زیرسویه اُمیکرون در شرایط قبلی انجام می‌شد، اتفاق می‌افتد و موثر است. بر این اساس اگر بیماری نیاز به بستری داشته باشد، توصیه بر این است که حتما بستری شود و در صورت نیاز بیمار اقدامات درمانی شامل رمدسیویر و درمان کورتیکواستروئید، انجام شود. باید توجه کرد که همچنان اعتقاد بر این است و در اکثر گایدلاین‌ها استفاده از رمدسیویر در مواردی که نیاز است، مطرح شده است. حتی اکنون در مقالات جدید رمدسیویر خوراکی هم مطرح و نشان داده شده که در بیماران مبتلا به کرونای متوسط تا شدید، رمدسیویر خوراکی در چند روز اول ابتلا به بیماری، می‌تواند اثر بهبودی و کاهش درگیری و مرگ‌ومیر را داشته باشد.