بیش از 4900 کشته در زلزله ترکیه و سوریه / آمار 15 زلزله مرگبار 10 سال گذشته
نگاهی آماری به ۱۵ زمین‌لرزه مرگبار پس از سال ۲۰۱۰ به جز موارد اخیر در ترکیه و سوریه، از کشته شدن ۳۴۵ هزار و ۸۱۶ نفر در نقاط مختلف جهان حکایت دارد. بیشترین قربانیان به ترتیب با ۳۱۶ هزار و ۱۵ هزار و ۶۹۰ نفر مربوط به زلزله ۷ ریشتری هائیتی و ۹ ریشتری سندای ژاپن است.
شمار کشته‌شدگان زمین لرزه بزرگی که بامداد دوشنبه ۱۷ بهمن، جنوب‌شرق ترکیه و مناطق مرزی در شمال سوریه را لرزاند هر لحظه در حال افزایش بوده و تا کنون به بیش از 4900 نفر رسیده است. مرکز این زمین لرزه ، شهر غازی آنتب در ترکیه و قدرت آن ۷.۸ درجه در مقیاس ریشتر اعلام شده‌است.
وقوع این زمین لرزه مرگبار و تکان‌دهنده، باعث شد تا در این گزارش نگاهی به مخوف‌ترین زمین‌لرزه‌های جهان در یک دهه اخیر و به طور مشخص از ابتدای سال ۱۳۸۸ تاکنون داشته باشیم.
پورتور پرنس، هائیتی ۷ ریشتر
در ۲۲ دی ۱۳۸۸ زمین در هائیتی لرزید؛ زمین لرزه ویرانگر با ۷ ریشتر که مرکز آن در پورتو پرنس پایتخت این کشور بود، حدود ۳۱۶ هزار کشته برجای گذاشت و کشور را در یک بحران انسانی شدید فرو برد. بیش از ۱.۵ میلیون نفر بی خانمان شدند. حتی امروز با گذشت بیش از ۱۰ سال، فاجعه هائیتی همچنان با بیشترین تلفات از سال ۱۹۰۰ ثبت شده است.
در جریان زمین لرزه ویرانگر ۷ ریشتری هائیتی، حدود ۳۱۶ هزار کشته و بیش از ۱.۵ میلیون نفر بی‌خانمان شدند
سازمان ملل تخمین می‌زند که ۸۰ هزار ساختمان در بندر پرنس و مناطق اطراف آن نابود شد. باوجود گذشت بیش از یک دهه، هائیتی هنوز از پیامدهای این فاجعه نجات پیدا نکرده است. هائیتی پیش از زلزله، فقیرترین کشور جهان غرب بود و هنوز هم هست.
بیوبیو، شیلی ۸.۸ ریشتر
زلزله بیوبیو و در پیامد آن سونامی در ۸ اسفند ۱۳۸۸ در شیلی به وقوع پیوست. این زلزله و سونامی دست‌کم ۵۲۱ نفر کشته برجای گذاشت. در این میان ۵۶ نفر ناپدید شدند، ۱۲ هزار نفر نیز در این میان آسیب دیدند و بیش از ۸۰۰ هزار نفر آواره و بی‌خانمان شدند.
در مجموع در سراسر شیلی بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر تحت تاثیر این زلزله قرار گرفتند. ضمن آن که خسارت مالی این زلزله بیش از ۳۰ میلیارد دلار برآورد شد. مرکز این زلزله در ۳۳۵ کیلومتری جنوب غربی سانتیاگو، پایتخت شیلی بود و در عمق ۳۵ کیلومتری زمین اتفاق افتاد. سونامی کوچکی که در پی این زلزله اقیانوس آرام را درنوردید، در سن‌دیگو واقع در ایالت کالیفرنیا، به کشتی‌های این خلیج آسیب رساند.
پنج دهه پیش، در سال ۱۹۶۰ نیز قدرتمندترین زلزله تاریخ با ۹.۵ ریشتر در والدیویای شیلی اتفاق افتاده بودالبته پنج دهه پیش از آن نیز قدرتمندترین زلزله‌ای که در تاریخ ثبت‌شده در والدیویای شیلی اتفاق افتاده بود؛ زلزله ۹.۵ ریشتری که در سال ۱۹۶۰ رخ داد و حدود ۲ هزار کشته و ۲ میلیون آواره برجای گذاشت. البته دلیل تلفات کم این زلزله بزرگ عمق زیاد آن بود.
سندا، ژاپن ۹ ریشتر
زلزله ۹ ریشتری سندای ژاپن که در ۱۳۹۰ رخ داد جز خطرناکترین زلزله‌های جهان بوده است. این زلزله در ادامه تبدیل به یک سونامی شد که خسارات مالی گسترده‌ای در جزایر هاوایی برای ساکنان این منطقه به وجود آورد. این سونامی باعث ایجاد موج‌هایی به ارتفاع ۹ متر در کائنا شد.
زمین لرزه سندای ژاپن بعد از جنگ جهانی، در مدت ۷۰ سال گذشته سخت‌ترین بحران ژاپن بوده استدر جریان این زلزله و سونامی ۱۵ هزار و ۶۹۰ نفر کشته و ۵ هزار و ۷۰۰ نفر زخمی شدند. این زمین لرزه همچنین بزرگترین فاجعه هسته‌ای جهان از زمان چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ به شمار می‌رفت. به گفته نخست‌وزیر وقت ژاپن این زلزله بعد از جنگ جهانی و در مدت ۷۰ سال گذشته سخت‌ترین بحران ژاپن بوده است.
کرایس چرچ، نیوزیلند ۷.۱ و ۶.۳ ریشتر
دو زلزله به ترتیب در ۱۳۸۹ کرایس چرچ نیوزیلند را هدف قرار داد. زمین‌لرزه نخست در چهارم سپتامبر ۲۰۱۰ (۱۳ شهریور ۱۳۸۹) با قدرت ۷.۱ ریشتر رخ داد. در ۳ اسفند ۱۳۸۹ نیز زمین لرزه‌ای به بزرگی ۶.۳ ریشتر کرایست چرچ را در عمق چهار کیلومتری زمین لرزاند.
زلزله‌های کرایست چرچ، خسارت‌های زیادی به زیرساخت‌ها و ساختمان‌ها وارد کرد و بسیاری از آنها فروریخت و شهر تحت تأثیر ترکیدگی شبکه آب، سیل و قطع برق قرار گرفت. بندر آسیب دید و بسیاری از جاده‌ها ترک خورد. بیش از ۴۵۰۰ وسیله نقلیه در مرکز شهر در طول تا مدت‌ها رها شده‌بودند.
در نتیجه هر دو زلزله، ۱۰ هزار خانه به بازسازی نیاز پیدا کرد و ۳۵۰۰ خانه تخریب شد به طوری که هزینه تخریب ۱۵ میلیارد دلار برآورد می‌شد. همچنین این زلزله‌ها روی هم رفته صدها نفر کشته و چند هزار نفر مجروح و مسدوم برجای گذاشت.
وان، ترکیه ۷.۲ ریشتر
ترکیه روی شماری از گسل‌های فعال زلزله قرار دارد و همه ساله، زمین‌لرزه‌هایی با قدرت‌های متفاوت در این کشور به وقوع می‌پیوندد. استان وان ترکیه در سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۰) شاهد وقوع زمین‌لرزه‌ای به قدرت ۷.۲ درجه ریشتر بود که در این حادثه طبیعی بیش از ۶۰۰ نفر جان خود را از دست دادند و هزاران نفر نیز مجروح شدند.
اهر- ورزقان، آذربایجان شرقی ۶.۳ و ۶.۴ ریشتر
در ۲۱ مرداد ۱۳۹۱، دو زمین‌لرزه پی‌درپی، زلزله اول در ساعت ۱۶:۵۳ با قدرت ۶.۴ در فاصله ٢٣ کیلومتری غرب اهر و زلزله دوم در ساعت ۱۷:۰۴ با قدرت ۶.۳ در ٣٠ کیلومتری اهر و حدود ۵٠ کیلومتری شمال شرق تبریز، موجب تلفات جانی و خسارت مالی و هراس مردم در در استان آذربایجان شرقی شد.
این زلزله‌ها دارای ژرفای کانونی حدود ١٠ کیلومتر و سازوکار امتدادلغز بودند. ٣٠۶ کشته و بیش از هزاران نفر مجروح شدند. در آن برهه بیشترین تلفات انسانی از روستاهای «باجه باج»، «گوردره» و «دبنو» و همچنین شهر ورزقان گزارش شد. میزان خسارت وارده به استان آذربایجان شرقی از این زلزله، بیش از ۱۰ هزار و ۷۹۴ میلیارد ریال برآورد می‌شد.
میزان خسارت وارده به استان آذربایجان شرقی از بابت زلزله ۲۱ مرداد ۱۳۹۱، بیش از ۱۰ هزار و ۷۹۴ میلیارد ریال برآورد شددر مجموع ۱۵۵ هزار نفر دچار حادثه شدند که در اهر ۶۷ هزار نفر، ورزقان ۴۲ هزار نفر، هریس ۴۰ هزار نفر و تبریز ۶ هزار نفر را در بر می‌گیرد. در محدوده این زمین‌لرزه‌ها ۲۴هزار و ۹۵ واحد مسکونی دچار آسیب‌شد که از این تعداد ۱۲ هزار و ۴۳۲ واحد بیش از ۶۱ درصد آسیب‌دید و غیرقابل تعمییر و سکونت شدند.
در مجموع ۴۱۰ روستا دچار تخریب‌شد و ۶۵ روستا به طور کامل از بین رفت. در این میان ۱۲ روستای شهرستان ورزقان به طور کامل تخریب‌شد که هر یک از این روستاها حدود ۹۰۰ تا هزار نفر جمعیت داشتند که کمتر از ۴۰ درصد آنها جان خود را از دست دادند.
واکاوی ۹ زمین لرزه مرگبار دیگر
در این بازه زمانی، افزون بر موارد یادشده، زمین‌لرزه‌های مرگبار دیگری در نقاط مختلف جهان رخ داد که دو مورد آن در چین و دو مورد دیگر در پاکستان بود. فیلیپین، نپال، اکوادور، ایتالیا و مکزیک نیز از جمله کشورهایی به شمار می‌روند که طبق جدول زیر، دست‌کم یک زلزله مرگبار را در این مدت تجربه کرده‌اند.
در مجموع، در جریان ۱۵ زمین‌لرزه بزرگ و مرگباری که در این گزارش در بازه زمانی بعد از سال ۲۰۱۰ مورد بررسی قرار گرفت به جز زلزله اخیر ترکیه و سوریه حدود ۳۴۵ هزار ۸۱۶ نفر کشته شدند. در این میان بیشترین میزان به زلزله ۷ ریشتری «پورتو پرنس» پایتخت هائیتی با ۳۱۶ هزار کشته مربوط می‌شود. پس از آن زلزله ۹ ریشتری سندای ژاپن با ۱۵ هزار و ۶۹۰ نفر کشته در رده دوم خطرناکترین زلزله‌های جهان قرار دارد.