مسیر ۳۶ساله وزارت اطلاعات /دو استعفای پرحاشیه و یک عزل
مروری بر سوابق ۷ سکاندار وزارت اطلاعات | اولین وزیر اطلاعات دولت اصلاحات تن به استعفا داد
وزارت اطلاعات از جمله وزارتخانه هایی است که همواره نسبت به آن حساسیت قابل توجهی وجود داشته است؛هرچند بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با یک تامل سه ساله متولد شد اما در طول 36 سال عمرش فراز و فرودهای بسیاری دیده است.
تا دولت چهارم خبری از وزارتخانه ای به نام «وزارت اطلاعات» نبود، آنطور که سعید حجاریان از نظریه‌پردازان ایجاد وزارت اطلاعات در اظهاراتش مطرح می کند، حوادث سالهای اول انقلاب و اقدامات اطلاعاتی گروه ها و سازمان های مختلف موجب می شود تا تفکر ایجاد وزارتخانه ای به نام وزارت اطلاعات شکل بگیرد، مجموعه ای که متفاوت از سازمان ساواک در پیش از پیروزی انقلاب اسلامی باشد و سازوکار آن به گونه ای رقم بخورد که مجلس شورای اسلامی بتواند بر عملکرد آن نظارت داشته باشد.
دولت چهارم به ریاست جمهوری آیت الله خامنه‌ای و نخست وزیری میرحسین موسوی در سال 1360 کار خود را آغاز می کند اما کابینه این دولت با سه دولت قبل یک تفاوت اساسی داشت و آن اضافه شدن یک وزیر به هیات دولت بود، نام اولین وزیر اطلاعات به نام محمد محمدی ری‌شهری و در دولت چهارم ثبت می شود.
جدول زیر نمایی از تمامی سکانداران وزارت اطلاعات در طول 36 سال عمر این وزارت خانه است؛
|
وزرای اطلاعات/سن در زمان وزیر شدن |
دولت/ سال خدمت |
سوابق قبل از وزارت |
سوابق بعد از وزارت |
|
محمد محمدی ری‌شهری/ ۳۸ سال |
دولت چهارم ۱۳۶۰ -۱۳۶۴ |
*حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی و دادگاه انقلاب ارتش |
|
|
علی فلاحیان /۴۰ سال |
دولت پنجم و ششم ۱۳۶۸ -۱۳۷۶ |
|
|
|
قربانعلی‌دری نجف‌آبادی/ ۵۲ سال
|
دولت ششم ۱۳۷۶ - ۱۳۷۹ |
|
|
|
علی یونسی ۴۹ سال |
دولت ششم و هفتم؛ ۱۳۷۹-۱۳۸۴
|
|
|
|
محسنی اژه ای/ ۴۹ سال |
دولت نهم/ ۱۳۸۴-۱۳۸۸ |
|
|
|
حیدر مصلحی/ ۵۲ سال |
دولت دهم/ ۱۳۸۸-۱۳۹۲ |
|
|
|
محمود علوی / ۵۹ سال
|
دولت یازدهم/ ۱۳۹۲ - تاکنون |
|
|
توضیحات جدول:
**دری نجف آبادی که در دولت اول محمد خاتمی به عنوان وزیر اطلاعات راهی این وزارت خانه می شود نمی تواند تا پایان دولت کابینه را همراهی کند و به دلیل بروز برخی اختلافات یک سال مانده به پایان کار دولت هفتم از این سمت استعفا می هد که با این استعفا موافقت می شود.
** غلامحسین محسنی اژه ای روز ۳ مرداد ۱۳۸۸ از سمت خود برکنار شد؛ او در مورد برکنار شدنش می گوید: ما خودمان هم نفهمیدیم چگونه و چرا ما را کنار گذاشتند"ُ بسیاری از مسئولین از برکناری من هیچ اطلاعی نداشتند. اژه ای عنوان می کند: بعد از نماز ظهر روزی که من را برکنار کردند مانند همیشه قرار بود تا قبل از پایان وقت اداری یک جلسه‌ای بگذاریم که وقت هم فوت نشود که در حال رفتن به اتاق کارم بودم که یکی از معاونین من سراسیمه به استقبال من آمد و خبر عزل من را داد و گفت که به وی پیشنهاد سرپرستی وزارت اطلاعات داده شده است.او با اشاره به شوکه شدن همراهانش پس از شنیدن خبر عزلش از وزارت اطلاعات دولت نهم، بیان داشت: ولی خود من چون شناخت داشتم خیلی شوکه نشدم!
** حیدر مصلحی نیز که در دولت دوم محمود احمدی نژاد سمت وزارت اطلاعات را به عهده می گیرد دو سال بعد از قبول تصدی این وزارتخانه یعنی سال 90 به دلیل بروز اختلافات استعفا می دهد که این استعفا مورد پذیرش رئیس جمهور وقت قرار می گیرد اما مقام معظم رهبری این استعفا را به صلاح ندانستند و بر همین اساس مصلحی تا پایان دولت دهم وزیر اطلاعات باقی ماند.