تجاوز| تجاوز جنسی | خواستگار
قربانی تجاوز شده‌ام، نمیدونم این راز رو به خواستگارم بگم یا نه؟
به عقیده یک متخصص روانشناسی، ازدواج با قربانی تجاوز جنسی بستگی به عوامل مختلفی ازجمله شرایط روحی فرد، نوع و تعداد دفعات تجاوز جنسی و پذیرش طرف مقابل دارد.
قربانیان اصلی تجاوز جنسی هستند. بسیاری از قربانیان از ترس برخورد نادرست اطرافیان از برملا کردن این موضوع چشم‌پوشی می‌کنند. تأثیر سوء این تجربه تلخ اما باقی می‌ماند و خود را دائماً به اشکال مختلف نشان می‌دهد تا اینکه در برهه حساس ازدواج، فرد قربانی در دوراهی گفتن یا نگفتن این مسئله مهم با طرف مقابل قرار می‌گیرد. از یک طرف، پنهان کردن این مسئله عواقبی دارد که دیر یا زود دامن فرد قربانی را می‌گیرد و زندگی را در سراشیبی سقوط و فروپاشی قرار می‌دهد و از طرف دیگر، گفتن این ماجرای تلخ هم کار آسانی نیست چون ممکن است طرف مقابل در مراحل خواستگاری با شنیده این جمله که «وقتی هفت سالم بود، به من تجاوز شد» برای همیشه برود و پشتش را هم نگاه نکند!؛ پس چه باید کرد؟ آیا قربانی تجاوز جنسی برای همیشه باید قید ازدواج را بزند و به خاطر یک اتفاقی که خود، رضایتی بر آن نداشته از ازدواج کردن محروم شود؟! اصلا لزومی دارد که این راز محرمانه و بزرگ را با خواستگار مطرح کرد؟
دکتر فاطمه ثمنی، روانشناس، مشاور پیش از ازدواج و استاد دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا زندگی در ادامه به این سؤالات پاسخ می‌دهد.
شرایط ازدواج با قربانی تجاوز جنسی
به گفته دکتر ثمنی، درباره ازدواج با قربانی تجاوز جنسی نمی‌توان یک نظر کلی داد؛ هرکسی شرایط خاصی دارد. معمولاً قربانیان تجاوز جنسی به دلیل آزار و اذیت دچار صدمات روحی - روانی از جمله افسردگی شدید می‌شوند که این مسئله با دوره‌های شناختی - رفتاری تا حد زیادی قابل درمان است اما باید توجه داشت که میزان آسیب روحی و دوره درمان در همه قربانیان تجاوز جنسی یکسان نیست و این مسئله مهم قبل از ازدواج باید درمان شود.
این روانشناس در خصوص نتیجه ازدواج با قربانی تجاوز جنسی می‌گوید: «ازدواج با قربانی تجاوز جنسی بستگی به عوامل مختلفی ازجمله شرایط روحی فرد، میزان تجاوز و پذیرش طرف مقابل دارد لذا چنانچه فرد قبل از ازدواج، ازنظر روحی تحت درمان قرار بگیرد و در صورت تجاوز در حد زنا، طرف مقابل امکان پذیرش این مسئله را داشته باشد، چنین ازدواجی مشکل خاصی نخواهد داشت.»
ازدواج گزینه مناسبی برای پایان کابوس تجاوز جنسی نیست
ثمنی در خصوص ازدواج دخترانی که مورد تجاوز جنسی قرارگرفته‌اند، اظهار می‌کند: «برخی ازدواج را گزینه مناسبی برای پایان دادن به کابوس‌های تجاوز جنسی در نظر می‌گیرند درحالی‌که این مسئله در افراد بنا به محیط، شرایط، اطرافیان و... متفاوت است.»
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: «در صورتی‌که چند سال از مسئله تجاوز گذشته باشد و عواقب روحی ناشی از تجاوز جنسی درمان شده باشد، ازدواج می‌تواند پایانی برای کابوس‌های گذشته و نقطه عطفی برای ارتباط با فرد دیگری باشد اما اگر درمان صورت نگرفته باشد، ازدواج نه‌تنها مثمر ثمر نخواهد بود بلکه می‌تواند فشار روحی مضاعفی را بر فرد قربانی وارد کند.»
ثمنی تأکید می‌کند: «مسئله تجاوز موضوعی نیست که خودبه‌خود درمان شود یا با گذشت زمان آسیب‌های روحی ناشی از تجاوز التیام یابد بلکه تجاوز نیاز به درمان شناختی-رفتاری دارد.»
این راز محرمانه را از خواستگار پنهان کنیم یا خیر؟
ثمنی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «چنانچه تجاوز توسط فرد غریبه‌ای صورت گرفته باشد و دخول کامل انجام‌شده باشد، احتمال انتقال بیماری‌های جنسی وجود دارد و این موضوع حتماً باید در مراحل خواستگاری با طرف مقابل در میان گذاشته شود؛ کما اینکه احتمال آسیب‌های روحی و روانی در فرد قربانی تجاوز جنسی وجود دارد و این موضوع باید قبل از ازدواج توسط متخصص و روان‌درمانگر تشخیص و درمان شود.»
ثمنی می‌گوید رفتارهای جنسی که به حد زنا نرسیده است در خواستگاری باید مسکوت بماند: «رابطه تا حدی که ازنظر جنسی به‌سلامت فرد آسیب برساند، با ترفندهای خاصی قابل مطرح کردن در خواستگاری است اما چنانچه فرد رفتارهای جنسی آزاردهنده و در حد زنا را تجربه نکرده باشد و تجاوز منجر به آسیب روحی و انتقال بیماری در فرد نشده باشد، اصلاً نیازی به مطرح کردن این موضوع در مراحل خواستگاری و حتی در طول زندگی مشترک نخواهد بود.»
مسئله تجاوز جنسی باید توسط مشاور مطرح شود
ثمنی در رابطه با نحوه گفتن این مسئله به‌طرف مقابل می‌گوید: «چنانچه تجاوز جنسی در حد زنا بوده باشد، لازم نیست در مراحل اولیه خواستگاری با طرف مقابل در میان گذاشته شود بلکه در مراحل دوم و سوم، طبق نظر مشاور این مسئله باید مطرح شود تا درنهایت با انجام تست‌های روانشناسی میزان سلامت جنسی و سلامت روان فرد موردبررسی قرار بگیرد.»
قربانی تجاوز باید قبل از ازدواج از نظر روانی مورد بررسی قرار گیرد
با توجه به اثرات مخربی که تجاوز جنسی بر روی فرد دارد، ممکن است فرد قربانی دچار اختلالات خلقی-رفتاری شود؛ از جمله افسردگی، تحریک پذیری، احساس ترس و وحشت و...؛ با توجه به اثرات تجاوز جنسی، ثمنی معتقد است که در مشاوره‌های قبل از ازدواج اختلالات رفتاری به‌وضوح مشخص می‌شود:«چنانچه فردی مورد تجاوز جنسی قرارگرفته باشد، در تست‌های روانشناسی قبل از ازدواج مشخص می‌شود که فرد دچار پی تی اس دی است؛ به این معنا که یک مشکلی برای فرد اتفاق افتاده که حل‌نشده باقی‌مانده و باعث اضطراب فراگیر و حمله‌های ناگهانی شده است.»
این استاد دانشگاه ادامه می دهد:«با تشخیص پی تی اس دی یا اختلال استرس پس از سانحه، لازم است که قبل از ازدواج درمان فردی انجام شود تا علل سانحه مورد بررسی قرار گیرد و دوره درمان آغاز شود.»
مشاوره پیش از ازدواج راهگشاست
این استاد دانشگاه با تأکید بر مشاوره قبل از ازدواج افزود: «اگر از هزینه‌های اضافی ازدواج کاسته شود ولی مشاوره پیش از ازدواج انجام شود، ما شاهد این حجم از آمار طلاق در جامعه به دلیل پنهان کاری و مشکلات رفتاری نخواهیم بود.»
ثمنی تأکید می‌کند: «با مشاوره پیش از ازدواج، افراد به شناخت زیادی نسبت به خود و طرف مقابل دست پیدا می‌کنند و انجام این مشاوره‌ها در حدی لازم و ضروری است که باید قانون مشاوره پیش از ازدواج به‌منظور حفظ رابطه زوجیت و استحکام خانواده‌ها، اجباری شود و تا قبل از مشاوره پیش از ازدواج هیچ عقدی به ثبت نرسد.»