بانک هایی که در طرح نهضت ملی مسکن رفوزه شدند!
مشارکت بانک‌ها در نهضت ملی مسکن از ۵۰ همت فراتر نرفته است. بر اساس آنچه بانک مرکزی گزارش داده در طرح نهضت ملی مسکن ۱۱ بانک هیچگونه تسهیلاتی پرداخت نکردهاند.
بانک مرکزی طی گزارشی آخرین عملکرد بانک‌ها درخصوص نهضت ملی مسکن و قانون جهش تولید مسکن را منتشر کرده که در آن مشارکت بانک‌ها به شیوه‌های مختلف تفکیک شده است.
طبق قانون بودجه کشور و ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حداقل بیست درصد (۲۰%) از تسهیلات پرداختی نظام بانکی در هر سال را با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند، به صورتی که در سال اول اجرای قانون (سال ۱۴۰۰) از حداقل ۳۶۰ همت تسهیلات برای واحدهای موضوع این قانون کمتر نباشد و برای سال‌های آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد صدرالذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.
بر اساس اعلام بانک مرکزی بانک‌های کشور تا پایان مرداد ماه امسال حدود ۱۰۴ همت را به جهش تولید مسکن اختصاص داده‌اند که حدود ۲۳ همت آن به مشارکت نهضت ملی مسکن و ۲۷,۵ همت آن نیز به نهضت ملی مسکن از کانال خود مالکی مربوط است.
طی این دوره تنها پنج بانک مسکن، توسعه صادرات ایران، صنعت و معدن، تجارت و سپه به طور مستقیم (غیر خود مالک) در طرح نهضت ملی مسکن شرکت کرده‌اند و معادل ۲۷ هزار و ۵۵۶ میلیارد تومان تسهیلات پرداخته کرده‌اند و جای ۲۲ بانک در این زمینه خالی است.
بخشی از طرح نهضت ملی مسکن که به شیوه ساخت خود مالکی است یعنی متقاضیان دارای زمین نیز از سوی ۱۴ بانک پوشش داده شده و معادل ۲۲ هزار و ۹۷۹ میلیارد تومان تسهیلات به این افراد پرداخت شده است.
بانک مسکن در دو بخش خود مالکی و غیرخود مالکی بیشترین وام را پرداخت کرده است. همچنین این گزارش نشان می‌دهد در بخش مسکن روستایی نیز ۲۲ همت تسهیلات از سوی ۹ بانک پرداخت شده است.
در مجموع در طرح نهضت ملی مسکن ۱۱ بانک هیچگونه تسهیلاتی پرداخت نکردهاند، در همین راستا معاون رییس جمهور نیز سال گذشته اعلام کرده بود که بانک‌ها در پرداخت تسهیلات ساخت خانه‌های طرح نهضت ملی مسکن همکاری نمی‌کنند.
بانک‌هایی که هیچگونه مشارکتی در طرح نهضت مسکن ملی نداشته‌اند اما سعی کرده‌اند با پرداخت ودیعه مسکن تاحدودی از عدم تعهد را کاهش دهند. طی دوره مورد اشاره ۱۹ بانک کشور حدود ۱۵,۸ همت تسهیلات ودیعه مسکن پرداخته کرده‌اند که بانک ملت با سهم تقریبا سه همتی در صدر آن قرار دارد.
بانک مرکزی شفاف سازی کند
تاکنون آماری درباره میزان سهم بانک‌ها در طرح نهضت مسکن ملی منتشر نشده که بتوان ارزیابی دقیقی از تعهدات بانک‌ها به عمل آورد و بانک مرکزی در این زمینه شفاف‌سازی نکرده است؛ به همین جهت به نظر می‌رسد تحقق وعده رییسی برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال به راحتی امکان پذیر نباشد.
بر اساس آنچه در قانون بودجه آمده در صورتی که یک بانک یا مؤسسه اعتباری غیر بانکی از پرداخت سهمیه تسهیلات تعیین شده توسط بانک مرکزی خودداری کرد، بانک مرکزی موظف است متناسب با تعهد انجام نشده، هم سپرده قانونی آن بانک یا مؤسسه اعتباری غیر بانکی را افزایش دهد و هم از طریق سایر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی نسبت به پرداخت تسهیلات ساخت مسکن اقدام کند.
همچنین دولت بر اساس قانون جهش تولید مسکن، باید نسبت به اخذ مالیات به میزان ۲۰ درصد تعهد انجام نشده (تا سقف ۳۰ همت) اقدام کند و آن را به ردیف تعیین شده در جداول درآمدی جهت تخصیص به صندوق ملی مسکن با اولویت تامین مسکن برای زنان سرپرست خانوار در مناطق محروم و تامین اعتبار جهت تکمیل خطوط ریلی شهرهای جدید واریز کند.
باید منتظر ماند و دید در گزارش‌های بعدی بانک مرکزی آیا بانک‌های منفعل در طرح نهضت ملی مسکن اقدام به پرداخت وام خواهند کرد یا خیر. آنچه مشخص است این است که همواره بانک‌ها نسبت به تسهیلات تکلیفی که دولت به آنها تحمیل می‌کند گله‌مند بوده‌اند تا جایی که فرزین، رییس کل بانک مرکزی، دولت را علت ناترازی بانک‌ها معرفی کرده است.