استایل زنان سیاستمدار: بررسی مد و فشن در دنیای سیاست
در صحنه‌ای از فیلم بانوی آهنین با بازی مریل استریپ، مارگارت تاچری را می‌بینیم که هنوز به مقام نخست‌وزیری و رهبری حزب نرسیده است و با مشاوران تبلیغاتی‌اش به تماشای مصاحبه خود با یکی از شبکه‌های تلویزیونی آمریکا نشسته است. با دیدن فیلم مشاوران به او توصیه می‌کنند که برای فرار از شکست باید ظاهرش را تغییر بدهد چراکه با این کلاه و گوشواره‌های مرواریدی و آرایش موها،بیشتر شبیه به زنی محافظه‌کار از طبقه ممتاز است تا زنی قدرتمند و در این صورتی بی شک محکوم‌به شکست است. مارگارت می‌گوید من حاضرم لحن و ظاهرم را عوض کنم اما فکر نکنم هم‌حزبی‌هایم به خاطر جنسیتم به من رأی بدهند؛ اما مشاوران می‌گویند: اشتباه نکن جنسیت تو، بهترین امتیاز تو است به‌شرط آن‌که بتوانی ظاهری قدرتمند و شایسته از خودت به نمایش بگذاری. این سکانس به بهترین شکل به نحوه تأثیر استایل زنان سیاستمدار بر نگاه جامعه مردسالارانه و اهمیت این موضوع پرداخته است
در این مقاله با ما همراه ما باشید تا سرکی به کمد لباس زنان سیاستمدار بکشیم و ببینم چرا استایل زنان سیاستمدار دنیا تا این اندازه مهم است؟
زنان سیاستمدار چه می‌پوشند؟
کم نیستند زنان سیاستمداری که علاوه بر داخل مرز‌های کشور خود، حتی در تاریخ دنیا نیز تأثیرگذار بوده‌اند؛ اما مسئله‌ای که در زمان کنونی بیش از هر زمان دیگری در جهان موردتوجه قرارگرفته است، توجه به استایل زنان سیاستمدار است. امروزه زنان زیادی بر بام سیاست جهان ایستاده‌اند که به‌هیچ‌وجه نمی‌توان از المان‌های تأثیرگذار آن‌ها مانند زبان بدن، مدل مو و نحوه لباس پوشیدن آن‌ها غافل شد. چرا که معمولاً این لباس و رفتار آدم‌ها است که در نگاه اول و پیش از صحبت کردن توجه مخاطبان را به خودش جلب می‌کند.
چرا استایل زنان سیاستمدار مهم است؟
اوا فلیکر (Eva Flicker) جامعه‌شناس اتریشی در مقاله‌ای تحت عنوان نابهنجاری مُد در عرصه سیاست: جنسیت، قدرت و معضل کت‌وشلوار (Fashionable (Dis-)Order in Politics: Gender, Power and the Dilemma of the Suit) با تمرکز بر روی مد، زبان بدن و بررسی بخش قابل‌مشاهده روابط جنسیتی در حوزه سیاست به اهمیت ویژگی‌های بصری در دید جامعه و رسانه‌‌ها اشاره می‌کند. وی با اشاره بر نتایج یک تحقیق انجام گرفته بر روی مخاطبان مجله‌ای خاص بیان می‌کند که ۹۰ درصد مخاطبان عکس‌‌های مجله را تماشا می‌کنند و تنها نیمی از آن‌ها هستند که مقالات را تا انتها مطالعه می‌کنند. وی همچنین با اشاره به این موضوع که ظاهر یک سیاستمدار اولین و ماندگارترین تأثیر را در ذهن مخاطب می‌گذارد، یکی از مهم‌ترین اقدامات زنان سیاستمدار را ساختن تصویری متناسب با اهدافشان می‌داند.
پای زنان از چه زمانی به دنیای سیاست باز شد؟
شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین جنبشهای سیاسی زنان از یک مهمانی چای عصرانه در ۹ ژوئیه ۱۸۴۸ آغاز شد. در این مهمانی زنانه عصرانه صحبت‌هایی حول‌وحوش بی‌عدالتی‌های جهان نسبت به زنان مطرح می‌شود که در پایان روز منجر به تصمیم‌گیری برای آغاز مبارزه برای احقاق حق رأی زنان آمریکایی می‌شود. از این حرکت در تاریخ به‌عنوان شروع جنبشهای حمایت از حقوق زنان در آمریکا یاد شده است. در این زمان زنان علاوه بر اینکه از حق رأی محروم بودند، حق داشتن مالکیت، عقد قرارداد و حتی صحبت در جمع را نیز نداشتند.
بر طبق مشاهدات تاریخی در طی قرون متمادی این مردان بودند که نقش مهم و پررنگی در اجتماعت داشتند و زنان تنها نقش تماشاچی را در این دنیای مردانه داشتند. با پیشرفت دموکراسی در کشور‌های پیشرفته و تشکیل انجمن‌های حزبی کم‌کم فرصتی برای شنیدن شدن صدای زنان فراهم شد. در این میان صدای زنانی رساتر بود که از طبقه اجتماعی بالاتری بودند و ازلحاظ ظاهری و شاخصه‌هایی خاص برتری پررنگی نسبت به دیگر زنان جامعه داشتند. تلاش این زنان نهایتاً در قرن ۱۹ به بار نشست وموجب اعطای حق رأی به زنان در آمریکا شد. این قدم‌ها در قرن بیستم با باز شدن پای تلویزیون به خانه‌ها شکل دیگری به خود گرفت چراکه دنیایی فراتر از چهاردیواری خانه را پیش چشمان زنان خانه‌دار قرار می‌داد. جامعه قرن بیستم هیچ شباهتی به قرن پیشین نداشت و زنان تماشاچی کم‌کم به گزینه‌های منتخبی برای ایفای نقش اول در اجتماع تبدیل شدند.
استایل زنان سیاستمدار از کی مهم شد؟
راه یافتن به دنیای مردان سیاستمدار کت‌شلوارپوش قوی کار چندان ساده‌ای نبود و زنان برای محکم کردن میخ خود در اجتماع مردسالارانه باید با ظاهری و استایلی تأثیرگذار ظاهر می‌شدند. این تغییرات ظاهری در استایل زنان سیاستمدار به آن‌ها کمک می‌کرد که بتوانند خود را از زیر سنگینی نگاه جنسی که سالیان سال آنان محدود کرده بود بالاخره خلاص شوند.
انواع استایل زنان سیاستمدار
از زمانی که ظاهر و استایل زنان فعال در عرصه سیاست مورد توجه گرفت تاکنون زنان سیاستمدار به دو گروه ساده‌پوش و شیک‌پوش تقسیم‌شده‌اند. زنان ساده‌پوش با تکیه بر این باور که تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد، ترجیح می‌دادند که دقیقاً مانند مردان با استایلی ساده حرف‌هایشان را در عرصه سیاست به کرسی بنشانند و طرفداران آن‌ها نیز اغلب از میان اقشار متوسط و ضعیف، سوسیالیست‌ها و عامه مردم بودند؛ اما در آن‌سوی میدان، زنان سیاستمدار شیک‌پوش و آراسته‌ای هم وجود داشتند که اغلب از طبقه مرفه و سرمایه‌دار بودند و برای زنانگی خود به‌اندازه سیاست ارزش قائل بودند. این زنان اعتقاد داشتند که جامعه باید آن‌ها را با زنانگی‌شان بشناسد و طرفداران آن‌ها را نیز اقشاری از طبقه خودشان تشکیل می‌دادند. درنهایت این دو تفکر به‌موازات هم زنان را به چنان جایگاهی رساند که در حال حاضر مردان سیاسی که زمانی از هیچ تلاشی برای مهار قدرت زنان فروگذار نمی‌کردند، برای موفقیت احزابشان به سراغ دعوت از زنان سیاستمدار بروند.
نقش پیشگامان مد در تغییرات استایل زنان سیاستمدار
بعد از جنگ‌های جهانی با ظهور برندهای چون دیور و کوکو شنل که نگاه متفاوتی به دنیای زنانه داشتند داستان پوشش زنان دچار تغییراتی اساسی شد. طرح‌های متفاوت شنل با اولویت قرار دادن راحتی به‌موازات زیبایی، زنان را از شر لباس‌های سبک ویکتوریایی با کرست‌های تنگ و فنرهای چوبی خلاص کرد که البته بیش از همه با استقبال زنان سیاستمدار روبرو شد. تغییرات با ورود کت‌ودامن‌های زنانه آغاز شد و کم‌کم شلوار را نیز از انحصار دنیای مردان خارج کرد و به‌عنوان لباسی رسمی به دنیای زنانه وارد کرد. این تغییرات به مذاق زنان سیاستمدار که زمان زیادی را بیرون از خانه می‌گذرانند چنان خوش آمده بود که به‌سرعت با سبک جدید سازگار شدند.
از آن روزها تا امروز مسئله استایل زنان سیاستمدار به دغدغه‌ای مهم در دنیای مد و فشن تبدیل شده است به‌گونه‌ای که برخی از زنان قدرتمند عرصه سیاست مانند مارگارت تاچر به‌عنوان الگویی در ظاهر و پوشش حتی برای نسل بعدی سیاستمداران خود شناخته می‌شوند. در دنیای مد امروز الگوهای مشخصِ پوشش هم حتی دچار تغییر شده‌اند و طراحان مشهور و صاحب برندی چون گابریلا هِرست که مجموعه‌های اختصاصی برای زنان شاغل و سیاستمدار طراحی می‌کنند به سراغ الگوهای جدیدی رفته‌اند که منجر به خلق استایل‌های کاملاً متفاوت برای زنان سیاستمدار شده است.
زنان سیاستمدار
کامالا هریس معاون رئیس‌جمهور ایالات‌متحده
سخن گفتن از دنیای مد سیاستمداران زن بدون نام بردن از کامالا هریس تقریباً امری غیرممکن است. یکی از موضوعات مهمی که در مراسم تحلیف چهل و ششمین رئیس‌جمهوری آمریکا بسیار جلب‌توجه کرد، رنگ بنفش لباس خانم هریس بود که به‌عنوان رنگی نمادین به نشانه وحدت رنگ قرمز جمهوری‌خواهان با آبی دموکرات‌ها انتخاب شده بود. هریس برای شرکت در این مراسم لباسی با طراحی دو نفر از طراحان سیاه‌پوست آمریکایی به نام‌های کریستوفر جان راجرز و سرجیو هادسون را بر تن داشت که سابقه طراحی لباس‌های میشل اوباما را نیز سابق بر این در کارنامه خود دارند. انتخاب هوشمندانه لباس هریس در این مراسم به‌نوعی حمایت از طراحان آمریکایی و تأکیدی بر ارزشمندی صنعت پوشاک و مد آمریکایی محسوب می‌شد که البته از دید خبرگزاری‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی هم چندان دور نماند.
درکل استایل یکی از خوش‌پوش‌ترین سیاستمداران زن حال حاضر جهان شامل چند آیتم اصلی به شرح زیر است. البته ناگفته نماند که تصاویر او با کت‌های بلیزر، جین و اسنیکرز درزمانی که دادستان کل کالیفرنیا بود نیز در جای خود جالب‌توجه است.
-
گوشواره و گردنبند مروارید
-
کت‌وشلوارهای رسمی
-
بلوزهای یقه پاپیونی
درنهایت اینکه جدای از جذابیت استایل هریس آنچه بیشتر در مورد او جلب‌توجه می‌کند راهی است که او برای سیاستمداران زن بعد از خود در انتخاب لباس باز کرده است. لورن روتمن، استراژیست مد مستقر در واشنگتن و بنیان‌گذار Styleauteur معتقد است که استایل هریس در مقام معاون اولی آغازی برای روایتی متفاوت از پیوند دنیای مد زنانه و سیاست برای نسل‌های بعدی است.
آنگلا مرکل صدراعظم سابق آلمان
یکی از ساده‌پوش ترین سیاستمداران زن لیست ما که عنوان قدرتمندترین زن جهان را نیز بر دوش می‌کشد، صدراعظم پیشین آلمان آنگلا مرکل است. او که از سال ۲۰۰۵ در رأس قدرت آلمان و بالاترین سمت سیاسی ممکن در جمهوری فدرال آلمان قرارگرفته است، در سال‌های اولیه تقریباً با همان استایل دانشگاهی خود در مقابل دوربین خبرنگاران ظاهر می‌شد. چیزی که در تمامی سال‌ها در خصوص استایل او جلب‌توجه می‌کند، عدم درگیری و علاقه او به دنیای مد و فشن است. کمد لباس‌های او مجموعه‌ای از یک مدل کت خاص سه دکمه شبیه به هم در رنگ‌های مختلف را در خود جای داده است که اگرچه منتقدان زیادی دارد اما به عقیده بسیاری یکی از دلایل محبوبیت او در میان طبقه‌های پایین و متوسط جامعه آلمان به‌حساب می‌آید.
مرکل ۶۷ ساله بارها به دلیل استایل دمدِ و قابل پیش‌بینی‌اش مورد سرزنش و تمسخر رسانه‌های مختلف قرار گرفته است تا جایی که در سال ۲۰۱۳ مجله هارپر بازار در مقاله‌ای با بررسی استایل او به این موضوع اشاره کرد که مرکل برای تبدیل‌شدن از فاجعه‌ای در دنیای مد تا صدراعظمی شیک‌پوش راه درازی در پیش دارد. درنهایت اینکه اگرچه این انتقادات از چشم مرکل دور نمانده است و او تلاش‌هایی برای ایجاد تغییرات در پوشش و استایل خود انجام داده است اما همچنان یکی از ناکام‌ترین زنان در دنیای سیاستمداران شیک‌پوش به‌حساب می‌آید. ناگفته نماند عقیده و باور قلبی مرکل بر این است که در دنیای سیاست باید روی کار تمرکز کرد، نه حاشیه‌ها!
ترزا می دومین نخست‌وزیر زن بریتانیا
ترزا می نخست‌وزیر سابق بریتانیا ازلحاظ پوشش و استایل درست در نقطه مقابل صدراعظم آلمان قرار گرفته است. کفش‌های جذاب و گران‌قیمت او بارها سوژه دست خبرنگاران شده بود و به عقیده بسیاری از صاحب‌نظران او نمادی از فاصله اختلاف طبقاتی در انگلیس است. او یکی از چندین سیاستمداران زن خوش‌پوش در جهان است که استایل شخصی خود را دارد و کفش‌های فانتزی را بزرگ‌ترین عشق زندگی خود می‌داند؛ اما علاقه خانم می به کفش زنانه چیزی فراتر از انتخابی مد روز است و هر جفت کفش او با دقت و متناسب با پیام سیاسی که او قرار بود با مشت‌های گره‌کرده بیان کند، انتخاب می شد. به عقیده دیلی میلی زمانی که صحبت از کفش‌های فانتزی در دنیای سیاست می‌شود، ترزا می شما را ناامید نمی‌کند!
جاسیندا آردرن، نخست‌وزیر پیشین نیوزیلند
جاسیندا آردرن یکی از زنانی است که بسیاری او را به دلیل شیوه کنترل کووید ۱۹ در نیوزلند می‌شناسند. نخست‌وزیر جوان و سابق نیوزلند زنی است که با سبک پوشش خود همواره به دنبال راهی برای نفوذ به قلب مردم کشورش است تا جایی که تصاویر باحجاب او در هنگام بازدید از محل وقوع حمله تروریستی علیه مسلمانان در شهر کرایست‌چرچ به نشانه همدلی و همبستگی با جوامع مائوری و مسلمان سوژه رسانه‌های خبری شد. او که مانند یک کارمند اداری معمولی لباس می‌پوشد و بر سر و گوشش خبری از گردنبندهای مرواریدی نیست عقیده دارد این کیفیت زندگی است که اهمیت دارد و ارزش‌های ملی نیوزیلند نیز بر مهربانی و سبک بوهمی تأکید دارند. او حتی در مراسم تحلیف خود به‌جای انتخاب لباس از مجموعه برندهای معروف برای حمایت از صنعت طراحی و تولید لباس در کشورش به سراغ لباسی از کیت سیلوستر یک از طراحان محلی نیوزلندی رفته بود.