رنگ چشم جنین | چگونه جنین چشم رنگی می شود؟

چشم، یکی از بخش‌های مهم و حساس بدن انسان است. رنگ چشم انسان‌ها از بین مشخصه‌های شناختی بوده و معمولاً در مراحل اولیه رشد جنین تعیین می‌شود. رشد چشم از مرحله‌ی جنینی شروع می‌شود و پس از تولد به تدریج تکامل می‌یابد. در این مقاله به بررسی فرایند رشد و تکامل چشم جنین می‌پردازیم و نحوه‌ی تعیین رنگ چشم جنین را بررسی می‌کنیم.

رشد چشم جنینی

رشد چشم در جنین از دو بخش اصلی تشکیل شده است: قسمت قدامی که از لنز و قسمت عقبی که از شبکیه و عصب بینایی تشکیل شده است. در هفته‌ی چهارم بارداری، قسمت قدامی چشم به شکل یک کوزه شیشه‌ای شکل می‌گیرد که در بعد و عرض بزرگتر از طول آن است. در هفته‌ی پنجم، لایه‌ی سلول‌های شبکیه در قسمت عقبی چشم شروع به تشکیل می‌شود و پس از چند هفته به شکل برگ شکل می‌گیرد. در هفته‌ی هشتم، شبکیه در لایه‌های مختلف تقسیم می‌شود و شبکیه داخلی که به عنوان نقطه‌ی کور شناخته می‌شود به وجود می‌آید. در هفته‌ی نهم، اعصاب و عروق به شبکیه متصل می‌شوند.

رنگ چشم جنین

رنگ چشم جنین تحت تاثیر دو عامل اصلی ژنتیک و وراثت می باشد. رنگ چشم جنین، به دلیل پوشیدن پوشش رنگی که پیش از تولد در داخل عنبیه قرار دارد، مشخص می‌شود. این پوشش رنگی با نام اصلی پیگمنت شناخته شده است، که در سلول‌های قسمت قدامی چشم و در عروق قرار دارد. این پیگمانت‌ها مسئول تولید رنگ چشم هستند و در بیشتر موارد به صورت متناوب با ژن‌هایی که مسئول رنگ چشم هستند، تعامل دارند.

به طور کلی، رنگ چشم‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند: قهوه‌ای، آبی و سبز. در واقع، رنگ چشم بیشتر به دلیل میزان پیگمنت موجود در قسمت قدامی چشم تعیین می‌شود. اگر میزان پیگمانت زیاد باشد، چشم قهوه‌ای خواهد بود، اگر پیگمانت کم باشد، چشم آبی خواهد بود و اگر پیگمانت متوسط باشد، چشم سبز خواهد بود. ژن رنگ تیره همیشه بر رنگ روشن غالب است و به این دلیل ژن رنگ قهوه ای قوی تر از سبز است و رنگ سبز قوی تر از آبی و ژن آبی نیز نهفته است. 

یعنی اگر فرد دارای دو ژن قهوه ای یا یک ژن قهوه ای و یک ژن آبی باشد رنگ چشم او قهوه ای می شود نه آبی. در صورتی که والد یعنی هم پدر و هم مادر چشم آبی باشند کودک آن ها نیز چشم آبی خواهد شد و اگر کودک دو ژن آبی و سبز از والد خود دریافت کند رنگ چشم او سبز خواهد شد. 

در نتیجه، رنگ چشم جنین در حدود شش ماهگی بارداری مشخص می‌شود و در بیشتر موارد تا پایان دوران جنینی تغییر نمی‌کند. با این حال، در برخی افراد، رنگ چشم در دوران کودکی یا جوانی تغییر می‌کند و این تغییر ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی یا محیطی باشد.

در کل، رشد و تکامل چشم جنین از مراحل ابتدایی بارداری شروع شده و پس از تولد به تدریج ادامه می‌یابد. رنگ چشم جنین بر اساس میزان پیگمنت موجود در قسمت قدامی چشم تعیین می‌شود و در بیشتر موارد تا پایان دوران جنینی تغییر نمی‌کند.

رنگ چشم جنین به عوامل ژنتیکی و محیطی وابسته است. در زمان تولد، پیش بینی رنگ چشم نوزاد به نسبت سختی‌تر است، اما با توجه به ژنتیک و بررسی رنگ چشم والدین، احتمال رنگ چشم نوزاد محاسبه می‌شود.

چشمان هر فرد دو ژن رنگ دارند که هرکدام از پدر و مادر به ارث می‌برد. چندین ژن محکم در رنگ چشم وجود دارد، اما ژن‌هایی که بیشترین تاثیر را دارند، ژن‌های مربوط به ملانین هستند. ملانین یک پیگمنت است که در بدن به وفور یافت می‌شود و رنگ چشم را تعیین می‌کند.

در حالت عادی، چشم جنین در هفته‌های اولیه به رنگ قهوه‌ای تیره است، اما در طول دوران بارداری رنگ چشم ممکن است تغییر کند. برای مثال، اگر چشم جنین کمتر از ملانین تولید کند، رنگ چشم آبی خواهد بود؛ اما اگر بیشتر از ملانین تولید کند، رنگ چشم قهوه‌ای تیره خواهد بود.

علاوه بر عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی مانند نور آفتاب و هورمون‌های بارداری نیز می‌توانند تأثیر گذار باشند. به عنوان مثال، ممکن است نور آفتاب در طول دوران بارداری مادر بر روی تولید ملانین در چشم جنین تاثیر بگذارد و باعث تغییر رنگ چشم شود.

در کل، رنگ چشم جنین توسط ژن‌های مرتبط با ملانین تعیین می‌شود و می‌تواند تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی قرار بگیرد.

رنگ چشم جنین به عوامل ژنتیکی و محیطی بستگی دارد. در حقیقت، ژن‌های مادر و پدر، هر کدام یک نسخه ژن از هر ویژگی به جنین انتقال می‌دهند و در نتیجه، رنگ چشم جنین نیز تحت تأثیر ژنتیک قرار می‌گیرد. اگر هر دو والد چشمان سبز یا آبی دارند، احتمالاً فرزندان آنها نیز چشمان سبز یا آبی خواهند داشت. اگر هر دو والد چشمان قهوه‌ای یا مشکی دارند، فرزندان آنها نیز احتمالاً چشمان قهوه‌ای یا مشکی خواهند داشت.

اما عوامل محیطی نیز می‌توانند بر رنگ چشم تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، نور خورشید می‌تواند تأثیری بر رنگ چشم داشته باشد. نور UV از خورشید می‌تواند باعث تغییر رنگ چشمان انسان شود و ممکن است باعث تیرگی و بزرگتر شدن قرنیه چشم شود. همچنین، مواد مخدر و سیگار که می‌توانند باعث آسیب رسیدن به عروق چشم و کاهش جریان خون در چشم شوند، می‌توانند رنگ چشم را نیز تحت تأثیر قرار دهند.

بنابراین، رنگ چشم جنین از ترکیب ژنتیک و عوامل محیطی به وجود می‌آید.

ژن های اصلی تعیین کننده رنگ چشم

ژن های اصلی تعیین کننده رنگ چشم در انسان در مجموعه ژنومی به نام Locus P واقع شده‌اند. این Locus شامل سه ژن است:

• ژن OCA2: این ژن برای تولید پروتئین پشتیبانی کننده از تولید ملانین در بدن، که موجب تولید پیگمنت چشم می‌شود، مسئول است.

• ژن HERC2: این ژن نیز در فرآیند تولید پیگمنت چشم نقش دارد و همچنین تنظیم کننده میزان فعالیت ژن OCA2 می‌باشد.

• ژن GPR143: این ژن در رنگ بندی چشم زنان از نوع ایکس- مرتبط درگیر است و به نظر می‌رسد در فرآیند تولید ملانین در چشم نیز نقش دارد.

ترکیب این ژن‌ها می‌تواند منجر به تولید سه رنگ مختلف چشم، یعنی آبی، سبز و قهوه‌ای شود.

آیا ممکن است رنگ چشم جنین تغییر کند؟

بله، رنگ چشم جنین ممکن است در طول رشد و توسعه جنین تغییر کند. در واقع، رنگ چشم جنین تحت تاثیر ژنتیک و عوامل محیطی قرار دارد که هر دو می توانند به تغییر رنگ چشم کمک کنند.

در اغلب موارد، رنگ چشم جنین در هفته های اول زندگی نوزاد مشخص می شود و پس از آن کمی تغییر می کند. در بیشتر افراد، رنگ چشم در هفته های اول زندگی نوزاد به صورت آبی یا خاکستری شروع می شود و پس از آن به رنگ نهایی خود تغییر می کند. در برخی از افراد، رنگ چشم نوزاد پس از چندین هفته یا ماه تغییر می کند و ممکن است به رنگ دیگری تبدیل شود.

با این حال، برخی عوامل محیطی همچون نور خورشید و تغذیه نوزاد هم ممکن است در تغییر رنگ چشم نقش داشته باشند. به عنوان مثال، مصرف مواد غذایی حاوی مقادیر زیادی از کراتین، می تواند باعث تیرگی رنگ چشم شود. به همین دلیل، در صورت تغییرات ناگهانی در رنگ چشم نوزاد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.