مثلث تحریمی آمریکا علیه ایران به‌دنبال چیست؟
طرح تحریم‌های ایران، روسیه و کره شمالی موسوم به "مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها"، نسخه اصلاح‌‌شده طرحى است که پیش از این با هدف تحریم ایران و روسیه در سنا تصویب شده بود.
سه‌شنبه سوم مرداد ماه مجلس نمایندگان آمریکا با 419 رأی موافق و فقط 3 رأی مخالف، طرح تحریم‌های ایران، روسیه و کره شمالی موسوم به "مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها" را تصویب کردند.
این طرح نسخه اصلاح‌‌شده طرحى است که پیش از این با هدف تحریم ایران و روسیه در سنا تصویب شده بود.
* مثلث تحریمی آمریکا علیه ایران
این تحریم‌ها سه حوزه حقوق بشر، مبارزه با تروریسم و برنامه موشکی را شامل می‌شوند.
بر اساس این طرح افراد و نهادهایی که متهم به نقض حقوق بشر، نقض فروش سلاح‌های سنگین به ایران، دست داشتن در بر هم زدن ثبات منطقه و توسعه برنامه موشکی جمهوری اسلامی هستند، در فهرست تحریم‌های جدید ایالات متحده قرار خواهند گرفت.
روز پنجشنبه ششم مرداد ماه نیز با ادامه رأی‌گیری درباره این طرح، سنای آمریکا از طرح تحریم‌ها علیه ایران، روسیه و کره شمالی حمایت کرده و با 98 رأی مثبت و 2 رأی منفی آن را تصویب کرد.
مصوبه سنا به کاخ سفید فرستاده می‌شود تا اینکه رئیس جمهور آمریکا آن را امضا کند تا به قانون تبدیل شود یا اینکه آن را وتو کند.
بر اساس این طرح مصوب، علاوه بر تحریم‌های جدید علیه ایران، اختیارات دونالد ترامپ برای کاهش تحریم‌ها علیه مسکو، نیز محدود خواهد شد و ترامپ نخواهد توانست بدون مجوز کنگره تحریم‌های روسیه را لغو کند.
* تأیید امضای ترامپ بر تحریم‌های جدید
«سارا هاکبی ساندرز» سخنگوی کاخ سفید، جمعه اعلام کرد، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا طرح تحریم‌های ایران، روسیه و کره‌شمالی را امضا خواهد کرد.
هاکبی سندرز در بیانیه‌ای تصریح کرد، دونالد ترامپ پیش‌نویس اولیه این طرح تحریم را خوانده و مذاکراتی نیز درخصوص عناصر مهم این طرح انجام داده است.
در این بیانیه آمده است: رئیس‌جمهوری براساس مذاکراتی که انجام داده است، قصد دارد این طرح را امضا کند.
ترامپ، با کنار گذاشتن وزارت امور خارجه، به گروهی از دستیاران مورد اعتمادش در کاخ سفید مأموریت داده که دلایلی گردآوری کنند که به او امکان دهد در ماه اکتبر پایبندی ایران را به برجام را تأیید نکند.
در خبر دیگری آمده است که سناتور بانفوذ، باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا به‌صراحت گفته است که باید کاری کرد که توافق هسته‌ای با اقدام‌های ایران به هم بخورد. آقای کورکر گفته است که به‌عنوان مثال اگر درخواست بازرسی از تأسیساتی در ایران رد شود، چنین امکانی فراهم خواهد شد.
در این خصوص کارشناسان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی به بیان دیدگاه‌های خود پرداخته‌اند. بدعهدی و نقض برجام از سوی آمریکا مورد تأکید این کارشناسان قرار گرفته که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم این نقض انجام شده است.
* سیاه‌چاله تحریمی
«سیامک باقری»، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه امام صادق(ع) و کارشناس روابط بین‌الملل در این خصوص، با اشاره به اینکه تحریم‌های جدید آمریکا یک سیاه‌چاله تحریمی است، بیان داشت: تحریمی که اخیراً در چارچوب قانون مقابله تحریمی با دشمنان آمریکا در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا مصوب شد، در واقع یک پروسه‌ای را تا امروز طی کرد که تحریم‌هایی را علیه ایران، روسیه و کره شمالی اعمال می‌کند. تحریم‌های تصویبشده اولیه فقط شامل ایران می‌شد؛ اما بعداً اصلاحاتی در آن انجام گرفت.
وی با اشاره به تصویب قانون تحریمی در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا گفت: این تحریم‌ها تقریباً مراحل اصلی قانونی شدن را طی کرده‌اند که با امضای رئیس‌جمهور آمریکا به یک قانون تبدیل خواهد شد. حتی اگر رئیس‌جمهور آمریکا نیز آن را امضا نکند، میزان آرایی که در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا کسب کرده، بسیار بالا است و دوسوم رأی وتو فراهم خواهد بود؛ لذا این قانون در صورت استنکاف کاخ سفید نیز رأی خواهد آورد، بر این اساس با یک قانون تحریمی روبه‌رو هستیم.
وی با توجه به ویژه بودن قانون تحریمی جدید آمریکا تأکید کرد: تحریمی که علیه ایران اعمال می‌شود، یک سیاه‌چاله تحریم است، یعنی حوزه‌های مختلف مناسبات اقتصادی ایران با جهان بیرون را می‌تواند به داخل یک سیاه‌چاله بکشاند، از این حیث یک تحریم ویژه و گسترده است. این تحریم‌ها بسته جامع است که برای برخی از کارشناسان اقتصادی و سیاسی غیر قابل انتظار بوده است.
باقری با اشاره به اینکه این تحریم سه محور اصلی دارد، افزود: یک محور تحریم موشک‌های بالستیک است، محور دوم تحریم تسلیحات متعارف و سومین محور تحریم‌های مربوط به تروریسم و حقوق بشری است. نکته قابل توجه در این بندهای تحریمی، تحریمی است که علیه نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال شده است. نوع و بندهای تحریمی که علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال شده است، بسیاری از تحریم‌های دیگر را خود به خود ایجاد خواهد کرد، مثلاً اگر قرار باشد بانک‌های داخلی و بیرونی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعاملات بانکی داشته باشند، خود به خود آنها نیز مورد تحریم واقع می‌شوند، به همین جهت گفته‌اند این تحریم از نوع سیاه‌چاله تحریمی است.
* توجه به فرمان 9ماده‌ای مقام معظم رهبری
وی با اشاره به راهکارهای مقابله با تحریم‌های جدید آمریکا تأکید کرد: فرمان 9ماده‌ای مقام معظم رهبری مشخص کرده که اگر آمریکایی‌ها نقض عهد کردند، جمهوری اسلامی ایران باید به‌تناسب آن نقض عهد، پایبندی خود را کاهش دهد و اقدام به مقابله به مثل کند.
* طرحی برای تغییر حاکمیت
«رضا حجت شمامی»، کارشناس مسائل بین‌الملل نیز در این خصوص با اشاره به اینکه تحریم‌های جدید آمریکا مصداق پاره کردن برجام است، بیان داشت: تحریم‌های جدید مجموعه‌ای از تحریم‌ها را شامل می‌شود که با توجه به تفسیرهایی که مقامات آمریکایی می‌توانند انجام دهند، موضوعی ورای نقض برجام محسوب می‌شود. این تحریم‌ها طرحی است که تغییر حاکمیت در ایران را دنبال می‌کند.
وی با توجه به گستره تحریم‌های جدید گفت: اگر سطوح این تحریم‌ها مشاهده شود، دولت ترامپ از نقض برجام نیز بالاتر رفته است. این تحریم‌ها در بحث تروریسم و نقض حقوق بشر بسیار گسترده است و در هر شرایطی می‌توانند آن را مطرح کنند. آمریکایی‌ها پیش از این در بحث مبارزه با تروریسم بر اساس تعاریف خود ممکن بود ادعا کنند که ایران از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند؛ اما زمانی که سپاه پاسداران در داخل و خارج کشور در این لیست تحریمی قرار می‌گیرد، دیگر نمی‌گویند که ایران از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند، بلکه ایران را متهم به تروریست بودن خواهند کرد؛ لذا این موضوع مسئله خطرناکی است.
کارشناس مسائل بین‌الملل با تأکید بر اینکه آمریکایی‌ها در بحث تحریم‌های حقوق بشر و موشکی نیز گستره وسیعی را در نظر گرفته‌اند، افزود: برجام در برابر این تحریم‌ها دیگر بی‌خاصیت است؛ چراکه آمریکایی‌ها هرگونه فشار و تحریمی را در هر موقعیتی می‌توانند تحمیل کنند. علاوه بر این، آنها به‌دنبال این موضوع بحث تغییر حاکمیت را دنبال می‌کنند. نوع تحریم‌های تصویبشده علیه ایران، روسیه و کره شمالی گستره وسیعی را در بر گرفته؛ لذا بسیاری را نگران کرده و اعتراض آنها را برانگیخته است.
حجت شمامی با تأکید بر نقش صهیونیست‌ها و سعودی‌ها در تحریم‌های جدید اشاره داشت: مسلماً لابی‌های رژیم صهیونیستی و عربستان در طرح تحریم‌های جدید دخیل بودند. این تحریم‌ها رویکردها و سیاست‌های ایران را در غرب آسیا تحت تأثیر قرار می‌دهد.
* تجمیع همه تحریم‌های غیرهسته‌ای، ذیل طرح "مادر تحریم‌ها"
«حشمت‌الله فلاحت‌پیشه» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، در خصوص تصویب طرح جدید مجلس نمایندگان آمریکا علیه ایران، روسیه و کره شمالی اظهار داشت: این طرح، مادر تحریم‌ها نامیده می‌شود از آن جهت که اولاً برای اولین بار چند کشور با هم شامل تحریم می‌شوند و در ثانی درباره ایران تمام تحریم‌های غیرهسته‌ای طی چند دهه گذشته تجمیع شده است.
وی افزود: پس از انقلاب اسلامی، تحریم‌های حقوق بشری، توان موشکی و مقابله با آنچه حمایت ایران از تروریسم می‌خوانند علیه کشورمان در پیش گرفته شد که همه این تحریم‌ها در تحریم جدید تجمیع شده و در قالب یک قانون آمده است که ترامپ نمی‌تواند آن را لغو کند مگر آنکه اجازه کنگره را داشته باشد.
عضو کمیسیون امنیت ملی ادامه داد: در این تحریم جدید تحریم‌های هسته‌ای گنجانده نشده تا برجام نقض نشود اما مطابق با بندهای برجام هر تحریمی که مانع استفاده ایران از منافع برجام شود ناقض این توافقنامه خواهد بود.
* مقابله مجلس؛ تقویت هر سه حوزه تحریمی
فلاحت‌پیشه با اشاره به جلسه روز شنبه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که به بررسی قانون جدید تحریم آمریکا علیه ایران خواهد پرداخت، اظهار داشت: در این نشست هر جایی که تحریم‌های آمریکا به آن اشاره داشته باشد تقویت خواهد شد که از جمله آنها تحریم موشکی و نیز تحریم سپاه است که مصوباتی برای تقویت و حمایت بیشتر این حوزه‌ها را خواهیم داشت.
وی با اشاره به اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه اعلام داشت که "اگر اوضاع به‌دست من بود 180 روز پیش می‌گفتم ایران پایبند برجام نیست"، گفت: ترامپ کمیته‌ای در این خصوص تشکیل داده تا پایبند نبودن ایران به برجام را نشان داده و برجام را متوقف کنند.
* حق‌الزحمه 500میلیارد دلاری آمریکا برای عربستان
عضو کمیسیون امنیت ملی افزود: یکی از دلایلی که آمریکایی‌ها تحریم‌های جدید علیه ایران اعمال می‌کنند آن است تا به همپیمانان منطقه‌ای خود که قراردادهای 500 میلیارد دلاری با این کشور بسته‌اند اطمینان دهند که هنوز کنار آنها هستند.
* خروج ایران از برجام؛ هدف آمریکا از اعمال تحریم‌های جدید
بنا بر آنچه رفت، آمریکا همان‌طور که ترامپ اعلام کرده با نارضایتی‌ای که از برجام دارد به‌دنبال بر هم زدن آن است. اما این بازی از سوی واشنگتن طوری طراحی شده تا ایران از برجام خارج شود و به این ترتیب بتواند همه اعضای شورای امنیت را با خود همراه کند و برای اقدامات ضدایرانی خود در سطح جهانی همپیمانانی داشته باشد. در همین راستا می‌توان پیش‌بینی کرد که طی ماه‌های آینده فشارهای بیشتری به ایران وارد شود تا مقامات کشورمان خروج از برجام را برگزینند.