تاخیر ۸ ماهه در تصویب و ابلاغ آیین‌نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده

محمود مشهدی شریف در نشستی خبری ضمن اشاره به اهمیت موضوع اسقاط خودروهای فرسوده، گفت: طبق آمار تعداد مرگ و میر ناشی از آلودگی کشور، بیش از ٢6 هزار نفر در سال اعلام شده که از این تعداد بالغ بر 6400 نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. میزان خسارت ناشی از این آلودگی در کمترین حالت ممکن ٨.٢ میلیارد دلار تا ١١.٣ میلیارد دلار در سال برآورد شده است که بر اساس نرخ فعلی ارز  حدود 56٨ همت ( 56٨ هزار میلیارد تومان) میزان زیان آلودگی ناشی از آلودگی هوا در سال است که رقم بسیار بزرگ و قابل توجهی است.

نقش خودروهای نو در افزایش آلودگی هوا

وی ادامه داد: نیمی از آلودگی هوا مربوط به  منابع متحرک است که قطعاً بخش زیادی از آن مربوط به خودروهای فرسوده و نیمی هم البته خودروهای نویی است که نمی‌توانند استاندارهای لازم را پاس کنند.

رئیس انجمن صنفی مرکز اسقاط و بازیافت خودرو افزود: از دیگر دلایل اهمیت اسقاط خودروهای فرسوده، کاهش مصرف سوخت است؛ هر خودرو فرسوده تقریباً روزانه 4.١٣ لیتر مصرف مازاد بنزین دارد که با نرخ ٧� سنت قیمت فوب خلیج فارس، ٣5 هزار تومان محاسبه می‌شود که نسبت به مصرف بنزین آزاد، هر یک خودروی فرسوده ١٣٢ هزار و ١6� تومان بنزین بیشتر در روز مصرف می‌کند که این عدد در سال به 4٨ میلیون و ٢٣٨ هزار تومان در سال می‌رسد. در پیمایش ١� � کیلومتر، بهترین خودروهای ما  هفت لیتر مصرف سوخت دارند، در حالی که این عدد در خودروهای خارجی سه لیتر است.

مشهدی شریف در ادامه اظهار داشت: از 10 بهمن 1401، مسئولیت اسقاط خودرو به سازمان گسترش وزارت صمت منتقل شده در این راستا در آنجا ستادی تشکیل شد به نام ستاد نوسازی ناوگان و بنابراین متولی اسقاط خودرو اکنون این ستاد جدید است. 

وی در ادامه درباره آیین‌نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، گفت: قانون ساماندهی صنعت خودرو حدودا 4.5 سال پیش مورد بحث مجلس قبلی قرار گرفت و بعد از سه سال این قانون در خرداد ماه سال 1401 به تصویب رسید. 

رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودروهای فرسوده بیان داشت: 3 ماه به وزارت صنعت و دولت فرصت داده شد که آئین نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را تصویب و ابلاغ کند اما به جای اینکه آئین نامه تصویب شود ماده 10 این قانون اصلاح شد و لذا نام آن به قانون اصلاح ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو تغییر کرد.

وی گفت: براساس قانون از هر 4 خودرو که تولید می شود باید یک خودرو اسقاط شود تا یک گواهی اسقاط صادر شود و در صورتی که گواهی اسقاط نباشد خودروساز باید با پرداخت یک و نیم درصد قیمت خودرو به صندوق توسعه صنعت می تواند برای خودروی تولیدی گواهی اسقاط دریافت کند و خودرو تولیدی شماره گذاری شود. 

رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودرو با بیان اینکه قیمت گواهی اسقاط خودرو 35 میلیون تومان است گفت: اگر قیمت یک خودرو 600 میلیون تومان باشد خودروساز با پرداخت یک و نیم درصد قیمت خودرو باید 36 میلیون تومان به صندوق توسعه صنعت پرداخت کند که نزدیک قیمت گواهی اسقاط است اما اگر قیمت خودرو کمتر از 600 میلیون تومان باشد لذا باید مبلغ کمتری به صندوق توسعه صنعت بپردازد و زمانی که قیمت خودرو از 600 میلیون تومان بیشتر می شود باید مبلغ بیشتری نسبت به مبلغ گواهی اسقاط خریداری کند که در آنجا هم ترجیح می دهند گواهی اسقاط خریداری کنند.

وی افزود: قانونگذار اعلام کرده در صورتی که گواهی اسقاط موجود نبود، 1.5 درصد قیمت خودرو به صندوق توسعه صنعت پرداخت شود.

مشهدی شریف بیان داشت: بالاخره قانون اصلاح ماده 10 در اواخر آذرماه 1401 تصویب شد و پس از طی مراحل در 10 بهمن 1401 لازم الاجرا شد بعد از آن نیز سه ماه دولت فرصت داشت تا آئین نامه خودروهای فرسوده  را تصویب کند که تاکنون آئین نامه مذکور تصویب نشده است.

4.8 همت از موجودی صندوق ملی محیط‌زیست غیب شد

رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت با اشاره به لزوم تصویب آئین نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده اظهار داشت: در این آیین‌نامه بسته‌های تشویقی و تنبیهی در نظر گرفته شده است، از جمله تنبیه‌ها این است که هر چقدر سن فرسودگی خودرو بالاتر رفت میزان بیمه خودرو نیز افزایش می‌یابد. همچنین وقتی خودرو به سن فرسودگی رسید، سهمیه سوخت قطع می شود و مورد سوم نیز عدم بخشودگی عوارض تاخیر است. 

مشهدی شریف بیان داشت: بهره مندی از وام و تسهیلات نیز از جمله موارد تشویقی است. با توجه به وضعیت تولید و وضعیت خودروهای فرسوده هر ماه بعید حدود 800 میلیارد تومان از سوی خودروسازان باید به صندوق توسعه صنعت واریز شود بنابراین از بهمن سال گذشته تاکنون باید 8.8 هزار میلیارد تومان به این صندوق واریز شده باشد در حالی که براساس شنیده ها حدود 4 هزار میلیارد تومان در صندوق توسعه صنعت موجود است. 

رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت اظهار داشت:  باید از محل درآمدهای صندوق توسعه صنعت و براساس قانون آئین نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده باید وام به صاحبان خودروهای فرسوده با اولویت خودروهای عمومی و موتورسیکلت (طبق قانون) داده شود. 

وی با اشاره به اینکه قرار است جدول معادل سازی قرار است در آئین نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده داشته باشیم، گفت: این جدول اولین بار در سال 93 تصویب شد و بعد 3 سال بعد تغییر کند و اکنون حدود 6 و نیم سال است که تغییر نکرده است. شاخص جدول معاد سازی خودروسواری بود. بطوری که در این جدول گفته می شد که اگر یک خودروی سواری اسقاط شود یک گواهی اسقاط صادر می شود. یا اگر یک موتورسیکلت اسقاط شود، یک هفتم خودروی سواری گواهی اسقاط صادر می شود. یعنی اگر 7 موتورسیکلت اسقاط می شد مساوی بود با اسقاط یک سواری، تاکسی نیز دو گواهی اسقاط داشت. 

مشهدی شریف بیان داشت: اما در جدول معادل سازی آئین نامه جدید به سن خودرو نیز توجه می شود و براساس سن خودرو تعداد گواهی اسقاط صادر می شود و هر چه سن خودرو کمتر باشد تعداد گواهی اسقاط بیشتر خواهد بود. در واقع سه نوع سن برای انواع وسایل نقلیه و اسقاط آنها در نظر گرفته می شود.  لذا صاحبان خودروهای فرسوده مطلع شده اند که سن خودرو در تعداد گواهی اسقاط موثر است. لذا با درز این خبر، اگر در 6 ماهه اول سال نزدیک سه برابر سال قبل خودروی فرسوده اسقاط شد با این خبر اسقاط خودرو بسیار کاهش یافته است. 

رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت بیان داشت: قرار بود ستاد جدید  نوسازی ناوگان خودروهای فرسوده  تا 100 هزار خودرو در سال اسقاط کند اما با توجه به عدم تصویب آئین نامه خارج کردن خودروهای فرسوده بعید است که در سال جاری تعداد خودروهای اسقاط به 40 هزار خودرو برسد. 

وی بیان داشت: ظاهرا در آئین نامه جدید از رده خارج کردن خودروهای فرسوده،  سن مرز فرسودگی حذف شده و سن فرسودگی قید می شود که اگر چنین اتفاقی بیفتد بیش از 60 درصد خودروها اسقاط نمی شود و به اهداف برنامه هفتم که رسیدن به اسقاط 500 هزار دستگاه خودرو در سال است نمی رسیم. 

مشهدی شریف گفت: با توجه به اینکه تصویب و ابلاغ آئین نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده بیش از 8 ماه است که به تاخیر افتاده حدود 80 درصد اسقاط خودرو کاهش یافته است.  2.5 میلیون خودرو فرسوده با سن فرسوده (20 سال)  در کشور موجود است. اما اگر مرز فرسودگی یعنی 15 سال در در نظر بگیریم حدود 3.5 میلیون بیشتر می شود. 

رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودرو، بیان داشت: تعداد گواهی اسقاط می تواند انگیزه کاملا مستقیمی برای اسقاط خودرو باشد. 

وی بیان داشت: در سال 98 در مجموع 7 هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده است. در سال 99 نیز 13 هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده است. در سال 1400 حدود 28 هزار دستگاه خودروی فرسوده و در سال 1401 نیز کمی بیش از 30 هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده است و در سال جاری در نیمه اول سال حدود 30 هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده است. 

رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودرو با بیان اینکه قرار بود در سال جاری 100 هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شود، گفت: اما با به تاخیر افتادن تصویب آیین نامه شاید تا پایان سال به حدود 40 هزار اسقاط خودرو دست یابیم. البته در سال 93 خدود 330 هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده بود.