علل اصلی سفید شدن موها چه هستند؟| آیا می‌توان موهای سفید شده را دوباره سیاه کرد؟

دکتر علیرضا واعظ شوشتری، متخصص پوست، مو و زیبایی، نوشت: ساختار رنگ مو را موادی به اسم ملانین یا ملانوسیت تشکیل می دهند که بسته به نوع واکنش اختصاصیشان در بدن، یک رنگ موی خاص را در طیف سیاه تا بور به طور طبیعی برای افراد به وجود می آورند. با افزایش سن، این رنگدانه های طبیعی قدرت واکنش خود را به مرور از دست می دهند و در نتیجه مو از رنگ اولیه خود فاصله گرفته و با از دست دادن ظرفیت رنگ پذیری ملانوسیت ها، ابتدا به رنگ خاکستری و پس از مدتی به رنگ سفید در خواهد آمد؛ ولی این روند صرفاً منحصر به افزایش سن نیست و عوامل دیگری که در قسمت بعد به آنها اشاره خواهیم کرد نیز می توانند این روند را تسریع کرده و موجب سفیدی موهای ما شوند.

سفید شدگی مو در افراد مختلف تحت تأثیر دلایل بسیاری از جمله بیماری، عوامل محیطی، شرایط روحی و... ممکن است تسریع شود و هر شخص با توجه به نوع زندگی، شرایط محیطی و ژنتیکی منحصر به فرد خود این پدیده را در سن خاصی تجربه کند. امکان سیاه شدن موهایی که در اثر افزایش سن سفید شده اند وجود ندارد مگر اینکه علت سفیدی مو کمبود موادی در بدن باشد. شواهد نشان می دهد با جبران کمبود ویتامین، رنگ و طراوت به موهای شما باز می گردد.

بروز مو های سفید با عوامل زیر مشخص می شود:

۱- ژنتیک
متخصصان می گویند ژن ها عامل اصلی تعیین کننده ی این هستند که موهایتان در چه سنی رنگدانه از دست بدهند. برای برخی افراد، این اتفاق حتی ممکن است قبل از ۲۰ سالگی بیفتد و برای برخی دیگر، اولین تار های سفید نسبتاً دیر مشاهده می شوند. هر چه پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگتان زودتر موهایشان سفید شده باشد، احتمال این که مو های شما هم زود سفید شوند، بیشتر است.

۲- کمبود ملانین
در بیشتر موارد، کمبود ملانین عامل اصلی سفید شدن مو است. تولید ملانین به تغذیه مناسب و دریافت پروتئین کافی بستگی دارد. کمبود این مواد مغذی باعث می شود میزان ملانین، از حد قابل قبول پایین تر بیاید.

۳- عدم تعادل هورمون ها
هورمون های شما تأثیر زیادی بر روی رنگدانه ی موهایتان دارند. عدم تعادل آنها می تواند باعث سفید شدن زودهنگام موها شود.

۴- برخی شرایط پزشکی
برخی شرایط اساسی پزشکی می توانند باعث از بین رفتن رنگدانه در موهایتان شوند. آنها عبارت اند از کمبود ویتامین B۱۲ یا مشکلات غده تیروئید و هیپوفیز.

۵- استرس
استرس ناشی از برنامه های سرسام آور و مشغله های زیاد کاری، یکی دیگر از دلایل مهم خاکستری شدن زود هنگام موها است.

۶- مواد شیمیایی
بعضی اوقات، استفاده از محصولات شیمیایی مانند شامپوها، صابون ها، رنگ مو ها و ... ممکن است به طور مستقیم باعث این مشکل شود و یا می تواند با ایجاد عفونت یا آلرژی به طور غیرمستقیم موجب خاکستری شدن زودرس مو ها شود.

۷- عوامل خارجی
تغییر در رنگ موی شما می تواند به دلیل عوامل خارجی مانند آب و هوا، آلودگی و قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی رخ دهد. این عوامل روند پیری را تسریع می کنند. اخیراً در مورد فقدان رنگدانه در مو یک موفقیت اساسی حاصل شده است به طوری که مشخص شد فولیکول های مو مقدار کمی پراکسید هیدروژن آزاد می کنند که با گذشت زمان انباشته می شوند و با رنگ زدایی از مو ها باعث خاکستری شدن و در نهایت سفید شدن آنها می شوند. با از بین بردن این تجمع، این امکان وجود دارد که مو های شما رنگ طبیعی خود را دوباره به دست بیاورند.

۸- چاقی
افراد چاق ممکن است با افزایش خطر ابتلا به خاکستری شدن زودرس مو ها مواجه شوند. بدین منظور بهتر است وزنتان را در محدوده ی طبیعی نگه دارید.

۹- کمبود ویتامین D
برخی کمبود های غذایی می توانند موجب خاکستری شدن مو ها شوند. یکی از آنها کمبود ویتامین د است. یک مطالعه منتشرشده در مجله بین المللی Trichology نشان داد کودکانی که دچار مو های خاکستری زودرس بودند، در مقایسه با گروه کنترل، به میزان قابل توجهی دچار کمبود یا مقدار ناکافی از ویتامین د بودند.

۱۰- بیماری خودایمنی آلوپسی آره آتا
بیماری پوستی خود ایمنی آلوپسی آره اتا می تواند منجر به سفید شدن تار های مو شود. طبق توضیحات بنیاد ملی آلوپسی آره آتا، مبتلایان به این بیماری ممکن است مو های سر یا بدنشان را کاملاً از دست بدهند. این اتفاق به این دلیل می افتد که سیستم ایمنی بدن به فولیکول های مو حمله می کند و باعث ریزش مو می شود و وقتی موی جدید رشد کرد، سفید می شود.

ویتامین ها و مواد معدنی موثر در سفیدی مو

۱. کلسیم
کلسیم فقط برای استحکام و تراکم استخوان ها نیست. این ماده معدنی به سلامت اعصاب، قلب و ماهیچه ها کمک می کند. با سلامت قلب و خونرسانی صحیح به فولیکول های مو، ملانین به خوبی ترشح می شود و دیگر خبری از موی سفید روی سر شما نخواهد بود.

۲. مس
گلبول های خون از آهن تشکیل شده اند تا بتوانند اکسیژن را با خود حمل کنند. مس به ترکیب آهن با گلبول های خون کمک می کند. همچنین مس در تولید ملانین از فولیکول ها تأثیر مستقیم دارد.

۳. آهن
کمبود آهن به معنای کمبود اکسیژن کافی در بدن است، وضعیتی که به دهیدراته معروف است. اگر اکسیژن و مواد مغذی به موی شما نرسند، نه تنها موی شما سفید خواهد شد بلکه خواهند ریخت.

۴. پروتئین (کراتین)
کراتین یک نوع پروتئین است که در سلول های سطحی وجود دارد. اگر پروتئین کراتین در فولیکول ها تجزیه شود علاوه بر ریزش، موی سفید در سر شما پدیدار خواهد شد.

۵. ویتامین B-۵ (اسید پانتوتنیک)
ویتامین ب۵ ماده مغذی است که در تولید گلبول قرمز و تبدیل غذا به انرژی نقش دارد. تحقیقات نشان می دهد که ویتامین B۵ در معکوس کردن رنگ مو تأثیر دارد؛ اما هنوز تأیید نشده است.

۶. ویتامین B۶
این ویتامین به متبولیسم و ایمنی بدن کمک می کند. علاوه بر این موارد ویتامین B۶ به موهای شما طراوت می بخشد و مانع از خشکی مو و شکستن مو ها می شود.

۷. ویتامین B-۹ (اسید فولیک)
کمبود این ویتامین باعث تجزیه مو، پوست و ناخن می شود. ویتامین B۹ در غذاهایی همچون لوبیا، مارچوبه، سبزیجات برگ دار و مرکبات پیدا می شود.

۸. ویتامین B-۱۲
عامل اصلی سفید شدن مو کمبود ویتامین B۱۲ است. با کمبود B۱۲ اکسیژن به فولیکول ها نمی رسد و در نتیجه ملانین تولید نمی شود.

روش های کاهش سرعت سفید شدن مو

اگر سفیدشدن موهایتان به دلیل کمبود مواد معدنی و ویتامین ها نباشد یا بیماری و مشکل جسمانی خاصی در کار نباشد، امکان اینکه بتوانید از سفیدشدن باقی موهایتان جلوگیری کنید اندک خواهد بود. با این حال، اقداماتی وجود دارد که شاید در کمترکردن سرعت سفیدی موها اثرگذار باشند:

مدیریت استرس: هورمون های استرس می توانند تولید ملانین در فولیکول های مو را متوقف کنند.
دوری از آلودگی ها: دوری از آلودگی ها و مواد شیمیایی هم از مصادیق زندگی سالمی است که روی جوان ماندن اثرگذار است.
کنترل وزن: داشتن وزنی متعادل نیز می تواند زندگی سالم تری برایتان به ارمغان بیاورد و روی جوان ماندن موهایتان اثر مثبت بگذارد.
پوشاندن موها: محافظت از موها در مقابل تابش نور خورشید با پوشیدن روسری و کلاه هم از کارهای مفیدی است که باید به خاطر داشته باشید.
ترک سیگار: ترک کردن سیگار شاید سخت به نظر برسد؛ اما اگر راه مناسبش را پیدا کنید، سالم تر زندگی خواهید کرد و موهایتان هم احتمالا دیرتر سفید می شود.
بررسی تیروئید: کم کاری تیروئید یک بیماری مزمن جدی است. برخی غذا ها می توانند با فعالیت غده تیروئید تداخل ایجاد کنند، غده تیروئید بر تمام عملکرد های حیاتی بدن تأثیر می گذارد، یک تیروئید کم کار، می تواند سبب سفید شدن مو های افراد شود.