راهنمای والدین؛ چگونه نوجوانان را در انتخاب لباس همراهی کنیم؟

اولین لباس‌های کودکان پیش از تولد آن‌ها و گاه حتی پیش از آشنایی والدینشان با هم خریداری می‌شوند اما آن‌ها که تجربه فرزندپروری دارند، می‌دانند که در  چشم‌به‌هم‌زدنی، از روزهایی که لباس کودک مجموعه‌ای از هدایای اطرافیان و خرید والدین بود، به زمانی می‌رسیم که والدین مستاصل نمی‌دانند چطور فرزندشان را به پوشیدن یا نپوشیدن لباسی راضی کنند. با پایان سال‌های کودکی و آغاز نوجوانی، کار برای والدین سخت‌تر هم می‌شود.

در عصر مثبت‌نگری به بدن و البته با توجه به محدودیت‌های فرهنگی یا قوانین مذهبی که در برخی از کشورها از جمله ایران وجود دارد، والدین چگونه می‌توانند انتخاب لباس نوجوانان را هدایت کنند؟ کارشناسان مد و روانشناسان برای گذر از این دوران توصیه‌هایی دارند که احتمالا برای بزرگسالان سردرگم مفید است.

برخی از آن‌ها معتقدند اولین قدم برای یک گفت‌وگوی سازنده این است که بدانید در بحث از چه عبارات، کلمات یا موضوع‌هایی باید اجتناب کنید.

نویسنده واشینگتن پست معتقد است بیشتر نوجوانان، به‌ویژه دختران، بر سر لباس‌هایی که بیرون خانه می‌پوشند، با والدینشان درگیرند.

لیزا دامور، روانشناس و نویسنده کتاب «تحت فشار»، می‌گوید: «شاید مهم‌ترین چیز این باشد که بدانیم چه چیزی را نباید گفت.» او از والدین می‌خواهد کلماتی را که بار شرم‌آفرینی و ایجاد احساس منفی دارند، مانند «بی‌حیا»، وارد مکالمه نکنند: «در مکالمه بر این تمرکز نکنید که چگونه لباس یک دختر ممکن است باعث ناراحتی پسران همسال او یا معلمانش در مدرسه شود.»

جویس مک فادن، روانکاو و نویسنده کتاب «مادری مدرن»، می‌گوید: «شرمنده کردن فرزندتان مفید نیست و باعث نمی‌شود احساس بهتری داشته باشید و ممکن است نوجوان را سر لج هم بیندازد. پس به‌ جای اینکه بگویید این لباس نامناسب است، بگویید: آیا می‌خواهی این لباس را در مدرسه بپوشی؟ به عبارت بهتر، به‌ جای آنکه نقد منفی را متوجه لباس کنید، به او یادآوری می‌کنید که ممکن است این لباس مناسب آن مکان خاص نباشد.»

از خودتان هم مثال نزنید و انتظار نداشته باشید جمله من هرگز چنین چیزی را نمی‌پوشم، برای نوجوانی که احتمالا دو دهه یا بیشتر با شما تفاوت سنی دارد، دلیل قانع‌کننده‌ای برای کنار گذاشتن لباسی خاص باشد. اما لحن همدلانه همیشه راهگشا است. پس شرایط را برای نوجوان توضیح دهید و از او بخواهید دلیل و احساسش را بیان کند و آن جمله منفی و آمرانه را با چیزی شبیه اگر من جای تو بودم، این لباس را انتخاب می‌کردم، جایگزین کنید.

تایمز هم درباره کلنجار رفتن دائمی با نوجوانان درباره انتخاب لباس می‌نویسد: «لباس پوشیدن کودکان یکی از لذت‌های زندگی است. کمد لباس‌ آن‌ها پر از لباس‌های رنگارنگ و راحت است و هیچ‌کدام اهمیتی نمی‌دهند که جوراب‌هایشان با هم هماهنگ نباشد». اما دنیای بزرگسالی پر از بایدونبایدهای فرهنگی و شغلی است که نوجوان‌ها هنوز درک کاملی از آن ندارند. آن‌ها مستقیم از دنیایی می‌آیند که برای برداشتن یا برنداشتن یک ژاکت از رخت‌آویز، صرفا ترجیح شخصی کفایت می‌کرد و اغلب اوقات لباس پوشیدن آن‌ها از نظر دیگران بامزه و خلاقانه بود. آن‌ها از دنیایی که پر از جوراب‌های لنگه‌به‌لنگه و لباس‌های درهم‌وبرهم بود، ناگهان وارد اجتماعی می‌شوند که نظر اطرافیان در ترکیبی از «قضاوت درباره شخصیت و تربیت آن‌ها» از روی لباسشان شکل می‌گیرد.

تایمز می‌افزاید انتخاب اینکه چه بپوشیم، مهم‌ترین قسمت «خودنمایی در جمعی» است که در آن شرکت می‌کنیم. این خودنمایی برای نوجوانی که در بحبوحه تغییر شخصیت است، اهمیت بیشتری دارد تا یک بزرگسال. لباس پوشیدن برای او به معنای واقعی کلمه «آزمایش» هویت‌های مختلف است.

اولین کاری که باید انجام دهید، این است که این تصور را که مد‌ــ یا علاقه فرزندتان به آن‌ــ چیزی مبتذل، پیش‌پاافتاده یا بیهوده است، کنار بگذارید و به خاطر داشته باشید که اتفاقا دقیقا برعکس است و مد یک نظام نشانه‌شناختی منسجم و دقیق و پیوسته در حال تکامل و نو شدن است. تغییرات مکرر مد ممکن است برای بزرگسالان طاقت‌فرسا و خسته‌کننده باشد، اما برای نوجوانی که تشنه آزمایش است، هیجان‌انگیز جلوه می‌کند.

بحث دیگری که ممکن است برای والدین نگران‌کننده باشد، سلامتی است. یادآوری شدت سرما یا گرمای هوا برای آنکه نوجوانی به پوشیدن یا نپوشیدن لباس خاصی راضی شود درست نیست. تعادل هورمونی افراد در سن بلوغ اغلب متفاوت است و ممکن است آن‌طور که یک انسان بالغ حس می‌کند، سرما و گرما را احساس نکنند.

البته دانستن آنچه نباید بگوییم و همدلی با نوجوان هم تمام راه‌حل نیست و عوامل خارج از کنترل بسیاری هم وجود دارند که ممکن است این معادله را بر هم بزند و کار را برای والد و فرزند سخت کنند، اما به یاد داشته باشید این اولین قدم برای کمک به نوجوان است تا بتواند با آگاهی و اعتمادبه‌نفس، سبک شخصی خود را پیدا کند.