شامپوی سیلیکون دار یا بدون سیلیکون؟ کدامیک برای موهای شما بهتر است؟
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های همه‌ی ما در این روزها مراقبت از پوست و موهای خود است که به داشتن ظاهری آراسته و شاداب کمک می‌کند.
استفاده از محصولات مراقبت از پوست و موی دارای ترکیبات مطمئن می‌تواند به عنوان مهم‌ترین قدم برای دستیابی به هدفمان به شمار بیاید. در این میان، یکی از ترکیباتی که درباره‌ی آن بحث‌های زیادی وجود دارد سیلیکون در شامپو است. به همین دلیل حتما برای شما هم سوال پیش آمده است که سیلیکون چیست و استفاده از شامپوهای سیلیکون‌دار چه فواید و عوارضی برای موها دارد؟ برای پیدا کردن پاسخ این سوال‌ها تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.
سیلیکون در شامپو چیست؟
سیلیکون‌ها گروهی از پلیمرهای مصنوعی هستند که از واحدهای تکرارشونده‌ی سیلوکسان (ترکیبی از سیلیکون، کربن و هیدروژن) تشکیل شده‌اند. این مواد در بسیاری از محصولات حالت‌دهنده و مراقبت از مو مانند شامپوها، نرم‌کننده‌ها، کاندیشنرها و سرم‌ها یافت می‌شوند؛ چرا که می‌توانند با پوشاندن ساقه‌ی موها رطوبت آن‌ها را حفظ کنند و باعث صاف و نرم شدن تار موها شوند. سیلیکون‌ها انواع مختلفی دارند اما در محصولات مخصوص مراقبت از مو تنها سه دسته از آن‌ها یافت می‌شود. آشنایی با نوع سیلیکون استفاده شده در محصولات مخصوص مو و نحوه‌ی تعامل آن با موها می‌تواند به شما کمک کند تا انتخاب‌های بهتری داشته باشید.
- سیلیکون‌های محلول در آب: همانطور که از نام آن‌ها پیدا است این دسته از سیلیکون‌ها در آب حل می‌شوند و این یعنی شما می‌توانید تنها با استفاده از آب خالی بقایای این نوع سیلیکون را از روی موهای خود از بین ببرید. سیلیکون‌های محلول در آب باعث صاف و درخشان شدن موها می‌شوند و بیشتر برای کسانیکه موهای چربی دارند مناسب هستند.
- سیلیکون‌های غیر محلول: برعکس سیلیکون‌های محلول در آب، این نوع سیلیکون‌ها به سادگی با آب از بین نمی‌روند و ماندگاری بیشتری روی موها دارند. برای پاک کردن سیلیکون‌های غیر محلول از روی موها باید به سراغ استفاده از شامپوهای شفاف‌کننده‌ی مو بروید. میزان استفاده از این دسته از سیلیکون‌ها در محصولات مخصوص مو بیشتر است.
- سیلیکون‌های تبخیرشونده: این دسته از سیلیکون‌ها با دو گروه قبلی کمی تفاوت دارد. سیلیکون‌های تبخیرشونده یا فرار بلافاصله پس از خشک شدن موها تبخیر می‌شوند و آن‌ها را صاف و ابریشمی می‌کنند. این نوع سیلیکون‌ها بیشتر در ترکیبات محصولات حالت‌دهنده‌ی مو و سرم‌ها یافت می‌شوند.
فواید سیلیکون در شامپو
پیش از آنکه بخواهیم به سراغ معایب سیلیکون شامپوها بپردازیم باید بفهمیم که چرا بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند به سراغ این دسته از محصولات بروند. برخلاف آنچه که بسیاری از ما فکر می‌کنیم سیلیکون به هیچ وجه ماده‌ی سمی و خطرناکی به حساب نمی‌آید و حتی می‌توانند در شرایط ویژه‌ای مفید واقع شوند.
- صافی و درخشندگی مو: سیلیکون یک پوشش نازک و ضد آب را روی تمامی تار موهای شما ایجاد می‌کند که دقیقا همین کارآیی این ماده باعث صاف و درخشنده شدن آن‌ها می‌شود. کسانیکه موخوره دارند و موهایشان در ظاهر کدر به نظر می‌رسند اغلب به سراغ سیلیکون در شامپو و محصولات دیگر حاوی این ماده می‌روند.
- باز کردن گره موها و کاهش وز مو: همان پوششی که سیلیکون روی موها ایجاد می‌کند باعث کاهش اصطکاک میان تارهای مو می‌شود و از هم باز کردن آن‌ها از یکدیگر را برایتان راحت‌تر خواهد کرد. کسانیکه موهایشان در اثر دکلره و رنگ کردن مکرر آسیب دیده یا موهایشان به طور طبیعی دائما در هم گره می‌خورد از محصولات حاوی سیلیکون استفاده می‌کنند.
- محافظت در برابر گرما: سیلیکون به عنوان یک مانع در برابر گرما عمل می‌کند و موهایتان را از آسیب‌های ناشی از ابزارهای حالت‌دهنده مانند سشوار، فر کننده و اتو دور نگه می‌دارد. بنابراین بهتر است بدانید که اکثر اسپری‌های محافظ مویی که در بازار وجود دارند حاوی سیلیکون هستند.
عوارض سیلیکون در شامپو
از آنجایی که فواید کاربردی سیلیکون‌ها باعث شده تا بسیاری از افراد چشم‌های خود را روی عوارض آن‌ها ببندند، صحبت کردن درباره‌ی این موضوع می‌تواند کمی دشوار باشد. دقیقا همان خاصیت سیلیکون‌ها که باعث می‌شود موهای شما صاف، درخشان و براق به نظر برسد می‌تواند عامل بروز عوارض مختلفی برای شما باشد. سیلیکون‌ها آبگریز هستند و این یعنی دائما آب را از خودشان دور می‌کنند. لایه‌ی سیلیکونی روی تار موهای شما جلوی جذب رطوبت و سایر مواد مغذی به عمق فولیکول‌ها را می‌گیرد. کاهش رطوبت باعث سست شدن پیوندهای پروتئینی موها می‌شود و آن‌ها را بسیار حساس و شکننده می‌کند.
استفاده‌ی مکرر از سیلیکون در شامپو و محصولات دیگر می‌تواند باعث تجمع این ماده در کف سر شما شود. همانطور که می‌دانید این اتفاق منجر به مسدود شدن منافذ پوست سر و در نتیجه به وجود آمدن مشکلاتی چون التهاب، خارش و شوره‌ی سر خواهد شد. سیلیکون‌های غیر محلول در آب به سختی از روی موها پاک می‌شوند و این موضوع می‌تواند به دو نوع مشکل مختلف تبدیل شود. ممکن است به دلیل کمبود رطوبت موهای شما بسیار خشک و شکننده برسند، یا اینکه در تلاش برای تولید روغن بیشتر و جبران کمبود چربی مفید، موهایتان بیش از حد چرب شوند.
یکی دیگر از مهم‌ترین عوارض سیلیکون در شامپو آسیب‌هایی است که این دسته از مواد می‌توانند به محیط زیست وارد کنند. اگر دلتان می‌خواهد از محصولاتی استفاده کنید که برای اکوسیستم و حیوانات مضر نیستند، پیشنهاد می‌کنیم مراقب ترکیبات سیلیکونی باشید چرا که آن‌ها تجزیه‌پذیری بسیار کمی دارند و منجر به آلودگی آب‌ها می‌شوند.
نحوه‌ی تشخیص سیلیکون در شامپو
همانطور که گفته شد سیلیکون‌ها مواد سمی و خطرناکی نیستند؛ اما اگر می‌خواهید از خرید محصولات حاوی آن‌ها خودداری کنید باید چند نکته‌ی مهم را بدانید. در قدم اول پیشنهاد می‌کنیم به برچسب «فاقد سیلیکون» که روی محصولات مراقبت از مو دیده می‌شود اطمینان نکنید و به سراغ بررسی فهرست ترکیبات و مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن‌ها که معمولا در پشت محصول قرار دارد بروید. بسیاری از محصولاتی که ادعای فاقد سیلیکون بودن می‌کنند در واقع فقط حاوی سیلیکون‌های بد نیستند.
اما همانطور که همه‌ی ما می‌دانیم به خاطر سپردن نام تمام سیلیکون‌ها کار بسیار سختی است؛ به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم آن‌ها را با به خاطر سپردن پسوندهای مخصوص خودشان شناسایی کنید. ترکیباتی که به پسوندهای زیر ختم می‌شوند همگی نوعی سیلیکون به شمار می‌آیند:
- پسوند «کون» (Cone): مانند دی متیکون و فنیل تری متیکون
- پسوند «کونول» (Conol): مانند دی متیکونول یا دایمتیکونول
- پسوند «زیلوکسان» (Siloxane): مانند سیکلوهگزازیلوکسان یا سیکلوپنتازیلوکسان
اگر لیست مواد تشکیل‌دهنده‌ی محصول مشخص نیست یا به آن دسترسی ندارید، می‌توانید به صورت آنلاین درباره‌ی آن تحقیق کنید. اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های زیادی وجود دارند که با مراجعه آن‌ها و وارد کردن نام محصول مورد نطرتان، می‌توانید فهرست مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن را پیدا کنید و بفهمید که در ترکیبات خود سیلیکون دارد یا خیر. علاوه بر این با خواندن و مشاهده‌ی مطالب و ویدئو‌های بررسی محصول در شبکه‌های مجازی می‌توانید تا حد زیادی درباره‌ی محصولی که می‌خواهید بخرید اطلاعات کسب کنید.
سیلیکون‌های مفید برای موها چه هستند؟
افرادی که موهای خشک، وز، مجعد یا ضخیمی دارند با استفاده از سیلیکون در شامپو می‌توانند حالت و وضعیت موهایشان را بهتر کنند. سیلیکون‌های محلول در آب به دلیل آنکه خیلی زود از روی موها پاک می‌شوند بهترین گزینه‌ی پیش روی شما به شمار می‌آیند. دی متیکون کوپلیول، استاروکسی دایمتیکون، و بهنوکسی دی متیکون نمونه‌هایی از سیلیکون‌های محلول در آب هستند که روی کف سر شما تجمع نمی‌کنند و به دلیل داشتن قدرت تنفس‌پذیری از جذب مواد مغذی و رطوبت به موها جلوگیری نخواهند کرد.
با این وجود پیشنهاد می‌کنیم میزان استفاده از سیلیکون در شامپو را تا حد ممکن پایین نگه دارید؛ چرا که آن‌ها با گذشت زمان باعث ضعیف‌تر شدن موهای شما می‌شوند. هر چه قدر هم از تجمع سیلیکون در کف سر جلوگیری کنید، دست آخر مجبور به استفاده از شامپوهای شفاف‌کننده‌ی حاوی سولفات می‌شوید که آن‌ها هم موهایتان را خشک و وز می‌کنند. دقیقا همین زمان است که به سراغ استفاده از نرم‌کننده‌ها می‌روید که اکثر آن‌ها هم حاوی سیلیکون هستند. در نتیجه می‌توان گفت که تنها راه خروج از این چرخه‌ی معیوب قطع کردن استفاده از سیلیکون است.
جایگزین‌های سیلیکون
حتما در حال حاضر برای شما هم سوال پیش آمده است که اگر نخواهید از سیلیکون‌ها استفاده کنید و در عین حال به دنبال داشتن موهای شفاف و براق باشید باید چه کاری را انجام بدهید. اگر می‌خواهید روتین مراقبت از موی بدون سیلیکون را شروع کنید، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ روغن‌های گیاهی و سایر مواد طبیعی بروید که علاوه بر داشتن خاصیت حالت‌دهندگی می‌توانند به روش‌های دیگری سلامت موهایتان را حفظ کنند.
- روغن جوجوبا: این روغن طبیعی التهاب پوست سر شما را کمتر می‌کند و درخشندگی و حالتی فوق‌العاده را به موهای شما می‌بخشد.
- روغن آرگان: این روغن سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب است و باعث براق شدن موها و کاهش موخوره خواهد شد.
- روغن نارگیل: این روغن مرطوب‌کننده‌ی عمیق موها است و می‌تواند جلوی از دست رفتن پروتئین داخل تارهای مو بگیرد و به افزایش درخشندگی آن‌ها کمک کند.
- شی باتر: اگر به دنبال یک مرطوب‌کننده و نرم‌کننده‌ی موی مناسب موهای خشک و مجعد می‌گردید پیشنهاد می‌کنیم به سراغ شی باتر بروید.
- گلیسیرین: مهم‌ترین و اصلی‌ترین ویژگی گلیسیرین این است که می‌تواند رطوبت درون هوا را به موها جذب کند و آن‌ها را هیدراته و سالم نگه دارد.
- کراتین هیدرولیزه شده: اگر موهای آسیب‌دیده‌ای دارید و به دنبال تقویت و ترمیم آن‌ها هستید به سراغ محصولات حاوی کراتین هیدرولیزه شده بروید.
- ژل آلوئه‌ورا: این عصاره‌ی گیاهی می‌تواند به عنوان حالت‌دهنده‌ی مو استفاده شود و موهای شما را نرم و سالم کند.
- عصاره‌ی چای سبز: این ماده سرشار از آنتی اکسیدان‌های مفید است و استفاده از آن می‌تواند باعث تقویت و درخشندگی موهای شما شود.
سخن پایانی
اگر تا به حال از سیلیکون در شامپو استفاده می‌کردید و نمی‌دانستید که این ماده تا چه اندازه می‌تواند به سلامت موهای شما آسیب بزند، جای هیچ نگرانی بزرگی نیست. مراقبت اصولی و درست از موها با استفاده از محصولات فاقد سیلیکون می‌تواند ظاهر موهایتان را مانند گذشته زیبا و شاداب کند. با این وجود بهتر است فراموش نکنید که موهای شما برای عادت کردن به روتین مراقبتی بدون سیلیکون به زمان نیاز دارد و شما در این مسیر باید صبر و تحمل زیادی به خرج دهید.