بازی همستر کدام کاربران را تهدید می‌کند؟
یک کارشناس فضای مجازی و مدرس امنیت کاربری در چهارمحال‌وبختیاری معتقد است: خطرات بازی همستر کامبت همان خطراتی است که برای دیگر بازی‌های رایانه‌ای یا شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی وجود دارد، یعنی اگر فردی سواد فضای مجازی نداشته باشد و در استفاده از این بازی‌ها یا فناوری‌های نوین افراط به خرج بدهد، همیشه در معرض خطر قرار دارد.
امید امیدی در گفت‌وگویی با تشریح ابعاد فنی بازی «همستر کامبت» که در روزهای اخیر در پیام‌رسان تلگرام ارائه و باعث پیوستن بسیاری از نوجوانان و جوانان به این پیام‌رسان فیلتر شده در ایران شده است، اظهار کرد: چند سال پیش زمانی که پیام‌رسان تلگرام فیلتر شد، صحبت‌هایی مطرح می‌شد مبنی بر اینکه این پیام‌رسان مشغول کار بر روی سامانه‌ای است تا بدون فیلترشکن قابل استفاده باشد که البته این یک شایعه بود و رنگ عملیاتی به خود نگرفت.
وی با بیان اینکه در آن برهه زمانی تلگرام درواقع مشغول تهیه سامانه‌ای در حوزه رمزارزها و شبکه بلاک‌چین بود، ادامه داد: بر این اساس، تلگرام نیازمند یک بلاک‌چین اصطلاحاً لایه اول بود که کارشناسان آن‌را تحت عنوان TON یا Telegram Open Network تولید کردند که بعدها به The Open Network یعنی شبکه باز تبدیل شد. این شبکه مانند بلاک‌چین زنجیره‌ای بود برای ارائه ارزهای دیجیتال که جنبه عمومی‌تر، کاربردی‌تر و در دسترس‌تر داشت و پرداخت‌ها با آن بسیار راحت‌تر بود.
ابعاد فنی بازی همستر
امیدی بیان کرد: بعد از راه‌اندازی این شبکه، تیمی بر روی یک بازی از تیپ بازی‌های کریپتویی برای کسب درآمد کار کرد با این توضیح که کاربر در عین بازی می‌تواند درآمد کسب کند. این بازی‌ها که موسوم به Play to earn یا P to E هستند، به کاربر این امکان را می‌دهند که در طول بازی فقط ستاره و امتیاز کسب نکند بلکه او را به کسب درآمد حقیقی سوق می‌دهد بنابراین قاعدتاً دارای جذابیت بیشتری است.
این کارشناس فضای مجازی با اشاره به اینکه در این راستا رمزارز نات کوین در بستر پیام‌رسان تلگرام ایجاد شد، افزود: این بستر به کاربر امکان می‌داد که با کلیک بر روی صفحه سکه مجازی استخراج کند و این سکه‌ها با هر کلیک در بازی بیشتر می‌شد؛ اواخر اردیبهشت‌ماه امسال بود که نات کوین در شبکه بلاک‌چین تلگرام عرضه و خرید و فروش شد.
امیدی ادامه داد: در برهه‌ای که نات کوین عرضه شد کمتر کسی باور می‌کرد که با کلیک‌های ساده بر صفحه و افزایش تعداد سکه‌های مجازی بتوان به پول حقیقی دست یافت و این بازی را صرفاً یک سرگرمی و این ادعاها را پوچ و بی‌اساس می‌دانستند یا دستمایه طنز قرار می‌دادند اما افرادی که به سمت این بازی رفتند، توانستند با فروش اکانت خود یا سکه‌هایی که در کیف پول خود ذخیره کرده بودند به پول واقعی دست یابند و از طریق نات کوین به درآمد برسند.
وی با تأکید بر اینکه بازی همستر کامبت نیز به تازگی در امتداد نات کوین از طریق تلگرام عرضه شده است، توضیح داد: بسیاری از کاربران تلگرام که متوجه شدند در تجربه قبلی ضرر کردند و نات کوین را جدی نگرفتند، این‌بار به سمت همستر کامبت هجوم آوردند به‌ویژه اینکه امکانات و جذابیت‌های این بازی نسبت به بازی قبلی بیشتر و دامنه تبلیغات آن گسترده‌تر است. بنابراین این‌روزها می‌بینیم بسیاری از شماره‌های دفترچه تلفن ما وارد تلگرام می‌شوند یا اگر قبلاً عضویت داشته و ترک کرده بودند، مجدداً به این پیام‌رسان باز می‌گردند.
این مدرس دانشگاه فرآیند هرمی بازی همستر کامبت را نیز یادآور شد و گفت: بر این اساس، هر کاربر بتواند تعداد افراد بیشتری را به بازی دعوت کند، سکه‌های بیشتری می‌گیرد و بنابراین هر فردی با هر تعداد سیم‌کارت خود و خانواده و دوستان به سمت تلگرام روانه شده‌اند. توان تولید سکه در بازی همستر مبتنی بر این است که کاربر بازی کند و وقت بگذارد و هر چه وقت بیشتری بگذارد، سکه بیشتری کسب می‌کند. البته در کلیپ‌هایی که در فضای مجازی دست به دست می‌شود چه بسا خیلی‌ها با شبیه‌سازهای کامپیوتری یا ترفندهای مختلف می‌توانند فراتر از توانمندی انگشت انسان، کلیک را انجام دهند و سکه بیشتری جمع کنند.
وی تصریح کرد: تلگرام امکانی را ایجاد کرده است تا هر فردی سایتی دارد آن را به ربات تبدیل و در بستر تلگرام راه‌اندازی کند یعنی از ظرفیت مخاطبان پرشمار تلگرام استفاده کند و با تبدیل سایت به ربات و جذابیت‌بخشی به آن، دامنه مخاطبان خود را به طرز چشمگیری افزایش دهد. سازندگان همستر کامبت هم درواقع سایتی داشتند که یک ربات بازی را در تلگرام طراحی کردند و با استفاده از تکنیک Gamification یا بازی‌وارسازی به جذب مخاطب پرداختند که همه به سمت آن سوق یافتند.
تحلیل‌های فاقد اعتبار در مورد همستر کامبت
این مدرس امنیت کاربری در خصوص خطرات بازی همستر کامبت در ساحت امنیت کاربر، توضیح داد: بنده قائل به بسیاری از تحلیل‌های مختلفی که راجع به این بازی ارائه می‌شوند، نیستم؛ معتقدم بسیاری از این تحلیل‌ها فاقد اعتبار هستند زیرا این افراد اطلاعات فنی لازم را در این حوزه ندارند و از نیاز مردم بی‌اطلاع هستند.
امیدی ادامه داد: به‌نظرم خطرات بازی همستر کامبت همان خطراتی است که برای دیگر بازی‌های رایانه‌ای یا شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی وجود دارد با این توضیح که اگر فردی سواد فضای مجازی نداشته باشد و در استفاده از این بازی‌ها یا فناوری‌های نوین افراط به خرج بدهد، همیشه در معرض خطر قرار دارد.
وی با تأکید بر گستردگی مخاطبان تلگرام و نفوذ این پیام‌رسان در اقصی نقاط دنیا، توضیح داد: این پیام‌رسان توانسته حجم گسترده‌ای از مخاطبان را جذب کند، این بازی هم‌زمان در بسیاری از مناطق جهان فراگیر شده و فقط مختص ایران نیست.
امیدی تأکید کرد: اصل و اساس در استفاده از فناوری‌های ارتباطی و فضای مجازی مجهز بودن کاربر به سواد فضای مجازی است که دقت در وقت و میزان استفاده از این فضا یکی از مصادیق آن است. بنابراین نه فقط در مورد بازی همستر کامبت بلکه در استفاده از هر بازی یا فناوری دیگری باید دقت کنیم که استفاده بیش از حد از آن آثار مخرب ذهنی و روانی و جسمی را در پی دارد. به‌ویژه اینکه این بازی‌ها محتوا و فایده خاصی هم نداشته و فقط جنبه سرگرمی دارند.
نقشه راه بازی همستر مشخص نیست
وی با بیان اینکه نقشه راه بازی همستر کامبت و نیز سازندگان آن مبهم است، اضافه کرد: هیچ‌کس نمی‌داند این بازی به کجا قرار است برسد و برندگان آن چه کسانی هستند اما به‌نظرم این بازی از سوی متولیان تلگرام راه‌اندازی شده باشد و این شائبه هم وجود دارد که تلگرام این بازی را با هدف جذب و گسترش مخاطبان خود ایجاد کرده است. طبیعتاً آنان به‌دنبال افزایش شمار مخاطبان خود هستند بنابراین به این فکر نمی‌کنند که آیا این بازی محتوا دارد و آیا باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود. بنابراین به کمک این ترفند می‌بینیم که بر طبق آمارها، سرعت جذب مخاطب تلگرام در روزهای اخیر بسیار بیشتر از سایر پیام‌رسان‌های بین‌المللی مانند توییتر یا تیک‌تاک و ... بوده است.
امیدی ادامه داد: تلگرام در مدت کمی موفق شده است حجم عظیمی از مخاطبان فعال را جذب کند که این یک موفقیت بسیار بزرگ برای این پیام‌رسان است؛ طبیعی است که متولیان این مجموعه فقط جذب مخاطب برایشان موضوعیت داشته باشد نه مباحث معرفتی و ارزشی و نظیر اینها.
این کارشناس فضای مجازی تأکید کرد: تحلیل‌هایی که این‌روزها راجع به همستر کامبت مشاهده می‌کنیم و صد در صد سلبی هستند، تلنگر بزرگی برای این موضوع است که ظرفیت این فناوری‌ها بسیار مهم است و چرا ما از این ابتکارات و خلاقیت‌ها در راستای ارائه ارزش‌ها و یا حتی امورات روزمره استفاده نمی‌کنیم؛ مثلاً اکنون در آستانه انتخابات ریاست جمهوری کاندیداها با بهره‌گیری از ظرفیت فناوری‌های نوین می‌توانند برای ارائه برنامه‌ها و جذب مخاطب بیشتر استفاده کنند و از روش‌های سنتی دور شوند.
امیدی با تأکید بر اینکه شاید بسیاری از افرادی که وارد بازی همستر می‌شوند دنبال کسب پول نباشند، افزود: این دست کاربران صرفاً هدف بازی و سرگرمی دارند و بنابراین برایشان اهمیت ندارد که درآمدی از این طریق کسب کنند بنابراین دقایق یا ساعتی را صرف این سرگرمی می‌کنند.
وی ادامه داد: بر خلاف تصور بسیاری که می‌گویند هر چقدر انگشت بیشتری زده شود، سکه بیشتری جمع می‌شود باید به محدودیت‌های بازی همستر نیز دقت کنیم که بعد از کسب تعداد مشخص سکه‌ها، کاربر امکان ادامه بازی را ندارد و باید یک ساعت دست از بازی بکشد.
استفاده از بازی همستر به‌شرط سواد فضای مجازی
این مدرس امنیت کاربری با بیان اینکه هر پدیده‌ای در حوزه فناوری ممکن است مورد سوءاستفاده هکرها قرار بگیرد، تصریح کرد: البته باید بگویم که لااقل بنده موردی را سراغ ندارم که به‌طور مستقیم از طریق بازی از اطلاعات کاربر سوءاستفاده شود زیرا در بستر اندروید امکان دسترسی به دیگر اپلیکیشن‌ها در زمان بازی غیرممکن است. ضمن اینکه بازی همستر کامبت امکان دسترسی به مخاطبان و پیامک‌ها را ندارد.
امیدی ادامه داد: به‌نظرم اگر شکایتی مبنی بر کلاهبرداری در حوزه بازی همستر رخ داده است، ممکن است به این علت بوده باشد که کاربر اطلاعات کیف پول خود را لو داده یا از طریق پیامک‌ها و لینک‌های تبلیغاتی جعلی مورد سوءاستفاده قرار گرفته است.
وی بیان کرد: غالب افرادی که در ماجرای جدی نگرفتن بیت کوین خود را متضرر می‌بینند، وارد بازی همستر کامبت شده‌اند اما از دانش فنی و سواد لازم برخوردار نبوده و بر ابعاد امنیت کاربری آشنا نیستند بنابراین ممکن است در تله‌های مختلف گرفتار شوند.
امیدی در پایان گفت: باز هم تأکید می‌کنم که ارتقای سواد فضای مجازی برای کاربران بسیار مهم و اساسی است و معتقدم همان خطراتی که در تلگرام و اینستاگرام و شبکه‌های خارجی وجود دارد، در پیام‌رسان‌های داخلی نیز با آن مواجهیم. بنابراین الزاماً همه کانال‌های موجود در پیام‌رسان‌های داخلی سالم نیستند و مجهز شدن به سواد و دانش استفاده از فضای مجازی باید برای همه کاربران موضوعیت داشته باشد.