ایمان واقعی در نگاه امام حسین (ع) و شیوه شناخت آن

پیام‌های امام حسین علیه‌السلام در طول کاروانی که مقصدش رسیدن به اعلی‌ علیین و در قرب پروردگار عالم بود، پیام‌هایی ماندگار است که هر فراز از آنها می‌تواند سبب بیداری افراد و ملت‌ها در هر زمان و مکانی شود. نقل است که آن امام بزرگوار هنگام ورود به کربلا خطبه‌ای خواند و در فرازی از آن فرمود:

«إنَّ النّاسَ عَبیدُ الدُّنیا وَ الدّینُ لَعقٌ عَلى ألسِنَتِهِم یَحوطونَهُ ما دَرَّت مَعایِشُهُم، فَإِذا مُحِّصوا بِالبَلاءِ قَلَّ الدَّیّانونَ»؛ یعنی «مردم بنده دنیایند و به ظاهر دم از دین مى‌زنند و تا زمانى که زندگی‌شان تأمین شود، از آن دفاع می‌کنند، اما زمانی که با بلا و آزمون مواجه شوند، دینداران اندک‌ند.

این جمله نشان‌دهنده این است که بسیاری از مردم دین را فقط به صورت سطحی و در جهت منافع دنیوی خود می‌پذیرند و در هنگام سختی‌ها و آزمایش‌ها، ایمان واقعی آنها مشخص می‌شود. همچنین اصطلاح «عبید الدنیا» به افرادی اطلاق می‌شود که تمام توجه و زندگی آن‌ها به مسائل دنیوی و مادی معطوف است و به جوانب روحانی و معنوی توجه کمی دارند و یا بعد معنوی  را فراموش کرده‌اند؛ بنابراین، "عبید الدنیا" افرادی هستند که همیشه در تلاشند برای کسب ثروت، قدرت، لذت و نیازهای مادی زندگی و به دنبال بهبود وضعیت مالی و اجتماعی خود هستند.

اما دلایل این نوع بندگیِ دنیا چه مسائلی می‌تواند باشد؟ انسان‌ها چه مسیری را طی می‌کنند که دربست خود را در اختیار لذت‌های دنیا قرار می‌دهند تا جایی که حق را فراموش می‌کنند و به سمت باطل گرایش می‌یابند و در ماجرای بزرگی مثل قیام عاشورا کار را به جایی می‌رسانند که یا با امام همراه نمی‌شوند، یا عهد خود را با او می‌شکنند و پشت او را خالی می‌کنند و در شدیدترین وجه ممکن، علاوه بر خیانت، علیه امام بسیج می‌شوند و سر از تن مطهر ایشان جدا می‌کنند؟

1. خطا و گناه

گناه مهم‌ترین عاملی است که سبب می‌شود انسان‌ها خدا و آخرت را فراموش کنند و ارزش‌های معنوی نزد آنها فراموش شود و به دنیا گرایش یابند. گناهان همچون ابری تیره جلوی تابش نور ایمان را می‌گیرند و خانه دل را که مرکز ایمان است، تیره می‌کنند. استغفار از خطاها و گناهان، صلوات و گریه بر مصائب اباعبدالله علیه‌السلام یکی از راهکارهای مؤثر در بخشش گناهان در احادیث شمرده شده است.

2. تمایل به موفقیت مادی

بسیاری از افراد به دنبال بهبود وضعیت مالی و اجتماعی خود هستند و به همین دلیل، زندگی آن‌ها بیشتر درگیر جوانب مادی و دنیوی می‌شود. این امر از دنیاپرستی و حب دنیا حاصل می‌شود و معمولاً از نوجوانی و به دلیل القای الگوهای صرفاً مادی به این قشر آسیب‌پذیر آغاز می‌شود. این نوع تمایل به مادیات انسان را به مخاطره می‌اندازد. امیرالمؤمنین علیه السلام در این باره فرمود: «حُبُّ الدنیا راس کُلِّ خَطیئَهٍ»؛ یعنی حب به دنیا رأس تمام خطاهاست.

3. تأثیر فشارهای اجتماعی:

فشارهای اجتماعی می‌تواند باعث شود که افراد به دنبال ارضای نیازهای مادی خود باشند و زندگی آن‌ها بر اساس انتظارات جامعه شکل بگیرد. در ماجرای قیام امام حسین علیه‌السلام این گزاره، تأثیر زیادی در توقف افراد نسبت به همراهی با اباعبدالله علیه السلام داشت.

4. نداشتن آگاهی کافی:

برخی از افراد به دلیل نداشتن آگاهی کافی از ارزش‌ها و اهمیت جوانب روحانی و معنوی زندگی، بیشتر به مسائل دنیوی تمرکز می‌کنند. در اینجاست که موضوع آموزش اهمیت می‌یابد. اگر والدین به همراه سیستم آموزشی کشور مانند وزارت آموزش و پرورش به وظیفه خود جهت تربیت معنوی فرزندان جامعه به خوبی عمل کنند، این چالش گریبان آنها را نمی‌گیرد.

نتیجه آنکه ما وظیفه داریم همواره بنده خدا باشیم و این بندگی سعادت دنیوی و اخروی را نصیب انسان می‌کند، اگر هم به دلایلی مثل ابتلائات و آزمون‌های الهی نتوانستیم در دنیا توفیقی یابیم،‌ چیزی را از آخرت که خانه ابدی است از دست ندادیم. هرچند باید بدانیم که بندگی خدا و رها شدن از چنگال دنیا کار آسانی نیست و کار بندگان آزاده‌ای است که در مسیر تقوا و تزکیه گام نهادند.